bijlage De Stille Week

Bronvermelding tekst:
http://jaarfeesten.blogspot.nl/2010/03/de-stille-week-opstap-naar-pasen.html
De Stille Week - Opstap naar Pasen
De dagen van de Stille Week en de symbolen van Pasen
Palmzondag, planeet: zon, Boom: de es
De symbolen uit de tijd van de feesten der vruchtbaarheid vinden wij terug in de symbolen van de
paasviering. Met Palmpasen herdenken wij de intocht van Jezus in Jeruzalem. Jezus wordt rijdend op
een ezelin door de poort binnen gehaald en met palmtakken toegewuifd. De ezel is het symbool van
het fysieke lichaam als drager van de geest en ziel. In de 9de eeuw is er voor het eerst in Nederland
een palmprocessie aangetroffen. De palmtakken die in een mis werd gewijd, dienden na afloop van
de processie als bescherming tegen alle vormen van onheil. Later werden ook de twijgen van de
buxusboom gebruikt. In 1580 kwam aan het merendeel van deze processies een eind. Buiten de
kerken om echter ging het volk door met haar eigen palmzondag vieringen. Volwassenen liepen de
palmpaasoptocht samen met kinderen, die een kleurig versierde palmpasenstok met zich
meedroegen. De palmstok kan de vorm hebben van een kleine meiboom (levensboom) doordat een
rad rondom de stok is opgehangen. Ook gebruikt men wel van een kruishout dat geld als een
Christussymbool. Boven op de stok prijkt een haan van brooddeeg. De haan als mythologisch dier is
de heraut van de nieuwe dag. Hier kondigt hij de dageraad van het menselijk ik aan. Soms bond men
een broodkrans, symbool voor de eeuwige geestelijke zon, aan de paasstok. Verder wordt de stok
versierd met groen in de vorm van buxus, symbool voor het eeuwig leven omdat de buxus niet
verdort.
De droge vruchten zijn behalve smakelijk ook de dragers van het nieuwe levenszaad. Aan de
palmpaasstok hangen verder drie eieren, vaak kleurig beschildert. De oude Chinese wijzen leerden
dat alles ontstaat uit drie dingen: twee krachten en het spanningsveld tussen beiden. “Een ei is geen
ei, twee ei is een half ei, drie ei is een heel ei.” Denk in dit verband ook aan de drie-eenheid van
lichaam ziel en geest en Christus is de waarheid, het leven en de weg. Het feest van palmpasen is het
begin van de paasweek.
Maandag, Planeet: maan, groei en kiemkracht, Boom: de kers
Jezus komt opnieuw in de morgen de stad binnen. Onderweg, komt hij met zijn discipelen in de buurt
van de plaats Bethage. Bethage, het huis der vijgen, was een oord, waar het oude schouwen werd
beoefend. Er wordt vermeldt dat Hij honger heeft en een vijgenboom vervloekte omdat het geen
vijgen droeg. Jezus zegt tegen de boom: ”Laat er in eeuwigheid niet meer uit jouw vruchten komen.”
De boom droogde onmiddellijk op. Hij wil hiermee de discipelen laten zien dat hij de oude, extatische
schouwen afwijst. Het is geen liefdeloze vervloeking die hij uitspreekt. Het is voortaan belangrijk dat
de mensheid de weg van het bewustzijn volgt. Dat leidt hem tot vrijheid. De oude, aan het lichaam
verbonden helderziendheid was een gave van de maan. Het stond slechts ter beschikking van de
mens wanneer hij in een niet wakende, dromende toestand verkeerde. De krachten dat door de
vijgenboom verbeeld werden, zijn verouderd en achterhaald. De zonnekrachten zijn nu de werkende
krachten geworden. Dat brengt het nieuwe, innerlijke licht tot de mensheid.
Vervolgens wordt er verteld hoe Jezus de tempel binnenkomt en de handelaren er uit jaagt.
