Stoornissen in de ademhaling

Het Oranje Kruis boekje 26e druk │De officiële handleiding voor eerste hulp │
Startmenu
2
I
Algemeen
II
Stoornissen
in de vitale functies
III
Letsels
IV
Verband- en hulpmiddelen
Het Oranje Kruis 17 april 2013 ©
Startmenu
I
Algemeen
3
Het Oranje Kruis 2013 ©
I Algemeen
Gevaar voor de eerstehulpverlener
• 1-1-2 bellen
• afstand houden
• wachten op professionele hulp
Geen gevaar voor de eerstehulpverlener
• vijf belangrijke punten
4
Het Oranje Kruis 2013 ©
I Algemeen
1. Vijf belangrijke punten
• Let op gevaar
• Ga na wat er is gebeurd en daarna wat het
slachtoffer mankeert
• Stel het slachtoffer gerust en zorg voor
beschutting
• Zorg voor professionele hulp
• Help het slachtoffer op de plaats waar hij ligt
of zit
5
Het Oranje Kruis 2013 ©
I Algemeen
Let op gevaar
• voorbeelden
• wat doe je
6
Het Oranje Kruis 2013 ©
I Algemeen
Ga na wat er is gebeurd
• ongevalsmechanisme
• stille getuigen
Wat mankeert het slachtoffer
• controle bewustzijn
7
Het Oranje Kruis 2013 ©
I Algemeen
Stoornis in het bewustzijn
• bedreiging ABC
• reageer onmiddellijk
Geen stoornis in het bewustzijn
• (nog) geen bedreiging ABC
• controle letsels
8
Het Oranje Kruis 2013 ©
I Algemeen
Geruststellen
• (eerstehulpverleners)gedrag
Voor beschutting zorgen
• onderkoeling
• oververhitting
9
Het Oranje Kruis 2013 ©
I Algemeen
Zorg voor professionele hulp
• 1-1-2 bellen → beantwoord de vragen
• opvang professionele hulpverleners
• overdracht/verwijzing
10
Het Oranje Kruis 2013 ©
I Algemeen
Helpen op de plaats waar hij ligt of zit
Slachtoffer ernstig ongeval
• niet bewegen
• niet verplaatsen
Behalve bij gevaar
11
Het Oranje Kruis 2013 ©
I Algemeen
Verplaatsen slachtoffer
• Rautek vanaf de grond
• Rautek vanaf de (auto)stoel
• ondersteunend verplaatsen
12
Het Oranje Kruis 2013 ©
I Algemeen
2. Emotionele reacties
• bij de hulpverlener
• bij omstanders (soms is helpen onmogelijk)
• groepsinvloed
13
Het Oranje Kruis 2013 ©
I Algemeen
3. Kans op infectie
Kans op wederzijdse besmetting?
Hulpmiddelen aangeraden
• handschoenen
• beademingshulpmiddelen
(geen effectieve beademing → hulpmiddel weg)
Handen wassen of desinfecteren met spray
14
Het Oranje Kruis 2013 ©
Startmenu
15
I
Algemeen
II
Stoornissen
in de vitale functies
III
Letsels
IV
Verband- en hulpmiddelen
Het Oranje Kruis 2013 ©
Startmenu
II
Stoornissen
in de vitale functies
16
Het Oranje Kruis 2013 ©
II Vitale functies
Vitale organen
• hersenen
• longen
• hart
17
Het Oranje Kruis 2013 ©
II Vitale functies
1. Stoornissen in het bewustzijn
• (geleidelijk) bewustzijnsverlies
Controle bewustzijn
• schudden schouders en aanspreken
• zo nodig op de rug draaien
18
Het Oranje Kruis 2013 ©
II Vitale functies
Reactie
Bij bewustzijn
• controleer ademhaling
Geen reactie
Bewusteloos
• roep om hulp omstander
• controleer ademhaling
19
Het Oranje Kruis 2013 ©
II Vitale functies
Stoornissen in het bewustzijn → Altijd 1-1-2
Dus ook bij
• schedelhersenletsel
• epilepsie/koortsstuipen/suikerziekte
• beroerte (FAST)
Uitzondering → flauwte (bewusteloosheid korter
dan 2 minuten)
20
Het Oranje Kruis 2013 ©
II Vitale functies
2. Stoornissen in de ademhaling
Controle ademhaling
Slachtoffer is bij bewustzijn
• kijken en luisteren
Bij bewusteloosheid → de kinlift
• kijken, luisteren en voelen
gedurende 10 seconden
21
Het Oranje Kruis 2013 ©
II Vitale functies
Luchtwegbelemmering:
Slachtoffer is bij bewustzijn
• opheffen uitwendige luchtwegbelemmering
• opheffen inwendige luchtwegbelemmering
Bij niet effectieve hoest
• slagen tussen de schouderbladen
• buikstoten
Bij bewustzijnsverlies → reanimatie
22
Het Oranje Kruis 2013 ©
II Vitale functies
Normale ademhaling
