Ouderen in de GGZ - Kon-tact

Ouderen in de GGZ!
Naar een netwerkgerichte samenwerking!
(Nederlands Zuid-Limburg)
Philippe Delespaul!
Grobbendonk, 28 februari 2013!
Mondriaan – Kenniscentrum Psycope – Universiteit Maastricht!
Inhoud
• 
Wat wordt van ons verwacht (GGZ
Caseload)?!
• 
Leeftijdsverdeling van GGZ
problematiek!
• 
Mobiele Psychiatrische teams voor EPA
zorg!
Wat wordt van ons verwacht?!
‘GGZ caseload’!
NEMESIS (vergelijkbaar in België)...!
Regio = 500.000 inwoners!
200.000 inwoners!
120.000 inwoners!
40.000 inwoners!
20.000 inwoners!
5.000 inwoners!
Prevalentie versus
psychiatrische zorg…!
!
WHO
Dus keuzes maken…!
(Mijn) spontane reactie:!
Kies voor EPA!!
• 
• 
is een maatschappelijke verantwoordelijkheid!!
hoort bij het charter van de ‘rechten van mensen
met een handicap’!
Maar ‘niet ernstig’ ≠ ‘banaal’!
• 
• 
• 
• 
heeft een hoge maatschappelijke/ economische kost!
(burden of disease) !
zorg voor deze doelgroep heeft een hogere succes rate !
kans om ‘ernstig’ te worden is groot (preventie)!
!
OBW-EPA: ‘ook best wel ernstige’ psychiatrische
aandoeningen!
Oorzaak van overlijden
Daly (disability adjusted life years)
Ontwikkeling van daly’s
Leeftijd en GGZ!
VL: ±20% in 2010 naar 27% in 2060 !
(+1/3! op 50 jaar)!
65+!
18-!
Levensverwachting (België)
Δ 15 jaar!
algemene bevolking!
psychisch zieken!
relatief minder vaak depressief
±10%!
±3%!
lifetime!
12maanden prevalentie!
Witchen & Uhman, 2010!
‘survival of the fittest’(?)
• 
• 
• 
• 
• 
suïcides verdwijnen uit de groep!
somatiek wordt onder behandeld in GGZ
populatie (diabetes/metabool syndroom)!
• 
verzuilde zorg/klagers worden genegeerd!
risicogedrag (roken) en continue stress!
(depressie/GGZ)epidemie volgt leeftijdsopbouw
en ‘ijlt’ na!
maar: lifetime/12maanden ratio is het laagst!!!
Deze leeftijdsfaze is gezonder!!!!!
Psychopathologie!
Wat is psychopathologie?
• 
• 
• 
Categoriaal (DSM5) versus dimensioneel!
> niet depressief zijn maar gradaties van depressie hebben!
etiologisch model van gen/omgevings interactie!
> er is niet een biologisch diagnosticum voor psychische stoornissen!
‘brain versus mind’ en het mind/brain schisma
in de GGZ (zie EPA definitie)!
> de aard van psychopathologie zit in de interactie van het individu
met een betekenisvolle omgeving (kan niet begrepen worden vanuit
het biologisch brein alleen)!
Voorbeeld: EPA definitie !
(consensus document)!
• 
een ernstige psychiatrische aandoening die zorg/behandeling
noodzakelijk maakt (≈ niet in symptomatische remissie);!
• 
en die ernstige beperkingen in het sociaal en/of maatschappelijk
functioneren geeft (≈ niet in functionele remissie);!
• 
en waarbij de beperking oorzaak en gevolg is van psychopathologie;!
• 
en niet van voorbijgaande aard is (structureel c.q. langdurig);!
• 
en waarbij gecoördineerde zorg van zorgnetwerken of professionals
geïndiceerd is en noodzakelijk om het zorgplan te realiseren.!
(Consensuswerkgroep EPA, Delespaul e.a, 2013)!
psychopathologie!
over de levensfazen!
‘Specialisatie’: leeftijdspecifieke beelden?
dementiële stoornissen!
basis volwassenen psychiatrie!
gedrags stoornissen!
ontwikkelings stoornissen!
0jr!
18jr!
65jr!
