Wijsbegeerte - Les 1 Begin van de filosofie: Men zocht manieren om

Wijsbegeerte - Les 1
Begin van de filosofie:
Men zocht manieren om het bestaan van alles aan te tonen.
Griekse Mythes:
Ze spelen zich af op de Olympusberg, een fictieve omgeving waar goden en half-goden
wonen. Deze verhalen leggen het lief en leed in de mensenwereld uit (verlangen, creativiteit,
…). Deze verhalen hebben geen verband met onze wereld en spelen zich ooit en ergens af.
Ontstaan van de Filosofie:
We krijgen volksverhuizingen: Men ontdekt andere culturen met andere verhalen. Men gaat
relativeren en is niet meer tevreden met het verhaal van hun eigen cultuur.
Er ontstaan stadstaten: Er komen poli’s, kleine groeperingen van mensen die voor zichzelf
zorgen. Hieruit ontstaat de politiek en de democratie.
Men krijgt sofisten en in verzet filosofen.
Filosofen: Door redelijk te denken kan men inzicht verkrijgen in de wereld. Met zoekt een
duidelijke verklaring die voor iedereen geldt. Het is een universeel en dwingend aspect.
Het Griekse Mirakel:
Kosmogonie, mythen: ~ gonie, genese = Het ontstaan van iets.
Kosmologie, redelijkheid: ~logie = woord/reden. Legt uit waarom de dingen zo zijn.
KOSMO-GONIE:
KOSMO-LOGIE:
Verhaal // Nu
Reden  Nu
De Eerste Filosofen:
Men begint met het idee dat alles bestaat uit de 4 elementen. Men doet onderzoek op de
wereld en naar natuurprocessen. Men krijgt een mentaliteitsomslag. De dag van vandaag is
dit wetenschappelijk onderzoek.
Socrates:
Zoekt het sociale op, gaat op gesprek. Schreef zelf niets op.
Leerling Plato: De eerste systematische filosoof. Hij schreef de dialogen neer. Socrates neemt
altijd mee aan de gesprekken.
Het begint met een uitspraak (Overtuiging). Socrates gaat hierop in door vragen te
stellen (Twijfel). De persoon moet toegeven en men komt tot iets waar men het over
eens is (Essentie).  Therapeutisch effect.
Hierin zit de typische gedachte dat iedereen redelijk is. Men heeft de filosoof nodig om het
eruit te halen via een techniek om mensen hun eigen verstand te laten vinden.
Het Patroon:
Doxa (Grieks voor mening) is schijnkennis. Men kan de ware kennis, Episteme, ontdekken
door de doxa te filteren. (De mist van de mening.)
Discussies ontstaan altijd door een misverstand. Het is een meningsverschil, geen
waarheidsverschil wat niet bestaat.
Radicaal Kritische Attitude:
De filosoof moet alles in vraag stellen, ook zichzelf.
Socrates heeft de waarheid niet, maar streeft deze na. ‘Wie ooit liegt wordt ooit vergeten,
wie de waarheid vertelt wordt nooit vergeten’. Volgens sommigen bedoezeld hij de jeugd.
Men begon zelf na te denken en de gangbare tradities werden verbroken.
Antieke Wereld:
Griekenland, ontdekking van de rede.
Wereld staat centraal, KOSMOS (orde) steekt goed in elkaar.
Middeleeuwen:
Het centrum van de wereld verschuift naar Europa. Universiteiten ontstaan en de filosofie
veranderd. Men recupereert alles van Plato in de leer van de bijbel. Een openbaring. Filosofie
wordt verzoent met de bijbel, wat leid tot hallucinante teksten.
Moderne Tijd:
Het systeem verschuift opnieuw. De wetenschap ontstaat en men merkt dat de bijbel niet
volledig klopt. Bepaalde dogma’s moet men niet met redelijkheid verklaren. De filosofie staat
los van de Christelijke traditie en het menselijk object staat nu centraal.
De natuurfilosofie en filosofische reflectie ontstaat. De mens kan zelf alles ontdekken/Geloof
in de mens.
De Verlichting:
De filosofen eisen een soort van emancipatie. Een oproep naar de mens tot redelijk denken
en zich niets te laten opdragen. DURF TE DENKEN
Hedendaagse Tijd:
Rond 1900. Men begint de rede in vraag te stellen.
Nietzsche: Verwerpt het ideaal, de waarheid.
Freud: Neuroloog, psychoanalyse.
Idee om de geesteszieken te onderzoeken door trauma’s te verwerken. Hij stelt
vragen in zijn therapie en stuurt het gesprek zo tot hij bij de gebeurtenis in het
verleden komt. De persoon vertelt deze na onder hypnose en hiermee is het
probleem opgelost: De herinnering moet worden vrijgelaten worden uit het
onderbewustzijn.
WO II, Auswitch: De redelijkheid leidde tot toegepaste wetenschappen.
De technologie gaat willen controleren, manipuleren. (vb. Stuwdam manipuleert
natuur.) Maar het idee werd ook toegepast op de mens: bureaucratie.
Auswitch: een gerationaliseerd apparaat om de mensen uit te moorden. HET
FAILISSEMENT VAN DE REDELIJKHEID
De Filosoof nu?
Hij moet een kritische attitude ontwikkelen tegenover wat hij zelf beweerd en de
vanzelfsprekende zaken in vraag stellen.
Beroepsmatige Filosoof:
Hij schrijft over de kennis en de maatschappij. Hij maakt een analyse van beweringen.
De ultieme taak is om zelf geen fouten te maken.
De Architect:
Motieven spelen mee. Er is verantwoording nodig voor wat men doet. Een goede
verantwoording kan een ontwerp sterker maken, maar als deze op niets slaat kan het
snel tot nonsens teruggebracht worden. Men schiet zichzelf in de voet.
Bij alles dus checken of het wel zin heeft en verantwoording formuleren.
Redeneringen:
Een redenering: Iets vaststellen uit iets anders.
Logica: Wanneer is de redenering correct?
Een redenering kan geldig zijn, maar de conclusie is fout wanneer een van de gegevens fout
is: vb. smurfen.
Twee redeneringen kunnen beide aangenomen worden als waar, maar deze gaan een
conclusie in de mond leggen: vb. Palestina/Israël.