PowerPoint-presentatie

MS en vermoeidheid
Organisatie
datum
naam
voorlichter
Multiple Sclerose Vereniging Nederland
MenSen met MS en
vermoeidheid
5%
5%
5% mensen geen last
bij 35% eerste
symptoom
Bij 40 %
ergste klacht
1
2
95%
95%
95% mensen
heeft last
70% dagelijks
Bij 55% 1 van
ergste klachten
Overzicht
• Wat is vermoeidheid?
• Soorten oorzaken
• Impact
• Meten
• Behandelingen van vermoeidheid
• Concrete tips
Wat is vermoeidheid?
• Vermoeidheid meer dan gewoon moe
• Ervaren vermoeidheid ≠ spiervermoeibaarheid
• Een allesoverheersend en aanhoudend gevoel van
uitputting!
• Bij MS een chronische klacht
• Variabel over dag of periode, soms patroon
• Geen universele meetmethode
Oorzaken van vermoeidheid
• Primaire vermoeidheid: door schade aan
CZS. Uitputting, kortsluiting, temperatuur
Andere oorzaken
• Secundaire vermoeidheid: niet of niet
direct door MS
Symptomen MS /
Andere ziekten
Meten van vermoeidheid
• Geen universeel aanvaarde meetmethode
(b.v. een bloedtest of scan)
• In ontwikkeling: MRI-onderzoek
• Vermoeibaarheid wel meetbaar
• Inzicht in vermoeidheid
– Dagboek
– Vermoeidheidsschalen
MFIS
Impact van vermoeidheid
Werk en inkomen
Concentratie
Psychisch
Sociaal leven /
Begrip omgeving
Seksualiteit
Mobiliteit
Behandeling van vermoeidheid
–
–
–
–
–
Behandeling andere oorzaken
Revalidatie: efficiënter handelen
Revalidatie: lichaamsbeweging
Revalidatie: cognietieve gedragstherapie
Medicijnen
Behandeling:
andere oorzaken
Behandeling: ergotherapie
– Vroeger: met MS moet je rust houden
– Nu: er is meer mogelijk met dezelfde energie
Energiebesparende dagelijkse activiteiten:
– Dagindeling
– Hulpmiddelen
– Aanpassingen aan huis / auto
Behandeling: revalidatie
– Vroeger: met MS moet je rust houden
– Nu: lichaamsbeweging kan vermoeidheid verminderen
Trainingsprogramma op
maat:
- opbouw
- frequentie
- passend bij
mogelijkhede
n persoon en
levensritme
Behandeling: Cognitieve
gedragstherapie (psycholoog)
–
–
–
–
Mentale verbetering
Energieverdeling
Goed slaap/waak ritme
Opbouw activiteiten
• Bewegen
• Sociaal
• cognitief
Anders denken / handelen  anders voelen
Behandeling: medicijnen
– Eerst aanpak andere oorzaken
– Dan aanpak zonder medicjnen
– Laatste keuze: medicijnen
Bewezen positief effect: Amantadine
(maar gering en bij deel van de mensen)
Wel toegepast, maar zonder bewezen effect:
Methylfenidaat, Aminopyridine, Modafinil,
voedingssupplementen, vitamines
Energiebehoud
Concrete tips
Inspanning e
rust
Prioriteiten stellen
Plannen/organiseren
Concrete tips
Gezond eten
Werkbesparende
apparatuur
Vereenvoudiging
taken
Concrete tips
Voldoende nachtrust
Kort slapen overdag
Fit blijven
Vermijden van hitte/
opwarming
Concrete tips
Ontspannen
en blijven lachen
MS Vereniging Nederland
Postbus 30 470
2500 GL DEN HAAG
070 - 374 77 77 (09.30-12.30 en 13.00 tot 15.00 uur)
E-mail: [email protected]
Informatieve websites:
www.msvereniging.nl
www.msweb.nl
MS-telefoon 0900 – 8212108
voor algemene info en een luisterend oor
Tijden zie website
@msvereniging
MSVerenigingNL
Donaties welkom
NL14 INGB 0000238000