Dinsdag, Planeet: mars, daadkracht, Boom: de eik
Er vinden gesprekken plaats op deze dag. De golven van vijandigheid en van haatgevoelens slaan
tegen hem op. Thans is de dag van Mars aangebroken: de strijd ontbrandt. De ene groep naar de
andere zoekt kontact met Jezus. De aanval is vermomd in de vorm van een vraag. De hogepriesters,
Schriftgeleerden en oudsten, dat wil zeggen leden van het Joodse Sanhedrin. Ze vragen op grond van
welke bevoegdheid Jezus handelt. Hij moet zich legitimeren. Hij antwoordt o.a. door te vertelen over
de verzorgers van een wijngaard die weigeren om de opbrengst aan de rechtmatige eigenaar over te
dragen. Ze doden zelfs de zoon van de eigenaar. Hij vertelt ook een gelijkenis over een bruiloft
waarbij de gasten niet opdagen en vervolgens worden er andere gasten gevonden. Een er van komt
echter niet binnen omdat hij geen bruiloftskleding aan heeft. Dan komen de anderen, de Farizeeën
samen met de aanhangers van Herodes, en stellen de strikvraag: “Is het geoorloofd aan de keizer
belasting te betalen?” De Sadduceeërs volgen; zij willen weten hoe Jezus over de opstanding van de
dood denkt: een vrouw trouwt meerdere malen. Telkens als haar man sterft, wordt ze, volgens
traditie, weer aan de volgende broer van de gestorvene uitgehuwd wordt. Er waren zeven broers,
welke van de zeven mannen mag samen met haar zijn in het hiernamaals? . Ten slotte komt een
wetgeleerde afzonderlijk nog en vraagt welken gebod volgens hem het voornaamste is? Jezus wordt
als het waren verhoord en er vinden discussies plaats.
Ze lopen naar buiten en de discipelen vragen hem naar de gebouwen van de tempel. Hij voorspelt de
verwoesting van de tempel en van Jeruzalem. In de avond is hij samen met zijn discipelen op de
Olijfberg. Hij voorspelt zware tijden. Zij willen weten wat zijn woorden over de voleinding der tijden
betekenen en wanneer het zal gebeuren. Welke tekenen zullen er zijn?
Woensdag, Planeet: Mercurius, beweeglijkheid, Boom: de iep
Het rumoer en drukte gaan langzaam over in stilte. De eerste gebeurtenis die steeds als
karakteristiek voor de woensdag van de stille week werd beschouwd, is de zalving van de voeten van
Jezus. In de avond zijn ze in Bethanië. Maria Magdalena zalft de voeten van Jezus met kostbare
nardusolie. Het evangelie van Johannes zegt dat het gehele huis vol was van de geur van dit offer.
Judas Escariot, penningmeester van de groep, is zeer verontwaardigd dat de dure zalf verspild wordt.
Hij verliest volkomen zijn zelfbeheersing. Hij geeft praktische en sociale redenen voor zijn protest.
Het is dertig zilverlingen waard! Met dat geld kan immers arme mensen gevoed worden. Jezus zegt
daarop dat de armen altijd onder hen zullen zijn, maar hij niet. Het evangelie volgens Johannes toont
duidelijk aan dat de ware motieven van zijn gedrag niet overeenstemmen met wat hij zegt. In
werkelijkheid woedt in zijn ziel iets geheel anders. Het is juist de ergernis over de daad van Maria
Magdalena die Judas de laatste stoot tot zijn verraad geeft. Hier neemt hij al het besluit om Jezus te
verraden.
Donderdag, Planeet: Jupiter, leiderschap en vernieuwing Boom: de esdoorn
Het Pascha, het joodse feest ter eren van de bevrijding uit slavernij, wordt voorbereid. De Joden
scharen zich rond de tafel waarop het paaslam traditioneel aangeboden werd. Ook Jezus en zijn
discipelen vieren een maaltijd samen. Voor ze beginnen waste Jezus de voeten van zijn discipelen.
Wanneer ze allen aan tafel zijn doopt hij het brood in de wijn. Iets volkomen nieuws vindt plaats als
hij de discipelen brood en wijn reikt en daarbij zegt: “Neemt, dit is mijn lichaam, dit is mijn bloed. Dit
luidt de overgang van de bloedige offers van vroeger na het offer zonder bloedvergieten in, van
brood en wijn. Voor de gehele mensheid wordt de beslissende verinnerlijking van de offer-idee
voltrokken. Alle oude offers zijn materiële offers geweest.
