Prof - UGent

Het roemrijke
verleden van de
Romeinen…
Pagina voor leerkrachten
Een Internetproject voor de 6de klas van het lager onderwijs
Ontworpen door
Lieselore Bergez, [email protected]
Inleiding | Klas | Leerdoelen | Proces | Bronnen | Evaluatie | Conclusie | Referenties |
Leerlingenpagina
Inleiding
De geschiedenis van het Romeinse Rijk behoort al langer dan
vandaag tot een van de studie-objecten van historici en
wellicht ook van uw leerlingen. Al van in de kindertijd
worden we overstelpt met verhalen over moedige krijgers,
valse keizers, prachtige architecturale invloeden, …. Mede
daarom en ook omdat het zo’n boeiende en gevarieerde
geschiedenis is, heb ik deze internetactiviteit ontworpen.
Dit project is bedoeld als aanvulling op de lessen
geschiedenis. Het behandelt niet alle aspecten over deze
periode en moet dus met enige scepsis bekeken worden. De
nadruk wordt vooral gelegd op het visuele en het
experimentele.
In dit project zullen jullie op een aparte manier op zoek gaan
naar het verleden van de Romeinen. Naast het lezen van
korte fragmenten, zullen jullie ook zelf dingen kunnen doen,
tonen wat je al weet over het onderwerp. Samen met je
klasgenootjes zal je komen tot een meer gedetailleerde kijk
op het gevarieerde leven van de Romeinen. Daarnaast
kunnen jullie iets specifieker op zoek gaan naar een
veelbesproken god, een overblijfsel van een gebouw, een
spannende mythe, …
Veel plezier in je tocht op zoek naar …HET ROMEINSE
VERLEDEN!!!
Klas
Dit project is ontworpen voor leerlingen uit de zesde klas van
het lager onderwijs en gaat over de geschiedenis van de
Romeinen. Het project kan gezien worden als een aanvulling
op de geschiedenislessen uit het handboek. Vooral het
visuele aspect krijgt de nadruk, samen met het
experimentele. Voorkennis is niet expliciet vereist maar kan
wel handig zijn (bijvoorbeeld het vertrouwd zijn met de
computer). Normaal gezien weten de kinderen al iets over
het onderwerp uit de vorige jaren.
Bij ernstige problemen of vragen kunnen de leerlingen altijd
de hulp van de leerkracht inroepen.
Leerdoelen
Dit project heeft vooral tot doel om leerlingen kennis te laten
maken met een van de grote periodes uit de geschiedenis,
namelijk de Romeinen.
Volgens de eindtermen van het lager onderwijs:
 Moeten de leerlingen de grote periodes uit de geschiedenis
kennen en kunnen ze duidelijk de historische elementen in
hun omgeving, belangrijke historische figuren en
gebeurtenissen waarmee ze kennis maken uit deze grote
periode, aantonen.
 Moeten de leerlingen de actuele toestand, die voor
kinderen herkenbaar is en die door de geschiedenis
beïnvloed werd, in de loop der tijden evalueren.
 Moeten de leerlingen belangstelling tonen voor het
verleden, het heden en de toekomst.
 Moeten de leerlingen een onderscheid leren maken tussen
een mening over een historisch feit en het feit zelf.
Daarnaast bevat het project ook vaardigheidsdoelen:
 Leerlingen worden gestimuleerd om samen te werken om
zo alle informatie beter te kunnen verwerken en
suggesties aan elkaar te doen.
 Informatie kunnen opzoeken over het verleden aan de
hand van interactieve media (ook de klassieke media).
 Leren om op te komen voor de eigen mening.
 Leren nauwkeurig zijn bij het verzamelen, analyseren en
interpreteren van gegevens.
Proces
Nu gaat het project echt van start.
