Aflevering 1 - Wereld van microben

Aflevering 1 - Wereld van microben
voor de tweede fase
Examentraining voor biologie, 4-5 havo en 4-5-6 vwo
Bekijk het tv-programma ‘Wereld van microben’.
Beantwoord daarna onderstaande vragen.
Het programma vind je hier: Labyrint.
Of ga naar www.schooltv.nl/labyrint_afleveringen.
‘Wereld van microben’ is aflevering 1.
1. Vroeg leven
In het programma ‘Wereld van microben’ wordt gesproken over extremofielen: organismen die onder
extreme omstandigheden leven. Extremofielen kunnen bacteriën zijn, maar bijvoorbeeld ook schimmels
of algen.
1a Onder welke rijken vallen bacteriën, schimmels en algen?
algen
.....................................................................................................
bacteriën
.....................................................................................................
schimmels
.....................................................................................................
1b Vul in de linkerkolom van de tabel in bij welk organisme de genoemde eigenschappen horen. Kies hierbij uit: alg, bacterie of schimmel:
Organisme:
eigenschap 1
eigenschap 2
eigenschap 3
eigenschap 4
. . . . . . . . . . . . . . . . . .
heeft een celwand
heeft geen celkern
prokaryoot
meestal heterotroof
. . . . . . . . . . . . . . . . . .
heeft een celwand
heeft een celkern
eukaryoot
autotroof
. . . . . . . . . . . . . . . . . .
heeft een celwand
heeft een celkern
eukaryoot
heterotroof
1c In de introductie vertelt de presentator dat onderzoekers zoeken naar ‘het eerste leven op aarde’. De wetenschappers in het programma onderzoeken extremofielen. Waarom zouden deze microben ons iets kunnen leren over de
eerste bewoners op aarde?
...................................................................................................................
...................................................................................................................
...................................................................................................................
2. Extreem leven
Overleven in een heet, zuur meer: extremofielen die hier wonen zijn aangepast aan een omgeving waarin niet veel leven
mogelijk lijkt te zijn.
2a Wat is voor dergelijke extremofielen een extreme leefomgeving? Geef twee voorbeelden.
1
1.................................................................................................................
2...............................................................................................................
Labyrint voor de tweede fase | Aflevering 1 | Wereld van microben
2b Er zijn extremofielen die kunnen overleven in kerncentrales. De eerste kernreactor werd in 1942 gebouwd. Stel je
voor dat er bacteriën in die kernreactor zaten. Leg uit hoe aanwezige bacteriën zich zouden kunnen ontwikkelen tot
extremofielen die, ondanks de schadelijke straling, in de kernreactor kunnen overleven.
...................................................................................................................
...................................................................................................................
...................................................................................................................
2c Kernreactoren bestaan nog niet zo lang. Welke eigenschappen van bacteriën zorgen ervoor dat er in korte tijd
grote aantallen extremofielen kunnen zijn, die zich thuis voelen in een kerncentrale?
...................................................................................................................
...................................................................................................................
3. Nieuw leven
In het programma wordt gesproken over de ontdekking van een nieuwe levensvorm in de jaren ’70 van de vorige eeuw
Ze worden archaea genoemd; eencellige organismen die op DNA-niveau niets op bacteriën lijken.
3a Maak onderstaand schema af, zodat je een conceptmap over DNA krijgt. Vul in elk van onderstaande blokken een
begrip in dat met DNA te maken heeft. Schrijf daarna op de stippellijnen wat het verband is tussen de begrippen en
maak van de verbindende lijn een pijl de juiste kant op.
De begrippen die je in de blokken moet invullen, zijn:
De begrippen die je op de stippellijnen moet invullen, zijn:
chromosoom
bestaat uit
DNA
gen
eiwit
bevat informatie over
stikstofbasen
coderen voor
is opgebouwd uit
.....................................
.....................................
.....................................
.....................................
De onderzoekers die in het programma te zien zijn, denken dat het meercellige leven is ontstaan door het samengaan
van een bacterie en een archaeon, twee eencellige organismen. Deze twee organismen hadden ooit een symbiotische
relatie.
3b Noem de drie vormen van symbiose, en leg uit van welk van deze vormen hier waarschijnlijk sprake is geweest.
2
1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.................................................................................................................
Labyrint voor de tweede fase | Aflevering 1 | Wereld van microben