Studievragen en opdrachten boek Methidsch

Studievragen en opdrachten boek Methodisch begeleiden
Boek
Thema
Onderdelen
Docent
1.
ISBN 978-90-85241-49-2
6. Professioneel werken
6.2 Ethiek
6.3 Gevoelens en emoties
6.4 Verantwoordelijkheid
6.5 Grenzen
6.6 Privacy
6.7 Macht
Ben de Geus
Studie - toetsvragen thema 6 Professioneel werken
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Wat is een professie?
Schrijf in eigen woorden op wat jij verstaat onder het woord “ethiek”
Schrijf op wat het verschil is tussen “normen”en “waarden”
Een belangrijke waarde is dat je als jongere respect hebt voor oudere mensen. Geef
minimaal 3 voorbeelden (gedragsregels) waarin de jongere laat zien dat hij respect heeft
voor de oudere medemens.
Schrijf voorbeelden op dat “normen en waarden” ook bij jou thuis van toepassing zijn
Is het voor jou moeilijk om je aan die normen en waarden te houden? Schrijf op waarom
wel/ waarom niet.
Schrijf op wat jij verstaat onder normatieve ethiek in de zorg en schrijf drie voorbeelden op.
Wat is het andere woord voor “ethisch dilemma” en waar is dit afhankelijk van?
Wanneer kun je als medewerker maatschappelijke zorg met ethische keuzen te maken
krijgen?
Schrijf op wat jij verstaat onder “beroepsethiek” en schrijf 5 voorbeelden op.
Wat kan er gebeuren als je je niet aan de regels van de “beroepsethiek”houdt? Geef
voorbeelden van sancties.
Schrijf op wat jouw basisstemming is als je ’s- ochtends uit bed komt
Schrijf op wat “affecten” zijn en hoe ontstaan deze?
Emoties kunnen zowel psychische als lichamelijke reacties geven. Schrijf van beide reacties 2
voorbeelden op.
Het hebben van kennis hoe je zelf omgaat met eigen emoties en gevoelens zijn belangrijk om
te begrijpen hoe je op anderen overkomt in bepaalde situaties. Schrijf op welke kennis over
jezelf daarvoor nodig is.
Het werken met cliënten vraagt van de hulpverlener “de grootst mogelijke nabijheid, met
behoud van distantie”. Leg in eigen woorden uit wat hiermee wordt bedoelt.
Wat is het verschil tussen beroepsprofiel en beroepscode
Methodisch Begeleiden
Thema 6 Professioneel werken
www.zorgvuldig.webnode.nl
1
18. Als hulpverlener heb je verantwoordelijkheden. Schrijf 2 voorbeelden op bij
de volgende punten
de wensen en eigenheid van cliënt als uitgangspunt nemen
je houden aan wetten en regels in de hulpverlening
je houden aan de voorschriften en richtlijnen van de werkgever
je houden aan de beroepscode, beroepsprofiel en beroepsethiek
je methodisch werkt
19. Welke 2 wetten beschermen de privacy van de Nederlandse burger
20. Schrijf op wat jij verstaat onder het begrip “beroepsgeheim”
21. Schrijf op wat het verschil is tussen geheimhoudingsplicht en geheimhoudingsrecht voor een
hulpverlener.
22. Je werkt op een observatieafdeling van een psychiatrische afdeling. Er is een vrouw
opgenomen die lijdt aan pyromanie (opzettelijke brandstichting). Het is zeker dat zij
betrokken is bij twee branden. In een vertrouwelijk gesprek vertelt ze je dat ze nog twee
branden heeft gesticht. Gelukkig alleen materiële schade. Als de politie komt, vragen ze aan
jou of je bekend bent met andere brandstichtingen van de pyromaan. Wat doe je?
23. Een cliënt mag van de dokter, om gezondheidsredenen, beslist geen zout. Je ziet dat hij zich
niet aan dit voorschrift houdt. Per dag eet hij minstens 2 zakken zoute drop. Als je hem hier
op aanspreekt vraagt hij het niet aan de collega’s te verklappen. Hij zegt:”Ik ben 87 jaar wat
moet je zo’n oude man nog onthouden?”
leg uit waarom dit een ethisch aspect heeft
leg uit waarom dit privacy aspect heeft
leg uit wat deze vraag voor jou persoonlijk betekent
24. Hoe zou je de in vraag 21 beschreven situatie op lossen?
25. Schrijf op wat jij verstaat onder het begrip “macht”
26. Schrijf op wat het verschil is tussen machtsgebruik en machtsmisbruik
27. Er zijn verschillende soorten macht typen. Geef van ieder onderstaand macht type een
voorbeeld:
formele macht
sanctiemacht
deskundigheidsmacht
argumentatiemacht
referentiemacht
informatiemacht
28. In vraag 27 heb je vormen van macht beschreven. Welke vormen van macht kun je
tegenkomen in een psychiatrische instelling?
Methodisch Begeleiden
Thema 6 Professioneel werken
www.zorgvuldig.webnode.nl
2
6.2
Video 1
Ethiek
Stappenplan ethisch dilemma
In Rondom 10 een live-discussie over
opvoedingsellende en gedwongen anticonceptie. Mag de staat voorkomen dat falende
moeders zich voortplanten? En mag de
maatschappij dit eisen om kinderen een mogelijk
rampzalig bestaan te besparen? Ook omdat deze
problematische kinderen vaak veel overlast
veroorzaken. Of begeven we ons met deze
ontwikkeling op een hellend vlak? Want welke
vrouwen gaan we straks nog meer verbieden
kinderen te krijgen?
