Peterselie

Peterselie
Krulpeterselie
Platte peterselie
Officiële namen: Petroselinum crispum (krulpeterselie); Petrosilum sativum (platte peterselie)
Tweejarige winterharde kruidachtige plant die in het tweede jaar bloeit. Hoort tot de familie van de
schermbloemigen. Er zijn een aantal soorten peterselie, waarvan de krulpeterselie en de platte
peterselie de bekendste zijn. Platte peterselie is wat sterker van smaak dan krulpeterselie, maar
wordt ook sneller wat bitter.
Geschiedenis
Peterselie komt waarschijnlijk uit het Midden-Oosten. De Carthagers troffen het aan op Sardinië en
namen het mee naar Marseille. In de Oudheid werd peterselie vooral als geneeskruid en
ceremoniële plant gekweekt die vaak als versiering diende bij plechtigheden. In de 8° eeuw heeft
Karel de Grote het opgenomen in zijn verordeningen en in het begin van de 9° eeuw komt het kruid
voor in de kloostertuinen van Sankt Gallen. Volgens een algemeen geloof in de late Middeleeuwen
ging het zaad als men dit zaaide eerst zeven keer heen en weer naar de duivel voordat het werkelijk
ontkiemde, en de duivel vond het zo lekker dat hij er telkens een beetje van achter hield. Dit
verhaal, is waarschijnlijk ontstaan omdat de zaden vrij langzaam en onregelmatig ontkiemen. In de
Middeleeuwen gebruikte men het zaad preventief tegen de kater die nog moest komen en ook de
Romeinen gebruikten het al om die reden. In de geneeskunde van de 16° en 17° eeuw werden de
bladeren en de zaden voorgeschreven als inwendig middel tegen een hele reeks aandoeningen van
verkoudheid en nierstenen tot gonorroe. Uitwendig werd het fijngestampte blad tegen
borstontsteking, blauwe plekken en kneuzingen.
Standplaats en verzorging:
De plant groeit op rijke, vochtige en diep gespitte grond in de volle zon of iets in de schaduw. De
kiemingstijd van het zaad is relatief lang; de zaden vragen een rijke, vochtige grond. De plant wordt
ongeveer 20 tot 60 centimeter hoog. De plant kan gewoon buiten in de volle grond. Zorg dat de
grond niet uitdroogt. Kweek bij voorkeur in de buurt van asperges, bonen, tomaten of uien (goede
buren), maar niet in de buurt van sla (slechte buur). Wanneer de plant in een pot gehouden wordt
moet regelmatig water worden gegeven en af en toe wat (vloeibare) plantenmest. In een wat
grotere kruidenbak kan peterselie gecombineerd worden met bladselderij, koriander en/of
basilicum. Al deze planten vragen vergelijkbare omstandigheden.
De plant komt in het voorjaar weer op en kan dan tot de bloei nog gebruikt worden. Na de bloei
sterft de plant af.
Oogsten:
Pluk iedere keer een paar blaadjes van elke plant. Voor een bosje de planten tot aan de grond
afsnijden zodra ze ongeveer 20 cm hoog zijn. De blaadjes kunnen ook gedroogd worden in de oven,
en zijn daarna in een gesloten pot (bewaren buiten direct zonlicht) een jaar houdbaar. In dat geval
moeten ze midden in de zomer worden geoogst en snel worden gedroogd. Peterselie is het enige
kruid dat een zeer hoge droogtemperatuur nodig heeft: tussen 40 en 90°C. Laat de ovendeur op
een kier staan tijdens het drogen. Invriezen is een andere mogelijkheid. Helaas is de peterselie
daarna minder geschikt voor salades, omdat de blaadjes slap worden.
Gebruik in de keuken:
Peterselieblaadjes worden vlak voor het opdienen aan warme gerechten toegevoegd, zoals in
soepen of over warme groenten en gekookte aardappelen. Door meekoken verliest het snel zijn
smaak en frisheid. Gesnipperde peterselie kan ook worden toegevoegd aan salades. Kruidenboter
wordt gemaakt door peterselie en knoflook toe te voegen aan roomboter. Peterselie is een klassiek
bestanddeel van een bouquet garni. De gedroogde en gemalen zaadjes worden ook als specerij
gebruikt.
Medicinaal:
Kruidenthee van peterselie kan worden gebruikt als diureticum (plasmiddel). Het verhoogt de
afscheiding van urine. Chinese en Duitse kruidendokters raden deze thee aan tegen hoge bloeddruk
en het wordt gebruikt als menstruatieopwekkend middel. Cherokee Indianen gebruiken het als
tonic ter versteviging van de urineblaas.
Verse peterselie bevat relatief veel mineralen (met name ijzer en silicium), evenals B-vitaminen en
caroteen. Het vitamine C gehalte is uitzonderlijk hoog (80-300 mg per 100 gram). Het gehalte aan
vitaminen daalt sterk wanneer peterselie wordt gedroogd, maar blijft behouden bij invriezen.
Neem het voorbehoud bij medische informatie in acht.
Raadpleeg bij gezondheidsklachten een arts.
Overige toepassingen
Door peterselie te kweken in de buurt van rozen, kan de geur van de rozen worden versterkt en de
gezondheid worden verbeterd. Een aftreksel kan worden gebruikt als haarversteviger. Ook kan het
worden toegevoegd aan een lotion voor een droge huid of om sproeten te verminderen. Het
kauwen op de rauwe blaadjes verfrist de adem en wordt ingezet om de geur van knoflook uit de
mond te verminderen. De etherische olie van peterselie wordt soms verwerkt in parfums voor
mannen.
Deze informatie wordt u aangeboden in het kader van de Nationale Tuinweek door de
vereniging Groei en Bloei afdeling Emmen en omstreken, een vereniging van
tuinliefhebbers bij u in de buurt. De planten zijn beschikbaar gesteld door Intratuin. Meer
weten over onze activiteiten? Bezoek onze website: www.emmen.groei.nl.