Hij kondigt aan dat degene aan wie hij het brood geven zal, zijn verrader zal zijn. Als hij het
vervolgens aan Judas heeft gegeven, zegt hij tegen hem dat hij dat wat hij gaat doen, snel moet
doen. Na de maaltijd gaan ze naar de tuin van Getzemanè en daar wordt Jezus gevangen genomen.
Vrijdag, Planeet: Venus, ontvankelijkheid en omhullen Boom: de berk
De dag van de kruisiging. Christus moet zijn kruisweg gaan. De strijd tegen de macht van de dood
bereikt een beslissende fase in Gethsemane. Het is geen innerlijke zwakheid, geen doodsangst
waarmee Christus worstelt. Men zou de gehele passie misverstaan door te menen dat Hij gebeden
zou hebben om van de dood verschoond te mogen blijven. Niet de angst voor de dood overvalt hem,
maar de dood zelf valt Hem aan. Hier ligt het geheim besloten. De dood wil Hem als het ware te slim
af zijn. Hij wil Hem te vroeg, voordat Hij zijn werk heeft voleindigd, wegrukken. Hij heeft in deze fase
nog niet zijn lichaam tot in het laatste partikel met zijn geest doordrongen.
Bij zijn dood scheurt de voorhang van de tempel en het wordt donker. De bloed van Christus stroomt
in de aarde. Wanneer zijn bloed in de aarde stroomt, gaat zijn ziel mee, over het lichaam van de
aarde. Wanneer anders het bloed van een mens wegvloeit, gaan het bloed en de ziel tegenstaande
wegen. Hier gaat de ziel met het bloed mee.
Judas brengt zijn door verraad verdiende zilverlingen terug en hangt zich op. De laatste van de zeven
kruiswoorden:”Het is volbracht”betekent niet dat het lijden is doorstaan. Het betekent dat nu de
volledige zege over de macht van de dood is doorstaan.
Dan wordt zijn lichaam in het graf gelegd. De aarde ontvangt het lichaam en het bloed van Christus.
Het is een verheven communie.. De dood heeft geen macht over hem. Zijn geest doortrekt het
aardse, materiële bestaan.
Zaterdag, Planeet: Saturnus gevoeligheid, diepgang, herinneren Boom: de (haag) beuk
Het lichaam van Jezus wordt in het graf gelegd. Bij de oerbeelden van tafel en kruis voegt zich nu die
van het graf. Wij bevinden ons tussen Goede Vrijdag en Pasen. Hoe verloopt het drama zich verder?
Het is nog niet voltrokken. De overwinning op de dood moet zich ook tot in de materie voltrekken.
Het is de dag van de zogenaamde neerdaling ter helle. In de Germaanse mythologie is Helle de
dochter van de tegenkrachten. Zij verzamelt alles wat niet meer deel kan hebben aan de
ontwikkeling.
Bronvermelding: Schilderdij www.frederieknelissen.nl/
De Zondag, van Pasen de nieuwe Zon, Boom de es
Wanneer de Maria Magdalena bij het graf van Jezus komt, is hij er niet meer en de zware steen voor
de ingang is verschoven. Zij haalt Petrus en Johannes er bij. Het graf is leeg, de doeken waarin hij
gedraaid was liggen er nog. Maria Magdalena zien twee engelen op de plek waar Jezus lag. Als zij zich
omdraait ziet ze Jezus staan maar ze herkent hem niet. Hij spreekt haar aan en dan pas herkent zij
hem. Zij mag hem nog niet aanraken. Later verschijn Hij meerdere keren aan zijn volgelingen.
Thomas twijfelt en moet het fysiek waarnemen voor hij gelooft dat het Jezus is dat voor hem staat.
Pasen is het feest van het leven dat geen ondergang kent. Alles is vernieuwd. De paashaas die de
eieren voor de kinderen verstopt, speelt een belangrijke rol. De haas is een vruchtbaar zachtmoedig
dier zonder vaste verblijfplaats dat zijn leven geeft voor zijn soortgenoten. Zo is de haas het symbool
voor het Christuswezen.
De paaseieren dragen het ontkiemende leven in zich en symboliseren de opstanding uit de dood.
Traditioneel werden er spelletjes gespeeld op de paasweide. Op die plek ontstak men op paaszondag
of paasmaandag de paasvuren. De neerslaande rook en het verkoolde hout schonken vruchtbaarheid
aan de velden.