Deze video duurt 45 minuten. Voorstel is om 20
minuten naar de video te kijken en dan volgens het
stappenplan aan de slag te gaan met het
onderstaande ethisch dilemma.
Dilemma:
Je bent als teamlid betrokken bij een multidisciplinair
overleg. Johan en Annemarie, beiden zwakbegaafd,
hebben 3 jaar een relatie. Ze wonen samen met 4
andere mensen in een sociowoning. Annemarie en
Johan hebben een kinderwens. Ze wil daarom stoppen
met de prikpil.
http://www.ncrv.nl/ncrvgemist/rondom-10-falendemoeder-geen-kind
Enkele begrippen:
Waarden zijn opvattingen over wat wenselijk is. Rechtvaardigheid en gehoorzaamheid zijn bijv.
waarden.
Normen zijn concrete richtlijnen voor het handelen. Gebaseerd op waarden.
Je bent gehoorzaam aan je ouders of leraar. Dit is een positieve norm (gebod).
Normen kunnen ook negatief zijn (verboden): Je mag niet stelen.
De normen (artikelen) in de Beroepscode zijn positieve normen (geboden dus).
Het begrip moraal (of zeden) geeft het geheel van handelingen en gedragingen aan die in een
maatschappelijke context als correct en wenselijk worden gezien: een optelsom van waarden dus.
‘Moreel beraad’ is ‘een geleide discussie over een ethische kwestie’ . En moreel beraad in het
maatschappelijk werk is dus een discussie over wat we in ons beroepsmatig handelen op het gebied
van moraal, de geldende waarden en normen, wel of niet kunnen maken om te doen. Dan het begrip
ethiek: dat betreft meer de wetenschap of het kritisch nadenken over het morele handelen: waarom
bepaalde keuzes worden gemaakt en op basis van welke waarden?
Tot slot het begrip ‘ethisch dilemma’. Dat wil zeggen dat er een conflict van waarden is. Als je het
beroepsgeheim wilt doorbreken is dat bijv. een conflict van waarden: je mag het niet, maar een
andere waarde (bijv. omdat anders iemand niet meer tot zijn recht kan komen) zegt dat je het toch
eigenlijk moet doen. Kenmerk van een ethisch dilemma is dat je een keuze moet maken.
Bij alle keuzes die je maakt gaat het om ethisch te leren denken. Maar vooral gaat het om creatief
denken. En je kunt pas creatief denken als je alle feiten kent. En je er ook van bewust bent dat je
altijd subjectieve keuzes maakt. Jouw keuze is altijd een interpretatie. En nooit een objectieve – of
onbetwistbare - keuze. Leg daarom jouw interpretatie voor aan collega’s (=moreel beraad)!
De Beroepscode is geen receptenboek. Je haalt er dus geen pasklare oplossingen voor ethische
dilemma’s uit. Het is wel een soort wegwijzer voor het ethisch handelen van een maatschappelijk
werker. Het geeft de belangrijkste waarden en normen aan van het beroep.
Methodisch Begeleiden
Thema 6 Professioneel werken
www.zorgvuldig.webnode.nl
3
Stappenplan om een ethisch dilemma (= conflict van waarden) te analyseren:
Fase 1: de situatie en het dilemma
1. wat is precies de situatie?
2. wat is het ethisch dilemma / wat zijn de ethische dilemma’s? En waarom en voor wie?
3. heb je voldoende feitenkennis? (is het dossier voldoende duidelijk en worden feiten goed
onderscheiden van interpretaties?)
Fase 2: de analyse
4. wat zijn jouw handelingsmogelijkheden en wat zijn daar de voor- en nadelen van?
5. welke waarden en normen spelen een rol in dit dilemma? Voor jou en voor betrokkenen?
6. welke belangen spelen een rol in dit dilemma? Voor jou en voor betrokkenen?
7. welke artikelen van de beroepscode spelen een rol in dit dilemma? Wat zeggen ze over dit
dilemma?
Fase 3: de besluitvorming
8. welke rangorde van waarden, o.a. artikelen uit de Beroepscode en belangen stel je vast?
9. naar welke beslissing neig je en hoe is deze te verantwoorden?
behandelen? (principe van gelijkheid)
10. wat is je besluit? Verantwoord je besluit/handelen tegenover de cliënt (zie art.13 Beroepscode)
Methodisch Begeleiden
Thema 6 Professioneel werken
www.zorgvuldig.webnode.nl
4
6.3 Gevoelens en emoties
1. Maak de emotietest :
http://tests.psychologiemagazine.nl/Persoonlijkheid/Test%20Emoties%20herkennen
Ben je in staat om micro-expressies in het gezicht te herkennen? Hierna volgen verschillende
foto's van gelaatsuitdrukkingen. Kijk slechts een fractie van een seconde naar elke foto
(daarmee wordt een micro-expressie gesimuleerd - zie hieronder) en geef aan welke emotie
volgens jou op de foto uitgedrukt wordt.
U kunt kiezen tussen:
verrassing
woede
vrees
plezier
verdriet
afschuw
minachting
Vraag: Was het moeilijk om de goede antwoorden te gevn? Waardoor zou dit komen denk je?
2. Maak de EQ test en neem de uitslag mee naar de les.
http://www.123test.nl/eq-test/
3. Maak de Good Feeling test en neem de uitslag deze mee naar de les
http://www.goodfeeling.nl/component/option,com_wrapper/Itemid,41
Methodisch Begeleiden
Thema 6 Professioneel werken
www.zorgvuldig.webnode.nl
5