HOOFDSTUK 2: ONDERZOEKEN HOE DE LICHAMELIJKE, COGNITIEVE EN SOCIAAL-EMOTIONELE ONTWIKKELING VAN DE MENS VERLOOPT BIJLAGEN 3.5 Het schoolkind Bijlage 1 Observatie in de lagere school: Observeer aan de hand van onderstaande vragen de leerlingen van de lagere school en stel eventueel bijkomende vragen aan de juffrouw. Wees beleefd!!! Vergeet ook de juffrouw en de leerlingen op het einde van je taak niet te bedanken. - Welke vakken krijgen de kinderen? - Hoeveel tijd na elkaar krijgen zij hetzelfde vak? - Noteer het lessenrooster van een kind in deze klas? Hfst 2: Ontwikkeling van de mens BIJLAGEN 38 - Wat doen de kinderen tijdens de speeltijd? - Maken zij bij hun spel onderscheid tussen geslachten? Leg uit met voorbeelden? - Andere dingen die je opgevallen zijn: Hfst 2: Ontwikkeling van de mens BIJLAGEN 39 Bijlage 2 Mogelijke uurrooster in de lagere school: Bekijk onderstaande uurroosters en los de vraagjes daaronder op. - 1ste en 2de leerjaar Nederlands 14 x 25 minuten Lezen, spreken, taalbeschouwing, luisteren, schrijven, vaardigheden. Wiskunde 12 x 25 minuten Getallen, meten, meetkunde, problemen oplossen, attitudes Wereldoriëntatie 12 x 25 minuten Natuur, ruimte, tijd, mens, maatschappij, technologie Muzische Vorming 8 x 25 minuten Beeld, drama, muziek, beweging, media Lichamelijke opvoeding 2 x 50 minuten Levensbeschouwelijke vakken 2 x 50 minuten - 3de en 4de leerjaar Nederlands 7 x 50 minuten Lezen, spreken, taalbeschouwing, luisteren, schrijven, vaardigheden. Wiskunde 6 x 50 minuten Getallen, meten, meetkunde, problemen oplossen, attitudes Hfst 2: Ontwikkeling van de mens BIJLAGEN 40 Wereldoriëntatie 6 x 50 minuten Natuur, ruimte, tijd, mens, maatschappij, technologie Muzische Vorming 4 x 50 minuten Beeld, drama, muziek, beweging, media Lichamelijke opvoeding 2 x 50 minuten Levensbeschouwelijke vakken 2 x 50 minuten - 5de en 6de leerjaar Nederlands 7 x 50 minuten Lezen, spreken, taalbeschouwing, luisteren, schrijven, vaardigheden. Tweede taal (Frans) 3 X 50 minuten Wiskunde 6 x 50 minuten Getallen, meten, meetkunde, problemen oplossen, attitudes Wereldoriëntatie 5 x 50 minuten Natuur, ruimte, tijd, mens, maatschappij, technologie Muzische Vorming 3 x 50 minuten Beeld, drama, muziek, beweging, media Lichamelijke opvoeding 2 x 50 minuten Levensbeschouwelijke vakken 2 x 50 minuten Hfst 2: Ontwikkeling van de mens BIJLAGEN 41 - Wat zijn de verschillen tussen het 1ste, 2de en 3de, 4de leerjaar? - Wat zijn de verschillen tussen het 3de, 4de leerjaar en 5de, 6de leerjaar? - Waarom zouden deze verschillen er zijn? Hfst 2: Ontwikkeling van de mens BIJLAGEN 42 Bijlage 3 Verwerkingsopdrachten rond kindermishandeling en verwaarlozing: Lees onderstaande situatieschetsen en los de daarbij horende vragen telkens op. SITUATIE 1: De spelleidster van de kinderafdeling zat er een beetje radeloos bij. Ze heeft toch een stem, handen, armen en een schoot. Maar haar woorden overstemmen zijn gehuil niet. En haar handen kunnen niet beduiden dat ze het goed met hem bedoelt. Het jongetje is zo mishandeld. Elke aanraking vergroot het kreunen en snikken. Troosten met wat dan ook is onmogelijk. Wat moet je dan met je stem die zachte dingen wil zeggen? En met een schoot die wil koesteren? Een wanhopig gebeuren. Het heeft weken geduurd voordat er werkelijk kon worden getroost. Hoe zou hij ook kunnen geloven dat een volwassene veiligheid te bieden heeft? Zijn