Tabel 1. Fysieke bijwerkingen van behandelingen van kanker In onderstaande tabel zijn de fysieke bijwerkingen samengevat van de diverse vormen therapie die kankerpatiënten ondergaan. Vaak is er sprake van multi-therapie met als gevolg tegelijkertijd optreden van diverse klachten en beperkingen. Type behandeling Chirurgie Okselkliertoilet………………………… Darmresectie……………………......... Longresectie………………………….. Gynaecologische operaties…………. Lieskliertoilet/ bekkenkliertoilet (urogenitale tumoren en melanoom)………………………......... Prostaatoperaties……………………... Resecties bij bot- en weke delentumoren……………………………….. Cosmetische gevolgen na mammacarcinoom……………………………... Hoofd-en halstumoren…………......... Chemotherapie Fysieke bijwerking – beperkte schouder- en armfunctie en lymfoedeem. – defecatieproblemen en stoma. – verminderde longfunctie. – darm- en blaasklachten, vervroegde menopause en onvruchtbaarheid. – – lymfoedeem. Mictieklachten. – functiebeperking. – hoofd- en hals tumoren en bot- en weke delentumoren. – beperkte schouderfunctie na halsklierdissectie. Korte termijn gevolgen – remming van het beenmerg, misselijkheid, braken, irritatie van het mondslijmvlies, gewichtsverlies, vermoeidheid en kaalheid. Lange termijn gevolgen – schade aan diverse orgaansystemen mogelijk (denk aan de huid, hart en longen, het centrale en perifere zenuwstelsel, gehoor, etc.), onvruchtbaarheid, vermoeidheid en cognitieve problemen. Radiotherapie, afhankelijk van het bestralingsgebied, de totale dosis en de gebruikte techniek Hormonale therapie Korte termijn gevolgen – algehele malaise en vermoeidheid. Afhankelijk van het bestraalde gebied: huidveranderingen, slijmvliesveranderingen, misselijkheid en braken, haarverlies en vervroegde menopause. Lange termijn gevolgen – bestraling buik: darmfibrose met veranderd defecatiepatroon, fibrose blaas, waardoor frequente mictie en onvruchtbaarheid. – bestraling lymfklierstations: lymfoedeem. – bestraling long: verminderde longfunctie. – bestraling spieren (bv. weke delen tumor en mammacarcinoom) fibrose spieren waardoor functiebeperking. – bestraling zenuwweefsel waardoor radiatieneuropathie. – bestraling hart: hartklachten. Bij vrouwen – vervroegde menopause en osteoporose. Bij mannen – vasomotore klachten en osteoporose. Immunotherapie Vermoeidheid. Hartklachten (trastuzumab).