Samenvatting Spreuken 8

Het bestaan van Jezus.
In de verdieping van maandag 2 februari j.l. kunnen we kennis maken met de ideeën van ds.
Edward van der Kaay. In het artikel (blz. 6 en 7) worden nogal wat zaken samengevoegd. Het
zijn: Heeft Jezus echt bestaan? Hebben de verhalen in het N.T. een Egyptische achtergrond en
Is het Marcus evangelie een mythe?
Natuurlijk mag iedereen zeggen en denken wat hij of zij wil. Maar het zou goed zijn als die
mening onderbouwd wordt met argumenten of bewijzen. Dat is in geen van de drie hiervoor
genoemde zaken het geval. Laten we ze langs lopen.
1. Heeft Jezus echt bestaan? We bedoelen hier de vraag naar de historiciteit van de persoon uit
het evangelie. Zijn er geschiedkundige bewijzen dat Jezus van Nazareth echt geleefd heeft?
De hr. v.d. Kaay noemt geen enkel argument om dit wel of niet te onderbouwen. Er wordt
verwezen naar zijn boek ‘Ongemakkelijke waarheid’ en ‘De echte Jezus onthuld’. Ik kan
verwijzen naar mijn boek ‘Jezus het midden der tijden’ waarin ik het tegenovergestelde
beweer nl.: Jezus van Nazareth is een historisch persoon en heeft echt bestaan. Ik geef zijn
geboorte en sterf datum nauwkeurig weer. Maar nu de argumenten.
a) Er is buiten de bijbelse notities weinig bewijs. Natuurlijk zijn er nieuwe bijbelse boeken
ontdekt de laatste jaren (Nag Hammadi bv.) maar die hebben geen hoger betrouwbaarheidsgehalte dan de 4 evangeliën zelf. Josephus noemt Jezus in een bijzin die eigenlijk over
Jacobus gaat (J.A. 18.63 en 20.200). Maar waarom zouden de boeken van Josephus
betrouwbaarder zijn dan de evangeliën. Ja natuurlijk, deze laatste zijn geschreven om te
getuigen en niet als geschiedenis boeken. Maar dat wil nog niet zeggen dat ze geen historische
feiten kunnen bevatten. In het boek ‘Who’s who in the age of Jesus’ legt Geza Vermes alle
personen uit de bijbelverhalen haarfijn op de historische schaal. Ze komen er overtuigend uit.
b) Sommige bijbelschrijvers hebben Jezus persoonlijk gekend, of met mensen gesproken die
hem persoonlijk gekend hebben. Bijvoorbeeld Marcus baseert zijn evangelie op eigen
ervaringen (14:51 en Hd.12:12), en gesprekken met Simon Petrus (1 Pt.5:13); Jezus’
belangrijke leerling. Lucas heeft getuigen gesproken en hun verhaal genoteerd (1:1). Onder
hen ook Jezus’ moeder die wel echt weet wat er gebeurd is. Paulus schrijft dat hij Jezus als
persoon niet gekend heeft maar wel uit de 1e hand hem heeft leren kennen (2Cor.5:16). Hij
zou Jezus niet historisch zien maar als een mythe; zegt v.d.K. Onjuist, Paulus schrijft
herhaaldelijk dat voor hem maar één ding belangrijk is ‘Jezus, en die gekruisigd’ (1Cor.1,2).
