Blindering in klinische onderzoeken

European Patients’ Academy
on Therapeutic Innovation
Blindering in klinische
onderzoeken
Blindering van het onderzoek
European Patients’ Academy
on Therapeutic Innovation
▪ Blindering is een procedure ter voorkoming van bias
waarbij een of meer partijen niet weten in welke
behandelarmen deelnemers zijn ingedeeld of, met
andere woorden, welke behandeling ze kregen
toegediend.
▪ Blindering is een belangrijk aspect van elk onderzoek.
Hoe een onderzoek was geblindeerd moet nauwkeurig
worden vastgelegd zodat de lezers de resultaten van
een onderzoek kunnen interpreteren.
▪ Als de blindering tijdens een onderzoek voor individuele
patiënten wordt verbroken, moet dit aan het eind
statistisch en/of ethisch worden verklaard.
2
Waarom blinderen we?
European Patients’ Academy
on Therapeutic Innovation
▪ Blindering wordt toegepast om bewuste of onbewuste
bias in de opzet en uitvoering van een klinisch
onderzoek te voorkomen.
▪ Dit is belangrijk omdat bias van invloed kan zijn op de
rekrutering en indeling bij een behandeling, op de zorg,
attitude, beoordelingen, enz.
▪ Het wordt toegepast om de objectiviteit te garanderen
van de onderzoeksresultaten.
3
Wat zijn de potentiële bronnen van
bias in een onderzoek?
European Patients’ Academy
on Therapeutic Innovation
 Bronnen van bias zijn onder meer:
 de patiënt die wordt behandeld;
 de klinische medewerkers die de behandeling toedienen;
 de arts die de behandeling beoordeelt;
 het team dat de onderzoeksresultaten interpreteert.
4
Wie kunnen er in klinische
onderzoeken worden geblindeerd?
European Patients’ Academy
on Therapeutic Innovation
▪ De deelnemers in een onderzoek
▪ Artsen en degenen die de gegevens verzamelen
▪ Beoordelaars van de uitkomsten en data-analisten
5
Vormen van blindering
European Patients’ Academy
on Therapeutic Innovation
Vorm
Beschrijving
Niet-geblindeerd
of open-label
Iedereen weet welke behandeling de
deelnemer krijgt
Enkelblind of
enkel
geblindeerd
Alleen de deelnemer weet niet welke
behandeling hij/zij krijgt
Dubbelblind of
dubbel
geblindeerd
Driedubbelblind
De deelnemer en de artsen/degenen die
de gegevens verzamelen weten niet
welke behandeling de deelnemer krijgt
Deelnemer, artsen/degenen die de
gegevens verzamelen en beoordelaars
van de uitkomsten/data-analisten weten
geen van allen welke behandeling de
deelnemer krijgt
6
Niet-geblindeerd onderzoek
European Patients’ Academy
on Therapeutic Innovation
▪ Een onderzoek waarin geen blindering wordt toegepast
en alle partijen weten wat de behandelgroepen zijn. Ook
open-label genoemd
 Moet worden toegepast:
 voor chirurgische ingrepen*;
 wanneer leefstijlveranderingen vereist zijn;
 wanneer eindpunten objectief zijn en niet op verschillende
manieren kunnen worden geïnterpreteerd;
 voor casestudies met levensbedreigende situaties;
 bij postmarketingsurveillance;
 wanneer ethische overwegingen blindering niet toestaan;
 wanneer er geen controlegroep kan worden gebruikt.
*Hierbij moet worden opgemerkt dat chirurgische procedures geblindeerd kunnen worden maar dat
dit uitermate moeilijk is. Dit is uitermate lastig, met name als deelnemers kunnen worden vergeleken. 7
Enkelblind onderzoek
European Patients’ Academy
on Therapeutic Innovation
 Een onderzoek waarbij één partij (ofwel de onderzoeker
ofwel de deelnemer) niet weet welke behandeling de
deelnemer krijgt. Ook een enkel geblindeerd onderzoek
genoemd.
 Biedt enige controle wanneer dubbelblindering
onmogelijk is.
 Toegepast wanneer het experimentele geneesmiddel en
de controle niet zo kunnen worden vervaardigd dat ze
identiek zijn
8
Dubbelblind onderzoek
European Patients’ Academy
on Therapeutic Innovation
 Een klinisch onderzoek waarbij noch de deelnemende
personen noch de onderzoeksmedewerkers weten welke
deelnemers het experimentele geneesmiddel krijgen en
welke een placebo (of een andere therapie).
 Dubbelblinde onderzoeken zouden objectieve resultaten
opleveren, aangezien de verwachtingen van de arts en
de deelnemer de uitkomst niet beïnvloeden. Ook een
dubbel geblindeerd onderzoek genoemd.
 Best gecontroleerde onderzoeksopzet
 Kleinere kans op observationele bias
 Moet waar mogelijk worden toegepast
9
Driedubbelblind
European Patients’ Academy
on Therapeutic Innovation
 Een driedubbelblind onderzoek houdt in dat patiënten,
artsen, degenen die de gegevens verzamelen,
beoordelaars van uitkomsten en data-analisten geen
inzage hebben in de bijzonderheden van de indeling van
de groepen. Dit zorgt ervoor dat het zeer
onwaarschijnlijk is dat er bias voor of tegen de geteste
behandeling optreedt.
 Het geneesmiddel kan tijdens de analyse nog als A of B
gelabeld zijn.
 De analist is geblindeerd voor welke behandeling wat is.
 Helpt bias bij de analyse van de resultaten te
voorkomen.
10
Blindering van het onderzoek
European Patients’ Academy
on Therapeutic Innovation
▪ Deblindering is het bekendmaken van de behandeling
aan een deelnemer of onderzoeksteam. Het beschermt
de deelnemers in geval van medische redenen of
veiligheidsredenen.
▪ Bij een cross-over opzet mag de deelnemer alleen
gedeblindeerd worden voor de recentste dosis.
▪ Het protocol voor deblindering moet vooraf worden
beschreven en informatie bevatten over wanneer en
door wie de deblindering wordt gedaan.
11
Referenties
European Patients’ Academy
on Therapeutic Innovation
▪ Karanicolas, P., Farrokhyar, F., & Bhandari, M. (2010).
Blinding: Who, what, when, why, how? Canadian Journal
of Surgery, 53(5), 345–348. Geraadpleegd op 21
augustus 2015 op
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2947122/
▪ Schulz, K.F., Grimes, D.A. (2002) Blinding in randomised
trials: hiding who got what. Lancet, 359, 696-700.
Geraadpleegd op 21 augustus 2015 op
http://apps.who.int/rhl/LANCET_696-700.pdf
12