pijn spreekt immers luid het tegendeel. Na een voorzichtig verkennen van zijn kant is het er toch van gekomen. Stem, handen, armen en schoot hebben mogen beduiden dat het goed kan zijn tussen mensen. En hij is zich urenlang gaan koesteren bij haar warmte. SITUATIE 2: Zij moest maar lekker blijven liggen, zei de man tegen zijn vrouw. Hij zou hun dochter wel even ‘de deur uit helpen’. Thee zetten, broodje smeren. Anders gaat zo een kind zo ongezellig weg! En dat gebeurde. Hij heeft altijd beweerd dol te zijn op zijn dochter. ‘Je bent mijn eigen vlees en bloed’ zei hij vaak. En vooral ’s morgens werd dat herhaald. Bij het begin van de dag. In dat halfuur van thee en brood. Ze hield toch van veel boter? Hij lette er wel op dat de broodjes voor haar vers waren. Zijn afgod was ze toch? Hfst 2: Ontwikkeling van de mens BIJLAGEN 43 Tussen de ader en het kind kwam één groot probleem. Voor de goede zorgen bij het naar school gaan, moest een tegenprestatie komen. Eerst noemde hij het voorlichting. En dat gebeurde niet alleen met woorden. In het begin dacht ze nog wel eens heel even dat het zo hoorde. Dat het vanzelfsprekend was tussen hen. Ze was toch ‘zijn vlees en bloed’. Maar waarom mocht moeder dan beslist niets weten? En waarom schrok hij dan zo erg toen die eens onverwacht de trap af kwam? En waarom dreigde hij haar dan met de vreselijkste dingen als ze er ooit met iemand over zou praten? Die vraag ging de gedachten van het meisje beheersen. Zouden andere meisjes ook…? Ze durfde het niet vragen. De moeder van een schoolvriendinnetje werd ten slotte haar toevluchtsoord. In een huilbui van uren. De vrouw zette de reddingsboot in beweging. Van welke soort(en) mishandeling en / of verwaarlozing is hier sprake? SITUATIE 1: SITUATIE 2: Hfst 2: Ontwikkeling van de mens BIJLAGEN 44 Op welke feiten heb je je daarvoor gebaseerd? SITUATIE 1: SITUATIE 2: Mogelijke oorzaken van mishandeling SITUATIE 1: Vader is werkloos, voelt zich afgewezen en moet voor de baby zorgen. Hij komt uit een gezin waar veel geslagen werd. Moeder werkt om het gezinsbudget op te krikken. Stan van 3 jaar wil niet eten, vaders geduld is op. Hij ramt de lepel in het mondje. SITUATIE 2: Doortje van 4 wordt regelmatig opgesloten op haar kamer als straf voor de overtreding van de strenge ouderlijke regels. Omdat ze nog veel knoeit met het eten, moet ze het alleen opeten op haar kamer. Dat gaat zo 4 keer per week. Soms zit ze de hele dag op haar kamer. Ze mag wel in haar kamer spelen zonder rommel te maken, maar niet buiten met andere kinderen omdat ze dan vies wordt. Moeder heeft een poetsdwang. Doortje klaagt over hoofdpijn en duizeligheid. Hfst 2: Ontwikkeling van de mens BIJLAGEN 45 SITUATIE 3: Vader laat zijn dochtertje van 6 regelmatig naar een pornofilm kijken na een videoband van Donald Duck en zegt dan dat dat leuke spelletjes zijn die vaders met hun kinderen doen. Later zegt het kind dat zij zulke leuke spelletjes ook doet met haar papa. De vader had graag een voetballertje als zoon gehad, maar ja, het was een meid. En natuurlijk, zoals hij vroeger geleerd had van zijn vader, waren vrouwen er maar voor één ding. Welke vormen van mishandeling herken je in onderstaande voorbeelden? SITUATIE 1: SITUATIE 2: SITUATIE 3: Welke mogelijke oorzaken van mishandeling kan je hierin herkennen? SITUATIE 1: SITUATIE 2: SITUATIE 3: Hfst 2: Ontwikkeling van de mens BIJLAGEN 46