Inspraak voor vrouwen

Inspraak voor vrouwen
Vrouwen vormden in 1995 slechts 30,3 % van het aantal kandidaten en 32,7 % van de
verkozenen in de Ondernemingsraad (OR) en het Comité voor Preventie en Bescherming op
het Werk (toen het CVGV). Terwijl ze toch 40 % van de werknemers vertegenwoordigen.
Vrouwen voelen zich niet aangesproken, zo lijkt het wel. Een onderzoek van het HIVA (het
Hoger Instituut voor de Arbeid) leert nochtans dat mannen en vrouwen graag meer
vrouwelijke verkozenen onder de afgevaardigden zouden zien. 80 % van het personeel
verklaart zich voorstander van een verscherpte aanwezigheid van vrouwen in de
overlegorganen van de ondernemingen. Hoe kunnen we de vrouwen dan overtuigen van de
belangrijke rol die ze te vervullen hebben in het sociaal overleg ? Per slot van rekening
moeten we de zorg om de belangen van het vrouwelijke geslacht te verdedigen niet aan de
mannen overlaten.
Vrouwelijke vertegenwoordiging
In haar advies voor een grotere deelname van vrouwen in de overlegorganen van de
ondernemingen bij de sociale verkiezingen van 2000 geeft de Vaste Commissie
Arbeid van de Raad van de Gelijke Kansen volgende vaststelling mee.
Overleg is belangrijk : voor onze tewerkstelling en arbeidsvoorwaarden
Maria De Schepper, Caritas
De resultaten van de vorige sociale verkiezingen wijzen op een neiging tot
chronische ondervertegenwoordiging van vrouwen in de overlegorganen van de
ondernemingen. Die situatie wordt geïllustreerd door onderstaande tabel die een
overzicht biedt van de situatie van 1995.
personeel in dienst
aantal
vrouwen
%
vrouwen
kandidates
aantal
vrouwen
%
vrouwen
verkozen vrouwen
aantal
vrouwen
%
vrouwen
CVGV
industrie en
commerciéle
sector
303.714
31,4
13.974
25,1
4.675
26,3
non-profit
203.540
68,4
6.103
54,6
3.197
51,0
TOTAAL
507.254
40,1
20.077
30,3
7.872
32,7
industrie en
commerciële
sector
268.093
31,4
9.949
22,0
3.026
22,4
non-profit
172.979
68,1
4.611
52,6
2.127
48,4
TOTAAL
441.072
39,8
14.560
27,0
5.153
28,8
OR
Bron : BLAISE, Pierre, Les élections sociales de mai 1995, Courrier hebdomadaire du CRISP, n° 1527
Het percentage vrouwelijke kandidaten en verkozenen ligt systematisch lager dan het
aandeel van de werkneemsters in de ondernemingen. Hun vooruitgang bij het
personeel dat betrokken is bij de verkiezingen is groter dan bij de kandidaten(es) en
verkozenen.
De ondervertegenwoordiging van vrouwen is bovendien groter in de non-profitsector
waar de vrouwen nochtans twee derden van het personeelsbestand uitmaken.
Ik geloof niet in maatregelen waarbij verplicht een bepaald quotum
vrouwen op de lijst moet staan. Dat is geforceerd. Daarentegen denk ik
dat je vrouwen in een veel vroegere fase moet aanspreken en ze stap
voor stap moet betrekken bij het vakbondswerk, via gespreksavonden,
vormingen, ...
Christina Vanderhispaillie, Samsonite
Bovendien liggen de percentages kandidates en verkozenen voor de
Ondernemingsraden 3 à 4 % lager dan voor de vroegere Comités voor Veiligheid en
Gezondheid, en dit hoewel het aandeel van de vrouwen toch identiek is. De vrouwen
zijn dus talrijker vertegenwoordigd wanneer het gaat om veiligheid en gezondheid en
minder sterk daar waar sociale economische vragen worden aangekaart.
Eens ze op de lijsten staan, hebben vrouwen echter meer kans dan mannen om
verkozen te worden, zelfs wanneer ze niet altijd goed geplaatst zijn. Men zou dus
kunnen stellen dat de discriminatie van vrouwen niet zozeer plaatsvindt op het
niveau van de stembusslag maar veeleer op het niveau van de samenstelling van de
lijsten.
Bijzonderheden
De werknemers voelen de bijdrage van vrouwen aan als een pluspunt voor de
werksfeer in het algemeen en de situatie van vrouwen in het bijzonder. Door hun
werk nemen vrouwen deel aan het economisch leven van hun bedrijf. Er rest hun dus
niets anders dan hun sociale zin de vrije loop te geven en betrokken te geraken in
het overleg tussen werkgever en werknemers.
Een vakbondsmandaat sterkt je persoonlijkheid en je wordt er
weerbaarder door. Daarom put je er zoveel voldoening uit !
Katie Guidée, Roxell
Vermits ze gewoon zijn om een gezinsleven met een beroepsleven te combineren,
kunnen de vrouwen de spreekbuis zijn voor de verzuchtingen van hun mannelijke,
maar ook vrouwelijke, collega's. Aan hen om voor de menselijke touch te zorgen bij
het vastleggen van de uurroosters, de werkorganisatie, de jaarlijkse vakantie, enz.
Zaken die beslist worden in de OR. Ze zullen ongetwijfeld meer gemotiveerd zijn om
het over het probleem van de overuren te hebben, ofschoon dat natuurlijk ook de
mannen aanbelangt.
Voor wat het CPB betreft, zal hun taak erin bestaan maatregelen te nemen opdat de
gezondheid van de werknemers niet in het gedrang zou komen. Dat is meer bepaald
van belang in het geval van zwangere werkneemsters, voor wie speciale
beschermingsmaatregelen gelden. De werkneemster moeten kunnen rekenen op
verkozenen die bewust zijn van en gesensibiliseerd rond bepaalde vrouwelijke
bijzonderheden. Alhoewel de vrouwelijke verkozenen niet enkel de typisch
vrouwelijke problemen aanpakken. Ze zijn er evenzeer om de belangen van hun
mannelijke collega's te verdedigen.
Structurele maatregelen
De Vaste Commissie Arbeid stelt in haar advies een reeks structurele maatregelen
voor met het oog op een meer evenwichtige vertegenwoordiging van de mannen en
vrouwen.

