26­4­2017 Pensioen Pro ­ PME legt lat duurzaamheid hoger PME legt lat duurzaamheid hoger PME stapt uit tabak, vermindert de CO2-uitstoot met een kwart en steekt €4,5 mrd in duurzame beleggingen. Bij deze aanscherping van het esg-beleid was de deelnemer een belangrijke inspiratiebron. Windmolens met Pernis op de achtergrond. PME pleit voor een energietransitie met oog op de werkgelegenheid. Foto HH PME, dat €45 mrd onder beheer heeft, is na ABP en PFZW het eerste grote pensioenfonds dat verantwoord beleggen heeft geborgd met een aantal concrete doelstellingen. Eric Uijen, voorzitter van het uitvoerend bestuur, en Karlijn van Lierop, hoofd verantwoord beleggen bij uitvoerder MN, lichten in het nieuwe Haagse kantoor van PME het aangescherpte esg­beleid toe. http://pensioenpro.fd.nl/nieuws/517395­1704/pme­legt­lat­duurzaamheid­hoger 1/5 26­4­2017 Pensioen Pro ­ PME legt lat duurzaamheid hoger ‘We zijn al tien jaar bezig met verantwoord beleggen’, zegt Eric Uijen. ‘Vorig jaar wilde het bestuur weten of we wel genoeg deden. En vooral wat onze deelnemers van het beleid vonden.’ PME deed online­onderzoek en organiseerde bijeenkomsten voor deelnemers en gepensioneerden. ‘Wat opviel, was dat deelnemers heel trots zijn op hun werk en goed beseffen dat er veel moet gebeuren’, zegt Uijen. ‘Ze zijn soms zelf betrokken bij de oplossingen. Ze werken bijvoorbeeld bij maakbedrijven die onderdelen leveren voor windmolens. Aan de andere kant zijn er ook deelnemers die in dienst zijn van ondernemingen die te boek staan als vervuilend.’ ‘Eén specifieke opmerking van een deelnemer was typerend’, zegt Van Lierop. ‘Hij zei dat pensioen te maken heeft met de toekomst en volgende generaties. Dus moet een pensioenfonds wel bezig zijn met thema’s die onze kinderen en kleinkinderen raken.’ Uijen: ‘Dat doen we dan ook en uiteraard blijft daarbij een goed rendement voorop staan.’ Tafels Op de discussiebijeenkomsten waren drie tafels met elk een eigen thema. Aan tafel één spraken deelnemers over de voors en tegens van uitsluiting. Tafel twee was gewijd aan klimaatverandering en bij tafel drie was impactbeleggen het onderwerp. ‘Bij de gesprekken over uitsluiten, kwam al snel naar voren dat deelnemers niet willen dat we beleggen in tabak. Sinds dit jaar sluiten we daarom de tabaksfabrikanten uit waarvan minimaal 75% van de omzet is gerelateerd aan tabaksproducten’, zegt Uijen. PME is daarmee na PFZW en de fondsen voor huisartsen en medisch specialisten het vierde grote fonds dat makers van rookwaren op de zwarte lijst plaatst. Eerder dit jaar riep VBDO fondsen op een tabaksbeleid te formuleren. CO2­reductie De deelnemers scharen zich ook achter de doelstelling de CO2­uitstoot van de aandelenportefeuille in 2021 te verminderen met een Karlijn van Lierop kwart in vergelijking met 2015. Ook PFZW, BpfBouw en ABP hebben eerder vergelijkbare doelstellingen ingevoerd. Ieder fonds heeft een eigen aanpak om dit doel te bereiken. ABP en BpfBouw verwachten 1500 ondernemingen te moeten verkopen. PFZW wil een halvering van de uitstoot verwezenlijken door ruim 200 mijnbouw­, energie en staalbedrijven van de hand te doen. ‘We zijn begin 2016 begonnen met een intensieve dialoog met die tien bedrijven die zorgen voor de meeste uitstoot van broeikasgassen’, zegt Van Lierop. ‘Deze tien bedrijven hebben twee jaar de tijd om PME ervan te overtuigen dat zij aantrekkelijke investeringen zijn en blijven in een economie waar broeikasgassen sterk worden afgebouwd. De onderneming moet aantonen transitie­bestendig te zijn.’ Welke ondernemingen in deze lijst staan, willen Uijen en Van Lierop niet kwijt. ‘Als die dialoog niet effectief is, kan dat tot uitsluiting leiden van deze bedrijven na 2017.’ http://pensioenpro.fd.nl/nieuws/517395­1704/pme­legt­lat­duurzaamheid­hoger 2/5 26­4­2017 Pensioen Pro ­ PME legt lat duurzaamheid hoger ‘We vragen die energiebedrijven een strategie op te stellen zodat ze aansluiten bij de internationale afspraken over kooldioxide, gemaakt in Parijs in 2015. Dat kan betekenen dat ze veel meer moeten investeren in hernieuwbare energie, energie­efficiency of andere verdienmodellen’ zegt Van Lierop. Vooralsnog is slechts één onderneming overstag gegaan. Vier bedrijven tonen zich niet echt bereid serieus werk te maken van CO2­reductie. Van de vijf overige is het nog niet duidelijk. ‘De gedachte achter deze aanpak is dat we zolang mogelijk invloed willen uitoefenen. Dat kan alleen als je aandeelhouder bent, niet als je de stukken hebt verkocht’, aldus Van Lierop. Bij de omschakeling naar minder CO2­intensieve productieprocessen stelt PME nadrukkelijk dat het een inclusieve transitie moet zijn. ‘We kijken niet alleen naar verminderen van CO2. Bedrijven en beleggers moeten ook oog hebben voor het sociale aspect. We willen weten wat bedrijven doen om hun personeel mee te nemen in zo’n transitie’, zegt Uijen. VN­doelstellingen Het derde concrete doel van PME is over vijf jaar 10% van het vermogen te hebben belegd in beleggingen die bijdragen aan de 17 VN­doelstellingen, ook wel SDG’s genoemd (Sustainable Development Goals). ‘Wij onderzoeken nog hoeveel we nu al op deze wijze hebben belegd’, zegt de PME­voorzitter. ‘We denken dat het op dit moment ongeveer 3% is.’ Naast beleggingen die bijdragen aan de SDG’s investeert PME ook in impactbeleggingen. Deze beleggingen moeten het verschil maken op een van de volgende vier gebieden: toegankelijkheid financiële dienstverlening, betaalbare huisvesting, klimaat en afvalverwerking. De eerste investering is gedaan in een fonds voor infrastructurele projecten voor hernieuwbare energie, zoals windmolenparken en zonnepanelen. PME heeft daar nu €50 mln in zitten. Ook bij beursgenoteerde aandelen heeft PME al stappen gezet. Sinds eind 2015 heeft PME een speciale aandelenportefeuille met dertig ondernemingen die hoog scoren op esg­criteria. ‘We stellen ons daar op als betrokken belegger. Dat wil zeggen dat we regelmatig praten met die onderneming over hun strategie. Het is iets anders dan engagement waarbij je vooral vertelt wat beter moet’, zegt Uijen. Het is de bedoeling voor de lange termijn in de dertig Europese bedrijven te beleggen. PME geeft de namen van deze parels niet prijs. ‘We hebben veel onderzoek verricht om te komen tot deze lijst. Die houden we voor onszelf. Er zitten ook een aantal Nederlandse bedrijven bij’, zegt Uijen. PME heeft €671 mln in deze strategie gestoken. Hoe precies een tiende van het vermogen belegd moet worden in de SDG’s is nog niet duidelijk. ‘Bij de ontwikkeling van onze methodologie concentreren we ons in eerste instantie op aandelen, omdat daarover de meeste esg­informatie beschikbaar is’, aldus Van Lierop.’ ‘We gaan ook kijken naar kansen in http://pensioenpro.fd.nl/nieuws/517395­1704/pme­legt­lat­duurzaamheid­hoger 3/5 26­4­2017 Pensioen Pro ­ PME legt lat duurzaamheid hoger andere beleggingscategorieën zoals infrastructuur en private equity. Green bonds zijn eveneens een interessante ontwikkeling. Die bieden de mogelijkheid om de portefeuille staatsleningen duurzamer te maken. We hebben de Nederlandse regering daarom ook opgeroepen green bonds te gaan uitgeven.’ Bij green bonds gaat het geld naar een specifiek project, terwijl de kredietwaardigheid is gekoppeld aan de partij die de obligatie uitgeeft. Beleggen in Nederland ‘We zien dat bedrijven in onze achterban ook bijdragen aan de energietransitie’, aldus Uijen. ‘We zijn trots op de bedrijven die bij PME zijn aangesloten en de deelnemers. Bovendien is beleggen in eigen land en eigen sector belangrijk voor onze eigen achterban. Daarom hebben we de uitsluiting van de eigen sector losgelaten en beleggen we weer in deze mooie bedrijven.’ Dit betekent bijvoorbeeld dat PME sinds dit jaar aandelen kan kopen van ASML en Philips. ‘De behoefte aan betaalbare woningen speelt ook in Nederland. We beleggen in huizen met een huur tussen de €700 en €1000. Die woningen moeten het hoogste energielabel hebben. Huizen die we al bezitten, gaan we renoveren zodat ze een hoger energielabel krijgen’, zegt Uijen. De vastgoedportefeuille zal de komende tijd toenemen van €1 naar €2 mrd. ‘We waren onderwogen in vastgoed. Die achterstand gaan we inlopen.’ http://pensioenpro.fd.nl/nieuws/517395­1704/pme­legt­lat­duurzaamheid­hoger 4/5