 We beginnen met een kort stukje video om jullie al een
beetje in de sfeer te brengen en jullie een eerste algemene
indruk te geven van de Romeinen. Het is belangrijk dat
jullie hier al enkele dingen proberen te onthouden in
verband met figuren aan de macht, spectaculaire
gebeurtenissen, iets over hun leefgewoonten, … Dit zal
jullie zeker en vast helpen bij jullie verdere speurtocht.
 In een volgende stap moeten jullie groepjes vormen van
een drietal personen (als het niet perfect uitkomt, mag
er één groepje van meer of minder dan drie). Je mag zelf
kiezen met wie je een groepje vormt. Met dit groepje ga
je nu aan de slag.
 Het eerste wat je moet doen, is alles wat je onthouden
hebt uit de video, gestructureerd opschrijven. Leg al jullie
ideeën samen en kom tot een gemeenschappelijke
collage.
 Het is nu de bedoeling dat je deze collage verder gaat
uitdiepen. Hiervoor gaan jullie gebruik maken van het
internet, waar een schat aan bruikbare informatie te
vinden is.
 Ga om te beginnen eens een kijkje nemen op
home.wanadoo.nl/r.drierijk/romeinen.htm. Op deze website vind
je algemene zaken over ons onderwerp.
 Verder kan je ook eens gaan neuzen op
www.geocities.com/Colosseum/Arena/1964 en www.theartfile.com/history/romeinen/romeinen.htm waar de Romeinen
ruimer geschetst worden.
Je zal waarschijnlijk wel gemerkt hebben dat je verder kan
doorklikken om enkele zaken in detail te gaan bekijken. Dit
is iets wat we straks gaan doen.
Vul nu met de informatie die je gevonden hebt, jullie
collage aan. Om ook enkele prenten in jullie collage te
steken, kan je een beroep doen op jullie geschiedenisboek
of vraag je hulp aan de juf om prenten te downloaden van
het internet.
 In een volgende stap gaan we iets specifieker werken.
 Een iemand van jullie groepje gaat naar de juf en kiest
een kaartje. Op dat kaartje staat een woord dat
verwijst naar een thema uit de Romeinse geschiedenis
(bijvoorbeeld keizers, legende, architectuur, leger,
kaarten, taal, dagelijks leven). Met je groepje moet je
nu op zoek gaan naar het antwoord op de vragen die
gesteld worden (vragenblad hangt vast aan je kaartje,
de vragen zijn algemeen en bieden een hulp bij de
aanpak van de taak). Je kan daarvoor zaken opzoeken
in de bibliotheek of opnieuw gebruik maken van het
internet (wie graag werkt met nieuwe technologieën kan
misschien ook eens op zoek gaan naar een CD-rom over
de Romeinen). Zoals we daarnet vermeldden, kan je
eens doorklikken op enkele woorden uit de voorgaande
websites. Daar vind je iets over het leger, legendes,…
Belangrijk om te weten, is dat je soms kan klikken op
‘LINKS’. Als je hierop geklikt hebt, kom je automatisch
terecht op een andere website die verband heeft met je
onderwerp (let wel op: sommige links zijn in het Engels,
zorg dat je een woordenboek ter beschikking hebt).
Op het adres
http://library.thinkquest.org/22866/dutch/frame.html vind je
over alle thema’s informatie. Iedereen vindt hier
bruikbare informatie.
Als je iets moet zoeken over ‘goden’ ga je best
eens kijken op http://trance.syco.nl/ottilie. Ook
www.netwijs.nl/cgi/zoekmachine/zoek.goden kan hier een
oplossing bieden.
Moet je informatie proberen te vinden over
‘keizers’ surf je best eens naar
www.histopia.nl/index.htm of www.museon.nl.
Wie zich moet verdiepen in de ‘legende’, vindt
misschien iets op www.geschiedenis.net. Ook
diegenen die het ‘dagelijks leven’ onder de loep
moeten nemen, kunnen hier hun licht opsteken.
