Voor Jos Mol - Mantelzorgdag

Medicatie bij dementie
Dementie
• Dementie is een ernstige ziekte die de
duur van het leven bekort
• Tijdens beloop kunnen allerlei problemen
ontstaan
• Een behandeling die gericht is op herstel
bestaat niet
• Medicamenteuze behandeling heeft
beperkte mogelijkheden
Vormen van dementie
• Dementie kent niet één oorzaak, het is wat
je aan de buitenkant ziet
• De diverse vormen vereisen verschillende
manieren van behandelen
• Belangrijkste vormen
•
•
•
•
Ziekte van Alzheimer
Vasculaire dementie
Lewy Body/Parkinson
Fronto-temporale dementie
Dementie behandeling
• Niet medicamenteus*
•
•
•
•
•
omgeving
voorlichting
inzetten diverse interventies
aroma-therapie
bewaken bijkomende lichamelijke ziekten
• Medicamenteus
• diverse opties
• voor- en nadelen
*Niet medicamenteuze behandeling, dient altijd ingezet te worden
Dementie behandeling
• Er is niet één behandeling die het
helemaal doet
• Combinaties van behandeling al of niet
met medicamenten hebben het beste
resultaat
• Voor medicatie is een bescheiden plaats
maar de voor- en nadelen (bijwerkingen)
moeten goed afgewogen worden
Geneesmiddelen
• Specifiek gericht op dementie en
toegelaten (alleen voor de ziekte van Alzheimer en Parkinson-dementie)
• Rivastigmine/Galantamine (Exelon/Reminyl)
• Ebixa
• Risperdal
• Middelen vanuit de psychiatrie:
• Middelen voor de stemming
• Middelen tegen psychose
• Middelen voor angst en slapen
Rivastigmine/Galantamine
• Hebben wetenschappelijk aangetoond
effect op:
• geheugen (niet zo merkbaar)
• gedrag (apathie, stemming, onrust)
• ADL (praktische vaardigheden)
• De effecten zijn niet groot
• Klein effect kan ook welkom zijn
• Er zijn relatief belangrijke effecten op
langere termijn
Rivastigmine/Galantamine
Wat kunt u verwachten?
• Soms een lichte verbetering merkbaar
• stemming
• aandacht
• minder apathie
• Op langere termijn minder achteruitgang
• Minder stress voor de mantelzorger
• Uitstel van opname in verpleeghuis
(maanden)
Rivastigmine/Galantamine
Beloop met en zonder medicatie
120
100
Verloop Normaal
80
60
Verloop Alzheimer
zonder medicatie
40
Verloop Alzheimer
met medicatie
20
0
0
1
2
3
4
5
6
Rivastigmine/Galantamine
Wat kunt u verwachten?
• Werkt het bij iedereen?
• Nee, er zijn mensen die er niet of slecht op
reageren
• Weten we bij wie het wel werkt en bij wie
niet?
• Jammer genoeg weten we dat niet
Rivastigmine/Galantamine
Bijwerkingen
• Rivastigmine pleister
• Meest voorkomende bijwerking:
huidirritatie op de plakplaatsen (Geriant 12%)
• Verder zelden:
duizeligheid, misselijkheid en soms agitatie,
hartritmestoornissen
• Galantamine pillen
• Misselijkheid, diarree, slechte eetlust
Geriant 15%)
Rivastigmine/Galantamine
Kwaliteit van leven
• Geen gerichte behandeling
• De kwaliteit van leven daalt tijdens het
ziekteproces voor patiënt en
mantelzorgers
• Medicatie kan een bescheiden maar soms
niet onbelangrijke bijdrage leveren
• Beïnvloedt de medicatie de kwaliteit van
leven? Dan is het raadzaam om de
medicatie te stoppen.
Mematine(Ebixa)
• Heeft invloed op:
– Geheugen (weinig)
– Gedrag (m.n. agressie, nachtelijke onrust, wanen,
hallucinaties)
– Kan het gebruik van antipsychotica beperken
– Geeft minder kans op ontwikkeling gedragsstoornissen
– ADL verbetering/in stand houden van functies
• Levert een bijdrage aan kwaliteit van leven
• Vermindert het aantal zorguren van de
mantelzorger
Memantine (Ebixa)
• Heeft weinig bijwerkingen
• Kan goed gecombineerd worden met
Rivastigmine of Galantamine
en heeft dan een licht versterkend effect
Middelen uit de psychiatrie
• Middelen voor de stemming:
Anti-depressiva
• Middelen tegen psychose(wanen en
hallucinaties): Anti-psychotica
• Middelen voor angst en slapen
Middelen voor de stemming
(anti-depressiva)
• Hebben bij dementie een gunstig effect
op:
• stemming, gemoedsrust en agitatie
• nachtelijke onrust
• Kennen in het gebruik beperkingen
t.a.v.de combinatie met geneesmiddelen
• Hebben soms ernstige complicaties
Middelen tegen psychose
(Anti-psychotica)
• Werken niet op geheugen of ADL-functies
• Zijn sterk werkende middelen
• Kennen ernstige bijwerkingen soms met
dodelijke afloop (kans 2 maal zo groot)
• Verergeren op zich de dementie
• Staan zowel bij de artsen als in de
publieke opinie sterk ter discussie
• Zijn soms wel nodig
Middelen voor angst en slapen
• Dit is de groep ‘slaappillen’ zoals:
valium, librium en oxazepam
• Werken versuffend
• Werken spierverslappend!
Souvenaid
• Werkt als versteviging van de celwand
• Bevat meerdere stoffen om de celwand
intact te houden
• Geen bijwerkingen (natuurlijke stoffen)
• Effect zou minstens zo goed zijn als die
van Rivastigmine/Galantamine?
Beleid
• Indien medicatie gewenst/ geïndiceerd is
kunt u dit met uw specialist bespreken
• Specialist zal het effect van de medicatie
volgen
• Regelmatig evaluaties om te beoordelen
of het middel gecontinueerd moet worden