‘Specialisatie’: leeftijdspecifieke netwerk?
gezin / verpleegtehuis!
Individu / maatschappij!
gezin / school!
0jr!
18jr!
65jr!
‘fuzzy’ verdeling!
Uitzonderlijke complexiteit van de
ouderenpsychiatrie?!
!
Huisarts, familie (& verpleeghuis)
vragen goede psychiatrische
consultatie!!
107ter!
(Betere) zorg voor maatschappelijk
geïnversteerde EURO’s
!
een schaalbare zorg!
zorgbehoefte bepaalt inzet middelen!
Ziekenhuizen
zijn
(G)EEN
Oplossingen
(107ter)
van setting gebonden in
pakketten gevatte zorg naar
een geïndividualiseerd aanbod
beschikbaar voor velen
vgl afdeling, groep,…!
‘assertive outreach’!
in de wijk!
Regionale !
Spreiding!
• 
• 
• 
• 
• 
Urbanisatiegraad!
demografie leeftijden!
sociaal economische status!
migratie!
(gezondheidsindex)!
• 
regio 250.000 inw = 2.5x!
• 
(volwassenen: 0.7 ~ 1.9%)!
ZL=boven gemiddelde!
(RIVM/Consensuswerkgroep EPA, 2013)!
EPA in Zuid Limburg!
Roermond!
200.000 inw!
%
EPA
Heerlen
Maastricht
Roermond
Sittard
290.000!
190.000!
200.000!
170.000!
+25%!
(17/64/19%)!
+25%!
(16/65/18%)!
gemiddeld!
(19/64/17%)!
+25%!
(18/63/19%)!
Sittard!
170.000 inw!
1-17jr!
17%!
0.86!
528!
334!
327!
331!
18-64jr!
64%!
1.50!
3462!
2326!
1923!
2006!
65+jr!
19%!
1.05!
737!
354!
423!
457!
Maastricht!
190.000 inw!
Heerlen!
290.000 inw!
Openstaande!
onvervulde zorgbehoeften …!
Principes van het wijkteam!
"  
"  
"  
FACT: integrale caseload verantwoordelijkheid
voor een subgroep (‘prise en charge’)!
Consultatie en liaisonpsychiatrie naar andere
aanbieders!
regioverantwoordelijkheid vs ‘isola felice’ (kwaliteit
voor enkelen (bijv. vroegdetectie) of voor velen/allen)!
"  
doel: ‘herstel’ en participatie (lat hoog leggen/ hoopgerichte
open einde zorg – OOK VOOR OUDEREN!!!)!
"  
‘integraal/transmuraal zorg’ concept (alternatief voor
de kliniek maar de kliniek blijft beschikbaar als service; de regie ligt
bij hulpverleners die ALTERNATIEVEN beheren)!
Resources Integrale Zorg!
"  
"  
fasegericht, ≠ lineair zorgmodel (bijv. ‘uitbehandeld’)!
controleert (en indiceert) alle voorzieningen
(netwerk: opname, logeerfaciliteit, diagnostiek...)!
"  
Integraal: een breed spectrum deskundigen in het
team (psychiater, psychologen, verpleegkundigen, egotherapeuten,
maatschappelijk werkers, pedagogen)!
"  
"  
die (evidence based) consulteren of zelf zorg/
behandeling verstrekken!
maatschappelijk geïntegreerd, doorbreek GGZ zuil!
Principe: ‘resource’ FACT!
• 
• 
• 
• 
• 
• 
familieleden!
buurten!
huisartsen!
werkgevers!
… worden partner in de zorg wanneer wij ze niet
in de steek laten !
… waardoor wij weer beter kunnen doen waar we
echt goed in zijn!
‘status’ Zuid-Limburg
(Heerlen/Maastricht)
• 
10 FACT teams (per regio van 50.000 inw)!
• 
conform CCAF normering!
• 
Integratie in de volwassenenzorg (2000+
• 
EPA patienten in transmurale zorg)!
nog steeds leeftijdscircuits, verdedigbaar
bij kinderen, minder bij adolescenten en
ouderen!
“beter een goede buur dan een
verre vriend”!
beter een aanwezig pro-actief
deskundig team dan een
afwezige specialist!
Dank u!!