Als je iets moet te weten komen over de
architectuur, kan je verschillende bronnen
raadplegen: ofwel www.hitopia.nl/index.htm ofwel
www.grundel.nl/romeboek/rom_thermen_van_Diocletianus.ht
m om iets te weten te komen over de thermen
ofwel
http://library.thinkquest.org/22866/dutch/architect/architectuur
Informatie over ‘leger’ en ‘kaarten’ zit
hoofdzakelijk onder ‘alle thema’s’.
Ten slotte geeft www.histopia.nl/index.htm informatie
over ‘taal’.
 Als je denkt dat je voldoende informatie verzameld hebt,
mag je beginnen puzzelen aan het eindresultaat.
Hiervoor mag je je fantasie de vrije loop laten. De enige
voorwaarden zijn dat het voor de klas moet gebracht
worden en anderen de info onder de knie hebben na je
uiteenzetting. Het mag een toneelstukje zijn, een quiz,
een TV-programma, een spreekbeurt, … Zorg ervoor dat
je het voldoende voorbereid hebt: enkele keren op
voorhand geoefend, vlotte tekst, …
Laat je creativiteit de vrije loop! Veel succes!
Organisatie van de les
Het uitvoeren van het project verloopt in klasverband.
Afhankelijk van de organisatie van de school, kan het project
ook in andere zesde leerjaren uitgevoerd worden. Het
project zal zeker een namiddag in beslag nemen. De
leerkracht bepaalt daarna zelf hoeveel tijd de leerlingen extra
krijgen.
De leerlingen werken in groepjes, zitten voor het grootste
deel rond de computer, het project past globaal in één vak.
De voorstelling van hun werk is een vrije keuze. Dit is
bewust gedaan om de kinderen de kans te geven hun
talenten te gebruiken, een persoonlijke toets te geven aan
hun werk. Als de voorstelling zou opgelegd worden door de
leerkracht, zou dit in veel gevallen kunnen leiden tot een
verkeerd beeld over of een verkeerde nuance in het werk.
Groepswerk
Het project wordt uitgevoerd in groepjes. Het is van groot
belang dat iedereen zich goed voelt in zijn groepje. Door de
leerlingen zelf hun groepje te laten samenstellen, zal het
voorgaande automatisch gerealiseerd worden. Er moet
echter wel opgelet worden dat iedereen bij een groepje
behoort. Hier is de discrete tussenkomst van de leerkracht
van groot belang.
Functie van de leerkracht
Het is de bedoeling dat de leerkracht als begeleider fungeert:
de leerlingen hebben voor deze taak de vrije hand. De
leerkracht moet er voor zorgen dat elke leerling de nodige
discipline en motivatie aan de dag legt. Ook wanneer een
leerling vragen heeft, uitleg wenst of iets niet goed begrijpt,
kan de hulp van de leerkracht ingeroepen worden. Als
laatste draagt de leerkracht ook een stuk
verantwoordelijkheid voor de evaluatie.
Variaties
In plaats van te starten met een stukje video, zou je ook een
museum kunnen bezoeken of een oude Romeinse stad.
Bronnen
Benodigdheden:
 Handboek geschiedenis
 Vertalend woordenboek
 Computers
 Toegang tot het internet
 Eventueel: printer
 Video over de Romeinse geschiedenis + videorecorder
 CD-rom over de Romeinse geschiedenis
Websites:
 http://www.altavista.com
 http://www.geocities.com/colosseum/arena/1964
 http://home.wanadoo.nl/r.drierijk/romeinen.htm
 http://www.the-artfile.com/history/romeinen/romeinen.htm
 http://www.netwijs.nl/cgi/zoekmachine/zoek.romeinen (of zoek.rome of







zoek.goden)
http://www.histopia.nl/index.htm
http://www.grundel.nl/romeboek/rom_thermen_van_Diocletianus.htm
http://library.thinkquest.org/22866/dutch/architect/architectuur
http://www.museon.nl
http://www.geschiedenis.net
http://trance.syco.nl/ottilie
http://library.thinkquest.org/22866/dutch/FRAME.HTML
Begeleiding:
De leerlingen hebben hun eigen leerkracht die ze kunnen
raadplegen. Als er gewerkt wordt met parallelle klassen, staat ook
de leerkracht van de parallelle klas ter beschikking. Verder zijn er
geen andere personen of instanties noodzakelijk maar deze mogen,
als de leerlingen er nood aan hebben, geraadpleegd worden.
