Tijdens het gooien (met de bal nog vast)… A. B. C. D. E. verricht de zwaartekracht .……………….. arbeid; verricht de gooier .……………….. arbeid; verricht de wrijvingskracht .……………….. arbeid op de bal; is de netto arbeid op de bal .……………….. , .………………...……………….. W Wz Wgooier Wwr 12 mv2 … … … … Tijdens het stijgen tot het hoogste punt … F. G. H. I. J. verricht de zwaartekracht …………………… arbeid; verricht de gooier …………………… arbeid; verricht de wrijvingskracht …………………… arbeid op de bal; is de netto arbeid op de bal …………………… , ………………………………………… W Wz Wgooier Wwr 12 mv2 … … … … Tijdens het vallen tot de grond bereikt is … K. L. M. N. verricht de zwaartekracht …………………… arbeid; verricht de wrijvingskracht …………………… arbeid; is de netto arbeid op de bal …………………… , ………………………………………… W Wz Wwr 12 mv2 … … … Tijdens het indeuken van de bal (perfecte stuiter)… O. P. Q. R. verricht de zwaartekracht …………………… arbeid; verricht de bodem …………………… arbeid op de bal; is de netto arbeid op de bal …………………… , ………………………………………… W Wz Wbodem 12 mv2 … … … Tijdens het uitdeuken van de bal (perfecte stuiter)… S. T. U. V. verricht de zwaartekracht …………………… arbeid; verricht de bodem …………………… arbeid op de bal; is de netto arbeid op de bal …………………… , ………………………………………… W Wz Wbodem 12 mv2 … … … Tijdens het gooien (met de bal nog vast)… A. B. C. D. E. verricht de zwaartekracht negatieve arbeid; verricht de gooier positieve arbeid; verricht de wrijvingskracht negatieve arbeid op de bal; is de netto arbeid op de bal positief, omdat de snelheid van de bal toeneemt. W Wz Wgooier Wwr 12 mv2 – + – + Tijdens het stijgen tot het hoogste punt … F. G. H. I. J. verricht de zwaartekracht …negatieve… arbeid; verricht de gooier …geen… arbeid; verricht de wrijvingskracht …negatieve… arbeid op de bal; is de netto arbeid op de bal …negatief, want de snelheid neemt af… W Wz Wgooier Wwr 12 mv2 – 0 – – Tijdens het vallen tot de grond bereikt is … K. L. M. N. verricht de zwaartekracht …positieve… arbeid; verricht de wrijvingskracht …negatieve… arbeid; is de netto arbeid op de bal …positief, want de snelheid neemt toe… W Wz Wwr 12 mv2 … … … Tijdens het indeuken van de bal (perfecte stuiter)… O. P. Q. R. verricht de zwaartekracht …positieve… arbeid; verricht de bodem …negatieve… arbeid op de bal; is de netto arbeid op de bal …negatief, want de snelheid neemt af… W Wz Wbodem 12 mv2 + – – Tijdens het uitdeuken van de bal (perfecte stuiter)… S. T. U. V. Opgave 1 verricht de zwaartekracht …negatieve… arbeid; verricht de bodem …positieve… arbeid op de bal; is de netto arbeid op de bal …positief, want de snelheid neemt toe… W Wz Wbodem 12 mv2 … … … Opgave 1 Verticale worp • a Een bal van 50 gram wordt omhoog gegooid. Direct na het loslaten (t = t0) is de snelheid 20 m/s. Even later (t = t1) komt de bal op dezelfde hoogte voorbij met een snelheid van 18 m/s. Bereken de gemiddelde wrijvingsarbeid op de bal tussen tijdstippen t0 en t1 . • b Neem aan dat op weg naar boven evenveel energie verloren gaat als op weg naar beneden. Bereken de bereikte hoogte. • c Beschouw de wrijvingswarmte als verlies. Bereken het rendement van de worp. • d Bereken de (over de afgelegde weg) gemiddelde wrijvingskracht tussen tijdstippen t0 en t1 . Opgave 1 • a De zwaartekracht verricht netto geen arbeid (naar boven negatief, naar beneden positief), dus blijft over: Wwr 12 mv2 12 0,050 202 12 0,050 182 10 8,1 1,9 J • b Energiebalans: de zwaarte-energie boven is de kinetische energie beneden minus de wrijvingswarmte: Ez mgh Ek ,t 0 12 Wwr 10 12 1,9 9, 05 J h 9, 05 18, 45 m = 18 m (zonder wrijving: 20,39 m) 0, 05 9,81 • c Wnut 8,1 100% 100% 81% Win 10 • d Wwr Fwr , gem (afgelegde weg) Fwr , gem 1,9 0,05149 N = 0,051 N 2 18, 45 • e