Toolbox verkeersveiligheid

Infrastructuur en
verkeersveiligheid
Stapsgewijze naar een performant
veilige verkeersinfrastructuur
cursus 2007-2008
Technische Infrastructuur in de Ruimtelijke Ordening
1
Dimensies probleem

Complex probleem
•

Interacties mens – voertuig – weg (omgeving)
Infrastructuur en verkeerafwikkeling kunnen
grote invloed hebben op ongevalsrisico
•
•
•
•
afstemming Infrastructuur en Ruimtelijke Ordening
structuur netwerk
vormgeving netwerkcomponenten
verkeersafwikkeling
2
Volgens gegevens van de Vlaamse overheid ligt de wegeninfrastructuur en
de omgeving slechts voor 10 à 30% aan de basis van de ongevallen. De
mens blijkt voor zo’n 75 tot 95% verantwoordelijk te zijn. Tenslotte zijn de
voertuigen oorzaak van 5 à 10% van de ongevallen.
3
In het onderzoek van TNO wordt een onderscheid gemaakt tussen
opzettelijke fouten van de mens en vergissingen. Deze vergissingen zijn
gerelateerd aan het wegbeeld. De cijfers van TNO leveren duidelijk een
ander beeld op: 62% van de ongevallen houdt verband met het wegontwerp
en de snelheidslimiet. Slechts 7% zijn bewuste overtredingen. Blijkbaar zijn
heel wat ongevallen te wijten aan een gebrekkige leesbaarheid van de
wegen. Er worden immers veel vergissingen begaan die
samenhangen met het wegbeeld en de snelheidslimieten
4
Relatie infrastructuur en
verkeersveiligheid

Relatie tussen ongeval en kenmerken
infrastructuur
•
•
•

Verkeersveiligheid moet inherent onderdeel zijn
van het wegverkeerssysteem (vergelijk
luchtvaart, rail)


perceptie van infrastructuur door de bestuurder
afstemming wegontwerp op beoogd gebruik
wegmeubilair, wegomgeving
toets verkeersveiligheid infrastructuur
EC is niet bijzonder actief op dit terrein

hoge inzet gewenst van nationale, regionale en lokale overheden
5
Huidige situatie:
Aandacht voor de verkeersveiligheid varieert
per planniveau

structuurniveau:
• ordenen functies
• verplaatsen tussen functies

locatieniveau:
• verplaatsingsafstanden en vervoerwijzekeuze
• afwikkeling verplaatsingen middels vervoerwijzen langs routes

inrichtingsniveau:
• uitwerking infrastructuur (rotondes, veilige oversteekplaatsen, etc.)
6
Toolbox Verkeersveiligheid

Aanpak van probleem op het juiste niveau
probeer symptoombestrijding te vermijden
 top-down benadering

Check per niveau de toestand van de
verkeersveiligheid
incl. signaalfunctie: aantal en type ongevallen, overtredingen, etc.

Benchmark incl. verbeteringsvoorstellen
leren van goede praktijkvoorbeelden, standaardisatie
7
De toolbox
8
Niveau I: Relatie infrastructuur
en ruimtelijke ordening

Verkeerskundige consequenties van
ruimtelijke invullingen
•
•
•

verplaatsen: routes, toegangen, etc.
functies: ruimtelijke differentiatie, ordening, omvang (ruimte en verkeer)
intensiteiten: dichtheden, spreiding/concentratie, draagvlak functies
Onderlinge afstemming locatie van
ruimtelijke functies en infrastructuur
•
•
•
ordening van activiteiten in ruimte en tijd
structuur en functietoekenning van netwerk
integratie (afstemming) op verschillende ruimtelijke schaalniveau’s
9
Hoezo integratie??
10
Nieuwe uniformen voor de
scholieren
11
Niveau II:
Structuur van het netwerk
Hoe steekt het netwerk in elkaar:

Hiërarchische opbouw van het netwerk:


