HDL en LDL cholesterol - MVO - de ketenorganisatie voor oliën en

Infokaart
HDL en LDL
cholesterol
Cholesterol is een vetachtige stof die
onmisbaar is voor het lichaam. Niet al het
cholesterol is hetzelfde. Er bestaat goed en
slecht cholesterol. Het slechte LDL-cholesterol
zet zich gemakkelijk af tegen de vaatwanden.
Het goede HDL-cholesterol brengt het teveel
aan cholesterol naar de lever.
Cholesterol en leefstijl
De verhouding tussen het totaal cholesterol en het HDL-cholesterolgehalte (cholesterolratio) is de belangrijkste voorspeller van
coronaire hartziekten. Roken, overgewicht, lichamelijke activiteit en
het voedingspatroon van een persoon zijn leefstijlfactoren die van
invloed zijn op de cholesterolgehalten in het bloed. De inname van
calorieën, vetten, koolhydraten, groenten en fruit, vezels en alcohol
beïnvloedt de cholesterolgehalten in het bloed, en daarmee de
hartgezondheid.
Vetten in de voeding
Voedingsmiddelen waar vet in zit, bevatten altijd zowel onverzadigde als verzadigde vetzuren. Individuele vetzuren hebben een verschillend effect op plasmaconcentraties van het totaal cholesterol,
LDL- en HDL-cholesterolgehalte. Voor de preventie van coronaire
hartziekten is de vetzuursamenstelling van de voeding belangrijker
dan de totale hoeveelheid vet.
Voedingsmiddelen met overwegend onverzadigde vetzuren helpen
het cholesterolgehalte gezond te houden. Verzadigde vetzuren
zijn minder gunstig dan onverzadigde vetzuren. Aangetoond is dat
deze in vergelijking met onverzadigde vetzuren de cholesterolratio in het bloed verhogen. Vervanging van verzadigde vetzuren in
de voeding door meervoudig onverzadigde vetzuren verkleint de
kans op coronaire hartziekten. Gezien de effecten op de bloedlipiden zullen enkelvoudige onverzadigde vetzuren in vergelijking tot
verzadigde vetzuren het risico op coronaire hartziekten waarschijnlijk verlagen. De wetenschappelijke bewijskracht is echter minder
sterk dan voor meervoudig onverzadigde vetzuren.
Het vervangen van verzadigde vetzuren door koolhydraten lijkt
geen gunstig effect te hebben op het cholesterolgehalte. Er is
steeds meer bewijs dat het vervangen van verzadigde vetzuren
door geraffineerde koolhydraten een ongunstig effect heeft op hart
en bloedvaten.
Transvetzuren hebben een ongunstig effect op het cholesterolgehalte in het bloed en verhogen de kans op coronaire hartziekten.
Gelukkig komen transvetzuren nauwelijks nog in de Nederlandse
voeding voor. Er zijn onvoldoende aanwijzingen dat transvetzuren
van dierlijke oorsprong een minder kwalijke invloed hebben op het
risico op coronaire hartziekten dan de transvetzuren die ontstaan
tijdens het industrieel harden van plantaardige oliën.
Tips voor een gezonde leefstijl:
• niet roken
• voldoende bewegen
• een gezond gewicht
• matig met alcohol
• gezond en gevarieerd eten
Belangrijkste bronnen
eten
De belangrijkste bronnen van onverzadigde vetzuren zijn plantaardige oliën en producten die daarvan zijn gemaakt zoals smeerbare
en vloeibare margarineproducten, vloeibare bak- en braadproduceten
ten en mayonaises, maar ook noten, zaden en vette vis. Enkelvoudig onverzadigde vetzuren zitten vooral in koolzaadolie, olijfolie,
avocado en noten. Meervoudig onverzadigde vetzuren zitten vooreten
al in plantaardige oliën van zaden, zoals lijnzaadolie, zonnebloemlever
olie, sojaolie,maag
arachideolie (pindaolie) en sesamolie, smeerbare en
vloeibare margarineproducten, vloeibare bak- en braadproducten
lever
holesterol
darm
en mayonaises op basis van deze oliën, in walnoten, pijnboompitten en zonnebloempitten, en in vette vis, zoals haring, zalm, tonijn,
sardines en makreel.
De belangrijkste bron van de vetzuren EPA en DHA is vis, waardoor deze vetzuren ook wel visolievetzuren of visvetzuren worden
genoemd.
De belangrijkste bronnen van verzadigde vetzuren zijn kaas (19%),
banket en zoetwaren (13%), vlees (12%) en melkproducten (11%).
lever
maag
maag
Goed
darm
en slecht
HDL-cholesterol
HDL-cholesterol
cholesterol
darm
LDL-cholesterol
LDL-cholesterol
•LDL-cholesterol wordt ook wel slecht cholesterol genoemd.
•Het LDL-cholesterol wordt naar verschillende delen van
het lichaam vervoerd. Onderweg kan LDL-cholesterol zich
gemakkelijk in de wanden van de slagaders nestelen en zo een
vernauwing ­veroorzaken.
•Door een te hoog LDL-cholesterolgehalte kunnen bloedvaten
dichtslibben.
HDL-cholesterol
HDL-cholesterol
•HDL-cholesterol wordt ook wel goed cholesterol genoemd.
• Het HDL-cholesterol voert het teveel aan
LDL-cholesterol af naar de lever. De lever zorgt ervoor dat
het cholesterol terug in de ­darmen komt en vervolgens via de
ontlasting wordt ­uitgescheiden.
HDL = Hoge Dichtheid Lipoproteïne
LDL = Lage Dichtheid Lipoproteïne
Bronnen:
•Gezondheidsraad, Voedingsnormen: energie, eiwitten, vetten en verteerbare koolhydraten, 2001 Gezondheidsraad, Richtlijnen Goede Voeding, 2006
•Temme E.H.M., Westenbrink S., I. et al (2013) Natrium en verzadigd vet in beeld, veranderingen in de samenstelling van voedingsmiddelen in 2012. RIVM report
350022002
www.vettefeiten.nl
MVO - de ketenorganisatie voor oliën en vetten
INFOKAART 69/2014