Evaluatie
De evaluatie van het project gebeurt aan de hand van
verschillende criteria (zoals beschreven in de
leerlingenpagina). Het ligt voor de hand dat niet alle criteria
even zwaar doorwegen. Het is aan de leerkracht om te
beslissen waar het zwaarste accent gelegd wordt. De
verschillende criteria die beoordeeld zullen worden, vind je in
de tekst hieronder (leerlingenpagina).
Deze taak is natuurlijk niet zomaar gegeven om jullie bezig
te houden. Het is belangrijk dat je nu de Romeinse
geschiedenis min of meer onder de knie hebt. Om dit te
weten te komen zal de leerkracht, maar ook jullie zelf, jullie
werk evalueren. De leerkracht zal jullie collage bekijken,
jullie agenda raadplegen om te kijken of je verstandig te
werk bent gegaan en ten slotte jullie presentatie beoordelen.
Ook andere zaken zoals samenwerking, taakverdeling,
netheid en stiptheid, …worden geëvalueerd. Belangrijker
echter is dat jullie zelf op voorhand weten of jullie geslaagd
zullen zijn of niet. Zoals je kon merken, waren er op
sommige websites vraagjes voorzien als een vorm van
controle. Daarnaast kunnen jullie in je eigen groepje elkaar
vraagjes stellen om te zien of iedereen wel voldoende
aandachtig geweest is. Wees hierbij niet te braaf voor
elkaar: leg elkaar het vuur aan de schenen en ga na of je
vriend(in) ook wel snapt wat hij/zij vertelt.
Conclusie
Door dit project hebben we geprobeerd om de leerlingen op
een speelse manier de geschiedenis van de Romeinen bij te
brengen. Hopelijk zijn ze nu in staat om hun mening te
formuleren wanneer het gesprek handelt over de Romeinen.
Daarnaast hebben we hen kennis laten maken met het
internet. Zoals ze hebben kunnen zien, biedt het een schat
aan informatie. Het is een instrument dat ze nog vaak zullen
gebruiken in hun schoolloopbaan en nog ver daar buiten.
Om er voor te zorgen dat hun opgebouwde kennis niet in hun
achterhoofd zou worden geduwd, kan er misschien ook nog
eens een bezoek gebracht worden aan een Romeins
museum, een Romeinse namiddag georganiseerd worden,…
Aan u de keuze!
Referenties
 http://www.altavista.com
 http://www.geocities.com/colosseum/arena/1964
 http://home.wanadoo.nl/r.drierijk/romeinen.htm
 http://www.the-artfile.com/history/romeinen/romeinen.htm
 http://www.netwijs.nl/cgi/zoekmachine/zoek.romeinen (of zoek.rome of







zoek.goden)
http://www.histopia.nl/index.htm
http://www.grundel.nl/romeboek/rom_thermen_van_Diocletianus.htm
http://library.thinkquest.org/22866/dutch/architect/architectuur
http://www.museon.nl
http://www.geschiedenis.net
http://trance.syco.nl/ottilie
http://library.thinkquest.org/22866/dutch/FRAME.HTML
 Handboek geschiedenis
Het roemrijke
verleden van de
Romeinen…
Pagina voor leerlingen
Een Internetproject voor de 6de klas van het lager onderwijs
Ontworpen door
Lieselore Bergez, [email protected]
Inleiding | Taak | Proces | Evaluatie | Conclusie | Referenties |
Inleiding
Af en toe hoor je grote mensen wel eens praten over Jupiter,
archeologische vondsten, het oude Rome, Romeinse
legerverhalen, soms durven ze het ook aan een mondje Latijn te
praten,… Het kan dan voor jullie vervelend zijn om dit gesprek
te volgen. Via deze internetactiviteit willen we ervoor zorgen dat
jullie ook iets in de pap te brokken hebben. Daarnaast willen we
aantonen dat er nog andere manieren zijn om informatie te
verzamelen dan enkel de vertelsels van de juf of de teksten in je
geschiedenisboek.
