Het Constantin Brunner Archief verhuist naar Berlijn

Nieuwsbrief
van de
Vakcommunity Filosofie
1 maart MMIX
Inhoud
 Redactioneel
 Stichting Medische Ethiek: een katholieke studiegroep
 WBG verkoopt het Historisches Wörterbuch der Philosophie voor een
jubileumprijs
 Digischool organiseert een Vrijmarkt tijdens de IPON
 Aanvulling op het Redactioneel van de vorige Nieuwsbrief
Redactioneel
Geachte leden van de vakcommunity filosofie,
Dezer dagen vindt de Grote Geschiedenis Quiz plaats. Bij zo’n quiz is altijd discussie mogelijk of de
vragen werkelijk de historisch belangrijke ontwikkelingen betreffen of dat het gaat om verwaarloosbare
details. Het is goed om te zien dat deze keer in de voorronde weer een filosoof aan bod komt: bij
vraag 5 wordt gevraagd naar De l’esprit des lois van Charles-Louis de Montesquieu. Welke factor was
volgens hem bepalend voor het karakter van een volk en de regeringsvorm die daarbij het beste past?
Nu herinnert iedereen zich natuurlijk van Montesquieu de trias politica maar hij heeft natuurlijk veel
meer in dat dikke boekwerk geschreven. Zeker nu er een prachtige vertaling bij uitgeverij Boom
bestaat, vormt deze geschiedenisquiz een prima aanleiding om enkele nachtjes slapen over te slaan
teneinde de Montesquieu-vraag goed te kunnen beantwoorden. Het zou een mooi resultaat zijn als
ditmaal alle historici aan de zijlijn zouden moeten toezien terwijl filosofen als finalisten strijden om de
hoofdprijs.
Walfred Haans
1
Stichting Medische Ethiek: een katholieke studiegroep
Een gedeelte van de scholieren die het vak filosofie op de middelbare school heeft
gevolgd gaat een medische opleiding studeren: medicijnen, farmacie of
verpleegkunde. Daar krijgen ze dan ook te maken met medische ethiek. Nu bestaat
er ook een Stichting Medische Ethiek die zich in dergelijke problemen verdiept vanuit
rooms-katholiek perspectief. Ik interviewde de secretaris-penningmeester van deze
Stichting, dr. J.A. Raymakers, over de verbanden die er te leggen zijn met het
schoolvak filosofie.
Wat is de Stichting Medische Ethiek voor een
organisatie?
Het is een groep mensen die in 1993 is
bijeengekomen om zich bezig te houden met
de studie van medische ethiek. Dit gebeurde
destijds op verzoek van het Nederlandse
Artsen Verbond. Vanaf het begin had de
stichting een Rooms-katholieke signatuur: ze
nam de Rooms-katholieke moraaltheologie als
uitgangspunt. De mensen die destijds het
bestuur vormden, zoals de voorzitter, mgr.dr.
W.J. Eijk, tegenwoordig aartsbisschop van
Utrecht, zitten er nog steeds, maar er zijn ook
nieuwe mensen bijgekomen. De stichting
organiseert cursussen en de weerslagen
daarvan verschijnen in boekvorm. Zo heeft ze
in het begin van 2007 in Gent een symposium
georganiseerd over kwaliteit van het leven in
christelijk perspectief en hebben we ons ook
gebogen over neuro-ethiek in verband met
manipulatie van het brein. We zijn nu bezig
met het schrijven van een handboek voor
medische ethiek.
We gaan altijd in op praktijkvragen. Dat
gebeurt bijvoorbeeld als we ons verdiepen in
de status van de menselijke embryo in relatie
tot reproductieve geneeskunde en de
problematiek van abortus.
Vind u het schoolvak filosofie van waarde voor
de vraagstukken waarmee Uw stichting zich
bezighoudt?
