Ron van Diepen, Edwin Ooijevaar, Anko Top TLG,02 februari 2008 RON Vetten (1) • Verzadigde vetzuren • Onverzadigde vetzuren (enkelvoudig en meervoudig) Vetten (2) • Niet-essentiële vetzuren -> door het lichaam aangemaakt • Essentiële vetzuren -> niet door het lichaam aangemaakt: linolzuur (omega-6) en alfa-linolzuur (omega-3) Functies van vetten • • • • • Energiebron voor het lichaam (1g = 9 kcal) Isolatie tegen de kou Bescherming van de organen Drager van vitamines A-D-E-K Smaakmaker Waarin komen ze voor? • • • • Magere of volle melk Haring of gerookte paling Halvarine of roomboter Biefstuk of een hamburger Edwin Vet en inspanning. • Energierijke brandstof (9Kcal/g) en grote voorraad • maar vereist meer zuurstof… • en verbranding kost meer tijd dan bij koolhydraten. Lage inspanning • Lage inspanning = voldoende zuurstof en tijd, dus vetverbranding Gemiddelde inspanning • Vetverbranding in combinatie met koolhydraatverbranding Hoge inspanning • Weinig tot geen vetverbranding • tenzij… • …de glycogeenvoorraad op is. Vet & uithoudingsvermogen • Verhogen zuurstofopnamecapaciteit • Zoveel mogelijk vet verbranden i.p.v. glycogeen Anko ‘Normaal’ Wat is normaal? Minder • Kleren passen weer • “ingevallen bekkie” • Lichamelijk weinig problemen • Osteoporose (botontkalking) Minst • Lichamelijke risico’s/schade • Psychische problemen • Sociale effecten • Hulp nodig! Meer • ‘Riem een gaatje losser’ • Eerste lichamelijk effecten • Sociale effecten • Medisch omstreden Meest • Lichamelijke risico’s/schade • Sociale effecten • Psychische problemen • Verhoogde kans overlijden Vet inname Verzadigd Te veel • Verhoogd LDL cholesterol gehalte • Verhoogde kans hart- en vaatziekten Te weinig • In principe geen gevolgen Onverzadigd Te veel • Praktisch gezien lastig Te weinig • Minder verlaging LDL cholesterol Onverzadigde vetzuren (die zeer belangrijk zijn voor de gezondheid) worden ook aangeduid met de term "Vitamine F". Onverzadigde vetzuren hebben een gunstige invloed op de huid, darmen, spieren, gewrichten, overgangsverschijnselen tijdens de menopauze en andropauze (overgangsperiode bij de man). Essentiële vetzuren Te veel • Praktisch gezien lastig Te weinig • Bij geen inname. Transvetten • Kunstmatig! • Vanwege: houdbaarheid, vast bij kamertemperatuur, vervanger dierlijk vet Transvetten Te veel • Verhoging LDL cholesterol gehalte … • en verlaging HDL cholesterol • Hart- en vaatziekten Te weinig • Hoe minder hoe beter! Tot slot…