Slachtoffer is bewusteloos
• kinlift bij mogelijk wervelletsel
• stabiele zijligging
Elke minuut controle ademhaling
23
Het Oranje Kruis 2013 ©
II Vitale functies
Borstletsel
• diepe wond: luchtdicht en aan 3 zijden
afplakken
• voorwerp vastzetten met zwachtelrolletjes/
kleefpleister
24
Het Oranje Kruis 2013 ©
II Vitale functies
Stoornissen in de ademhaling: geen letsel
• ondersteun het slachtoffer
• in principe geen plastic zak o.i.d. bij
hyperventilatie
• bel 1-1-2 bij ernstige benauwdheid of pijn in
de borst
25
Het Oranje Kruis 2013 ©
II Vitale functies
3. Stoornissen in bewustzijn én ademhaling
Bewusteloos en geen (normale) ademhaling
Reanimatie
• goede kwaliteit borstcompressies
> zo min mogelijk onderbreking
> 100 tot 120 keer
> 5 tot 6 cm. diep
> niet leunen
• 2 beademingen in 5 seconden
• inzet AED, zodra aanwezig
26
Het Oranje Kruis 2013 ©
II Vitale functies
Reanimatie met AED
• bij 2 hulpverleners → tijdens plakken
doorgaan met reanimeren
• opdracht tot plakken hoeft niet afgewacht
• afstand houden bij analyse en schok
• onmiddellijk hervatten borstcompressies
• voor/achter plakken (kleine) kinderen
27
Het Oranje Kruis 2013 ©
II Vitale functies
Reanimatie: handelingen
• niet effectieve beademing
• mondinspectie/leegmaken mond
• snelle kantelmethode
• borstcompressies zonder beademing
• reanimeren bij kinderen
28
Het Oranje Kruis 2013 ©
II Vitale functies
Overname reanimatie bij 2 hulpverleners
• elke 2 minuten wisselen
• reanimeer alleen
Overname is met borstcompressies tijdens de 2e
uitademing
Bij gebruik AED → wisselen tijdens de analyse
29
Het Oranje Kruis 2013 ©
II Vitale functies
Reanimatie
• gebruik gelaatsdoekje/beademingsmasker
• Rautek vanaf bed of bank
30
Het Oranje Kruis 2013 ©
II Vitale functies
Beëindiging reanimatie
• het slachtoffer beweegt
• opent zijn ogen
• ademt zonder twijfel normaal
Niet reanimeren verklaring
31
Het Oranje Kruis 2013 ©
II Vitale functies
4. Actieve bloedingen
• zo mogelijk hooghouden
• 10 minuten druk op de wond
• wonddrukverband
• eventueel traumazwachtel
32
Het Oranje Kruis 2013 ©
II Vitale functies
5. Shock
• laten liggen
• beschermen tegen afkoelen
• 1-1-2
Shockspiraal
33
Het Oranje Kruis 2013 ©
Startmenu
34
I
Algemeen
II
Stoornissen
in de vitale functies
III
Letsels
IV
Verband- en hulpmiddelen
Het Oranje Kruis 2013 ©
Startmenu
III
Letsels
35
Het Oranje Kruis 2013 ©
III Letsels
1. Wonden
• verwijder sieraden
• wonden spoelen met schoon water
• huidontsmettingsmiddel in of rondom de
wond
• afdekken
• rust en steun geven
Naar de arts → wonden alleen afdekken
36
Het Oranje Kruis 2013 ©
III Letsels
Verbinden van wonden
Het wondkussen
• moet steriel zijn
• mag niet verschuiven
• is bij voorkeur niet-verklevend
• bedekt de hele wond
Raak het deel dat op de wond komt niet aan
37
Het Oranje Kruis 2013 ©
III Letsels
Verbinden van wonden
Op de wond
• wondpleister
• kompres
• (wond)snelverband
38
Het Oranje Kruis 2013 ©
III Letsels
Vastleggen dekverband
• kleefpleister
• vingerverband
• elastische zwachtel
• ideaalzwachtel
• zelfklevende (cohesieve) zwachtel
39
Het Oranje Kruis 2013 ©
III Letsels
Wonden
• laten liggen bij ernstige bloedingen
• bloedende snijwonden → gebruik hechtstrips
• uitpuilende organen (darmen) afdekken met
kompressen/katoenen driekante doek zo
mogelijk nat gemaakt met schoon water
Tetanusvaccinatie elke 10 jaar
40
Het Oranje Kruis 2013 ©
III Letsels
Brandwonden:
• minstens 10 minuten koelen of tot de pijn
zakt
• geen lauw kraanwater aanwezig → koel met
brandwondenkompres of desnoods met
slootwater
• wonden steriel afdekken met niet-verklevend
verband. Blaren heel laten
Naar de arts bij alle tweede- en derdegraads
brandwonden.