Ja, maar eigenlijk zou iedereen van dit vak
profijt kunnen hebben. Iedereen zou
fundamenteel goed moeten leren denken. Dat
zou ook het eerste criterium moeten zijn bij
medische besluitvorming. Nu wordt iedereen
opgeleid voor stoffelijk denken, alsof er niet
meer is. In Frankrijk heeft het vak filosofie
traditioneel een veel belangrijkere positie
binnen het onderwijs en stond vroeger het
tweede baccalaureaat in het teken van
filosofie. Het is goed om te zien dat het vak
daar nog altijd zo’n belangrijke rol speelt.
Enkele jaren geleden was het
eindexamenonderwerp op vwo deugdenethiek.
Is dat ook een belangrijke benadering binnen
uw visie op de medische ethiek?
Onze benadering is heel duidelijk verbonden
met de deugdenethiek en dan gaat het met
name om het denken van Thomas van Aquino.
In dit verband is het ook van groot belang wat
hij heeft te zeggen over wat de mens is.
Onze website staat open voor vragen en we
krijgen heel regelmatig vragen waaronder
enkele malen per jaar een vraag van een
middelbare scholier voor hulp met een
werkstuk over een onderwerp dat op ons
terrein ligt. Ik reageer altijd met plezier op
zulke verzoeken.
Bij medische ethiek bestaat het gevaar dat
men verzandt in gespeculeer over
denkbeeldige problemen, terwijl de echte
praktijkvragen buiten beeld blijven. Als ik naar
de samenstelling van het stichtingsbestuur kijk
dan valt mij op dat bestuursleden nogal thuis
zijn in de medische beroepen. Wat betekent
dat voor uw benadering?
Het bestuur heeft inderdaad grotendeels een
medische achtergrond. Zelfs de voorzitter,
Mgr. Eijk is indertijd als arts begonnen, voordat
hij priester werd. Ik ben zelf internist in ruste en
heb ook in de geriatrie gewerkt en verder telt
ons bestuur een emeritus-hoogleraar
anesthesiologie, een classicus, een
anesthesieverpleegkundige, een gynecoloog,
een internist-nefroloog en een docent
medische besliskunde en ethiek.
Interviewer: Walfred Haans
2
e
d
H
WBG verkoopt het Historisches Wörterbuch der Philosophie voor een
jubileumprijs
Jarenlang heeft men in Duitsland onder verantwoordelijkheid van de Mainzer Academie der
Wissenschaften und der Literatur geschreven aan het Historisches Wörterbuch der Philosophie. Het
betreft een dertiendelig naslagwerk dat niet is ingedeeld op basis van filosofische ideeën, stromingen of
problemen, maar op basis van de geschiedenis van de filosofische begrippen. De Wissenschaftliche
Buchgesellschaft in Darmstadt bestaat dit jaar zestig jaar en heeft daarom een jubileumaanbieding: De
encyclopedie staat er in de etalage voor € 798,= in plaats van € 1.856,=. Bij de dertien delen wordt ook
een cd-rom geleverd waarop de volledige tekst met een zoekfunctie toegankelijk is gemaakt.
.
Digischool organiseert een Vrijmarkt tijdens de IPON
Op 8 en 9 april organiseert het Ict Platform Onderwijs Nederland (IPON) in de Jaarbeurs in Utrecht een
vakbeurs. De Digitale School organiseert er een zogenaamde Vrijmarkt. U kunt voor het IPON 2009 bij
voorinschrijving eenvoudig uw gratis toegangskaarten bestellen via:
http://sum005.summit.nl/Default.aspx?alias=sum005.summit.nl/ipon.
Kaarten aan de deur kosten € 15,=.
Aanvulling op het Redactioneel van de vorige Nieuwsbrief
In het redactioneel mis ik de bijdrage van de Universiteit van Tilburg, die de afgelopen jaren erg hun best
deden ook voor leerlingen interessante symposia te organiseren rond de examenthema's. Zo was ik met
mijn V6 bij een bijeenkomst waar de Filosofie-leerlingen uit het hele land eerst 2 colleges kregen over het
onderwerp, van universitaire docenten, en daarna in 2 groepen met elkaar in debat gingen. Loes Jongen
is de PR-medewerkster van die faculteit, ze doet haar werk met verve.
Vriendelijke groet,
Karin Fontein
3