De Raad verheugt zich over het feit dat de omzendbrief die de sociale verkiezingen
reglementeert, preciseert dat : "De representatieve werknemersorganisaties moeten er
in de mate van het mogelijke voor zorgen dat werknemers op hun kandidatenlijst(en)
vertegenwoordigd zijn in verhouding tot hun respectievelijk belang in elke categorie
van werknemers waarvan kandidatenlijsten neergelegd worden". Maar het gaat slechts
om een aanbeveling. Om de doeltreffendheid ervan te vergroten, verdedigt de Raad de


idee om de proportionele vertegenwoordiging van mannen en vrouwen op de
kandidatenlijsten voor de sociale verkiezingen provisorisch te verplichten.
De maatregelen ter aanmoediging van deeltijdwerk of loopbaanonderbreking spreken
vooral vrouwen aan, waardoor hun mogelijkheden om zich toe te leggen op syndicaal
werk beperkt worden. Het zou daarom gepast zijn andere en daarom meer
genderneutrale maatregelen voorop te stellen voor de bevordering van de combinatie
van gezin en arbeid voor zowel mannen als vrouwen.
De rechten van de werknemers met atypische contracten om zich kandidaat te stellen
voor de sociale verkiezingen en hun mandaat te kunnen uitoefenen als ze verkozen
worden, moeten eveneens verzekerd worden.
Het enige wat de vrouwen nu nog te doen staat, is de stap te zetten en hun
kandidatuur in te dienen. Hun aanwezigheid in de overlegorganen zal sterk op prijs
gesteld worden door hun collega's, zowel de vrouwen als de mannen. Zeg het voort !