41
Het Oranje Kruis 2013 ©
III Letsels
2. Elektriciteitsletsels
Stroomdoorgang is in een enkele seconde
levensbedreigend → snel handelen
• stroom uitschakelen
• aan de droge kleren wegtrekken
• duw in de knieholte
Letsels → handel volgens desbetreffende
richtlijn
42
Het Oranje Kruis 2013 ©
III Letsels
3. Kneuzing en verstuiking
ICE = Koelen
• Immobilisatie (rust)
• Compressie (drukverband)
• Elevatie (hoog leggen)
Koel niet langer dan 20 minuten
(koelen eventueel een paar keer herhalen)
Slachtoffer tijdens koelen niet alleen laten
43
Het Oranje Kruis 2013 ©
III Letsels
4. Botbreuken en ontwrichtingen
• botbreuk/ontwrichting been → 1-1-2
eventuele wonden steriel afdekken
• botbreuk/ontwrichting arm → zelf arm laten
ondersteunen
(eventueel mitella of brede das)
44
Het Oranje Kruis 2013 ©
III Letsels
Wervelletsel
• niet bewegen/1-1-2
• eventueel hoofd/nek stabiliseren
hoofdstabilisatie
handgreep van Zäch
45
Het Oranje Kruis 2013 ©
III Letsels
Rust en steun geven
• dekenrol
• mitella/brede das
• zwachtelen hand/pols
• zwachtelen voet/enkel
46
Het Oranje Kruis 2013 ©
III Letsels
5. Letsels van oog, neus, oor
• oogletsels → alleen vuiltje op oogwit
verwijderen
• verbrand oog → 10 minuten spoelen
• chemische stoffen in het oog → 30 minuten
spoelen
47
Het Oranje Kruis 2013 ©
III Letsels
Bloedneus
• zitten in schrijvershouding
• 10 minuten dichtdrukken
Na 10 minuten niet gestopt → naar de huisarts
48
Het Oranje Kruis 2013 ©
III Letsels
Voorwerp in de neus
• laten snuiten met andere neusgat dicht
• niet gelukt → naar de huisarts
Voorwerp in het oor
• ga naar de huisarts
• insecten → water in het oor druppelen
niet gelukt → naar de huisarts
49
Het Oranje Kruis 2013 ©
III Letsels
6. Tandletsel
• ga naar de tandarts bij losse, afgebroken en
uitgeslagen tanden
• terugplaatsen uitgeslagen tand wanneer
duidelijk is hoe deze terug te plaatsen
(behalve melktanden)
• anders bewaren/vervoeren in melk of in de
wangzak
Tand door de lip → wondje dichtdrukken met
een kompres. Eventueel naar de huisarts gaan
50
Het Oranje Kruis 2013 ©
III Letsels
7. Oververhitting
Hittekramp
• minder inspannen
• koele omgeving
• drinken (sportdrank), eten (chips)
• koelen, stretchen, masseren verkrampte spier
51
Het Oranje Kruis 2013 ©
III Letsels
Hitte-uitputting/hittestuwing
• koele omgeving
• overbodige kleding uit
• drinken (sportdrank)
• laten liggen bij duizeligheid
• waarschuw huisarts of 1-1-2 als het
slachtoffer door misselijkheid niet kan
drinken of niet opknapt
52
Het Oranje Kruis 2013 ©
III Letsels
Hitteberoerte
Onmiddellijk actief koelen
• koele omgeving, afsponsen, met water
besproeien → ventilator gebruiken, in nat
laken wikkelen, handdoeken met ijswater,
ijszakken
• onmiddellijk reageren op stoornissen vitale
functies
• 1-1-2
53
Het Oranje Kruis 2013 ©
III Letsels
8. Onderkoeling
Lichte onderkoeling (slachtoffer rilt)
• actief opwarmen → natte kleding uit, dekens,
douche, kruiken, warme dranken (geen
alcohol)
54
Het Oranje Kruis 2013 ©
III Letsels
Ernstige onderkoeling