We hebben het hier over de generatie die in de 1e eeuw leefde ten tijde van Jezus. Zijn die dan
zo onbetrouwbare getuigen?
c) Als Jezus niet bestaan heeft waar komt dan het Christendom vandaan? Zouden een paar
Galliërs (vissers) het uitgevonden hebben? Zouden Johannes de Doper en Maria van Magdala
het verzonnen hebben (Het Jezus complot)? Duizenden mensen binnen een decennium
overtuigen van een boodschap over een niet bestaand persoon, een verzonnen figuur? Dat kan
niet redelijker wijze aangenomen worden. Zelfs aan het bestaan van Boeddha en Mohammed
wordt niet getwijfeld, hoewel daar veel minder ‘hard’ bewijs voor is dan in het geval van
Jezus. Dus blijft de vraag: Waarom wordt de historische Jezus ontkent?
d) Er komt de laatste tijd juist meer bewijs. Heftige discussie over de lijkwade van Turijn, is
die nu vervalst of niet? In het boek ‘Het Teken’ wordt de historiciteit aangetoond. En dan de
beenderkistjes van Talpiot. Een oplichterij, een waarheid, een vervalsing, van iemand anders
dan van Jezus? Wie het weet mag het zeggen. Maar meer en meer komen er dus via hele
andere (niet bijbelse) bronnen argumenten voor en tegen de historische Jezus.
2. Hebben de N.T. verhalen een Egyptische achtergrond?
Ook hier wordt er niet op argumenten ingegaan maar verwezen naar een boek er over. Ik heb
ook boeken gelezen over dit onderwerp en vond ze, in tegenstelling tot v.d.K. niet erg
overtuigend. De verschillen tussen de oude Egyptische godsdienst en het christendom zijn
legio en vele malen groter dan de overeenkomsten. Ja er zijn vooral in de beeldende kunst wel
parallellen te vinden, Maria met het kind Jezus t.o.v. Isis en Hores. Maar ook is er
overeenkomst met bv. de Grieken (Jezus als goede herder en Hermes). Nog bekender zijn de
invloeden van Mithras diensten op het christendom. O ja, de datum 25 december is niet
historisch. Allemaal waar; maar het onderwerp was de historiciteit van Jezus van Nazareth.
Als latere kunstenaars hem zo afgebeeld hebben onder invloed van de tijd en de bekende
beelden, wil dat juist zeggen dat voor hen (die kunstenaars) Jezus een echt reëel persoon was.
De opvallende overeenkomst tussen het gezicht op de lijkwade van Turijn en de oudste
afbeeldingen van de Heer in de eerste christelijke kerken ondersteunt juist de historiciteit.
3. Het Marcus evangelie (en alle bijbelverhalen) zijn mythen.
Hier schrikken we niet van. De hr.v.d.K. kennelijk wel, hij gooit het op een hoop met
sprookjes. Mythe zijn godsdienstige verhalen en overleveringen. Ze proberen een religieuze
waarheid te vertellen die boven de tijd en plaats staat maar van algemeen godsdienstig belang
is. Hier komen we bij de kern van het geloof; zegt ook v.d.K. De kruisiging en opstanding van
Jezus, het volgen van hem en kiezen voor die weg. Die kern is zonder historische grond,
meent hij. Maar dat is onjuist; een mythe ontstaat niet spontaan, maar alleen op grond van een
werkelijke gebeurtenis. Mensen hebben iets mee gemaakt en duiden dat religieus in
verhalende vorm. Een legende is misschien een beter woord? Het gaat dan altijd om een
bepaald persoon en de betekenis van wat er gebeurd is met hem / haar. Het is geen teken van
onvolwassenheid als gelovigen legenden en mythen gebruiken om hun kernwaarheden door te
vertellen! Roodkapje is een sprookje, beste v.d.K. en dat zijn fantasie verhalen met een kern
waarheid. Tot die categorie behoren de bijbelverhalen niet!
Jezus is een historisch persoon, hij leefde in Israël en stierf aan het kruis. Zijn volgelingen
hebben zijn boodschap van liefde en vrede doorverteld in de overtuiging dat hij met hen was
in de Geest, opgewekt tot nieuw leven in en door hen. Hierin kan ik v.d.K. de hand reiken,
laten we Christus zoeken en uitdragen in onze woorden en daden.
Met vriendelijke groet
Drs. ing. Cees Muusse
Luxemburgsezoom 18
2912 GG Nieuwerkerk ad IJssel
Voorganger Ev. Lutherse Kerk