Logische opbouw van een route zonder grote functieveranderingen:



stelsels of netwerkcategorieën
van laag naar hoog en omgekeerd
Samenhang in het netwerk en het stelsel
Geleidelijke overgangen tussen categorieën:

aansluitingen bij voorkeur 1 niveau hoger of lager
Doel:

Logische samenhang in netwerk
 Functioneel gebruik van het netwerk
 Voorspelbaar verkeersgedrag
12
Maar ik wil nù weg!!
13
Niveau III: Vormgeving
netwerkcomponenten
Verkeerstechnische vormgeving van wegen,
kruispunten en bijkomende verkeerskundige
voorzieningen afstemmen op functie

Zelfverklarende wegen
Basis voor: Categorisering wegen
14
Ik wil wel,
maar mijn wagen luistert niet!!
15
Netwerkcomponenten
Wegvak:




dwarsprofiel
lengteprofiel
verticaal profiel
omgevingskenmerken
Kruispunten:



gelijkvloers of ongelijkvloers
geregeld of ongeregeld
aparte voorzieningen voor afslaande bewegingen
16
Netwerkcomponenten
Overige aspecten:








halteren
parkeren
langzaam verkeer
verlichting
signalisatie
bewegwijzering
snelheidsremmers
overig wegmeubilair
17
Netwerkcomponenten
Doel:





zichtbaarheid (tijdig signaleren)
overzichtelijkheid (lokaal anticiperen)
begrijpbaarheid (geen verkeerde of gemiste
interpretaties)
berijdbaarheid (bijv. boogstralen)
evenwichtigheid (integratie ontwerp en
verkeersafwikkeling)
18
Was het maar zo simpel!!
19
Niveau IV:
Verkeersafwikkeling
Opgave:
voorspellen van de effecten van veranderingen in
netwerkstructuur en verkeersmanagement

microsimulatie

simulatie van verkeersstroom met Paramics
20
Microsimulatie



Ongevallen zijn zeldzame gebeurtenissen
Microsimulatiemodellen verschaffen veel,
gedetailleerde gegevens
Microsimulatiemodellen kunnen vooraf effecten
berekenen van
•
•
•
•
Veranderingen in structuur netwerk
Veranderingen in ontwerp netwerkcomponenten
Veranderingen in netwerkmanagement
Veranderingen in verkeersmanagement
maar
 Microsimulatiemodellen genereren geen ongevallen
21
Microsimulatie verkeersstroom
22
Microsimulatie verkeersstroom
23
Microsimulatie Verkeersveiligheid
24
Te beantwoorden vragen

Welke meetbare variabelen beschrijven de
kans op een ongeval

Wat zijn de kritieke omstandigheden voor een
ongeval

Welke (meetbare) gebeurtenissen gaan
vooraf aan een ongeval
25
Microsimulatiemodel:
Ontwikkeling veiligheidsmodule


Bestuurdersmodel
Vaststelling veiligheid a.h.v. benaderende
conflictmaten (surrogate safety measures)
•
•
•
•
•


Time to Collision (TTC)
Post-Encroachement Time (PET)
Remvertraging (Deceleration rate)
Snelheden en snelheidsverschillen (MaxS, DeltaS )
Plaats conflict
Gedetailleerde waarnemingen
Calibratie veiligheidsmodule
26
Hij liever dan ik!!
27
Resumé

relatie infrastructuur en verkeersveiligheid kan op
diverse niveaus worden gelegd: leg relatie op juiste
niveau:



benchmark kan helpen bij:
•
•

voorkom symptoombestrijding
getrapte benadering: toolbox verkeersveiligheid
het vergelijken van situaties (verantwoordelijkheden)
invoering en standaardisatie van bewezen goede oplossingen
probeer onveiligheid te kwantificeren:


microsimulatie biedt interessante perspectieven
nog lange weg te gaan
28
Toolbox verkeersveiligheid
http://www.kuleuven.be/verkeersveiligheidstoolbox/home.htm
29
30
31