• slachtoffer rilt niet meer en krijgt
toenemende stoornissen in de vitale functies
→ bel 1-1-2
• verwijder natte kleding zonder te bewegen
(eventueel wegknippen)
• inpakken in (fleece)dekens → zo mogelijk
armen en benen apart van de romp en
eventueel plastic tegen de wind
• gezicht vrijhouden
55
Het Oranje Kruis 2013 ©
III Letsels
9. Bevriezing
• 20-30 min. opwarmen bij voorkeur in warm
water van maximaal 40 graden
(controle met elleboog/pols)
• eventueel opwarmen met eigen
lichaamswarmte of die van het slachtoffer
• wonden steriel afdekken, blaren heel laten
• bij tweede- en derdegraads bevriezing naar
het ziekenhuis
56
Het Oranje Kruis 2013 ©
III Letsels
10. Vergiftiging
• altijd 1-1-2 bellen
• contact meldkamer → volg de aanwijzingen
van de centralist (wel of geen drinken/norit)
Geen mond-op-mond beademing bij
cyanide, zwavelwaterstof of fosforzuur
57
Het Oranje Kruis 2013 ©
III Letsels
Chemische stoffen in de lucht
• als dat veilig kan → zo snel mogelijk in de
frisse lucht, ramen en deuren open,
gaskranen uit
• onmiddellijk reageren op stoornissen vitale
functies
• niet plat laten liggen
58
Het Oranje Kruis 2013 ©
III Letsels
Chemische stoffen op de huid
• doe zo aanwezig veiligheidsbril en
beschermende werkhandschoenen aan
• poeders voor het spoelen eerst afborstelen
• kleding (ook vastzittende), schoenen en
sieraden uit/af
• ruim spoelen met zo mogelijk stromend lauw
water (minimaal 30 minuten)
59
Het Oranje Kruis 2013 ©
III Letsels
11. Steken en beten
• koel pijnlijke insectensteken en -beten
• verwijder teken zo snel mogelijk
• dompel pijnlijke kwallensteken in heet water,
zo heet als nog verdragen kan worden
• 1-1-2 bij slangenbeten
• 1-1-2 bij wespensteek in de keel
• 1-1-2 bij heftige overgevoeligheid en bij
zwellingen keel/hals
60
Het Oranje Kruis 2013 ©
Startmenu
61
I
Algemeen
II
Stoornissen
in de vitale functies
III
Letsels
IV
Verband- en hulpmiddelen
Het Oranje Kruis 2013 ©
Startmenu
IV
Verband- en hulpmiddelen
62
Het Oranje Kruis 2013 ©
IV Verband- en hulpmiddelen
Verbandmiddelen
• katoenen of viscose driekante doek
• kleefpleister/hechtstrips
• (niet-verklevend) steriel kompres
• synthetische watten (geen gewone witte
watten)
• wondpleister
63
Het Oranje Kruis 2013 ©
IV Verband- en hulpmiddelen
Verbandmiddelen
• (wond)snelverband
• snelverband gerold (2 versies in omloop, bij 1
versie kan bij afwikkelen niet in de zwachtel
worden gekeken)
• zwachtels (elastisch, cohesief/zelfklevend,
ideaal)
• optioneel traumazwachtel
64
Het Oranje Kruis 2013 ©
IV Verband- en hulpmiddelen
Overige materialen
• beademingsmaskers
• coldpack
• dekens: fleecedeken, reddingsdeken,
blusdeken
• eerstehulpschaar
• handschoenen (gepoederd en ongepoederd,
latex, nitril en vinyl)
65
Het Oranje Kruis 2013 ©
IV Verband- en hulpmiddelen
Overige materialen
• huidontsmettingsmiddelen
• splinterpincet
• tekenverwijderaars
• veiligheidsspelden
• verbandklemmetjes
• verbanddozen
66
Het Oranje Kruis 2013 ©
Zijn er nog vragen?
Bedankt voor uw aandacht!