Het is onze bedoeling om jullie eens anders dan gewoonlijk te
laten kennismaken met de Romeinse geschiedenis. Naast het
lezen van korte fragmenten, zal je ook zelf dingen kunnen doen,
tonen wat je al weet over het onderwerp. Samen met je
klasgenootjes zal je komen tot een meer gedetailleerde kijk op
het gevarieerde verleden van de Romeinen. Daarnaast kan je
iets specifieker op zoek gaan naar een veelbesproken god, een
overblijfsel van een gebouw, een spannende mythe, …
Veel plezier in je tocht op zoek naar…HET ROMEINSE
VERLEDEN!!!
Taak
Het is de bedoeling van deze taak om jullie een inzicht te geven
in de Romeinse periode: waar ze zich situeert in de geschiedenis,
wie er aan de macht was, hoe de huizen eruit zagen, wie de
voornaamste figuren waren, …Daarnaast zullen jullie, elk op
jullie eigen manier, een interpretatie geven over het onderwerp.
Vooraleer we starten met het project, zouden jullie best eens
nadenken over de moeilijkheidsgraad van de taak: zullen we veel
tijd nodig hebben of zal alles zichzelf uitwijzen? Daarna maak je
best een soort agenda om de verschillende stappen die je zal
moeten volgen, op te schrijven (een soort ‘hoe-ga-ik-het-bestte-werk’-plan). Je kan hierbij ook eens nadenken over hetgeen
je al weet over het onderwerp. Denk hierbij aan boeken of strips
die je de laatst nog gelezen hebt, aan een TV-programma of
film. Sta ook eens stil bij de opdracht: begrijp ik wat er
gevraagd wordt, heb ik bijkomende info nodig?
Als de taak uiteindelijk af is, zou je ook zelf in staat moeten zijn
om ze te evalueren: wat is goed, heb ik iets tekort, is de
opdracht uitgevoerd, wat kan nog beter uitgewerkt zijn?
We wensen je heel veel succes!
Proces
Nu gaat het project echt van start.
 We beginnen met een kort stukje video om jullie al een
beetje in de sfeer te brengen en jullie een eerste algemene
indruk te geven van de Romeinen. Het is belangrijk dat jullie
hier al enkele dingen proberen te onthouden in verband
met figuren aan de macht, spectaculaire gebeurtenissen, iets
over hun leefgewoonten, … Dit zal jullie zeker en vast helpen
bij jullie verdere speurtocht.
 In een volgende stap moeten jullie groepjes vormen van
een drietal personen (als het niet perfect uitkomt, mag er
één groepje van meer of minder dan drie). Je mag zelf kiezen
met wie je een groepje vormt. Met dit groepje ga je nu aan
de slag.
 Het eerste wat je moet doen, is alles wat je onthouden hebt
uit de video, gestructureerd opschrijven. Leg al jullie ideeën
samen en kom tot een gemeenschappelijke collage.
 Het is nu de bedoeling dat je deze collage verder gaat
uitdiepen. Hiervoor gaan jullie gebruik maken van het
internet, waar een schat aan bruikbare informatie te vinden
is.
 Ga om te beginnen eens een kijkje nemen op
home.wanadoo.nl/r.drierijk/romeinen.htm. Op deze website vind je
algemene zaken over ons onderwerp.
 Verder kan je ook eens gaan neuzen op
www.geocities.com/Colosseum/Arena/1964 en www.theartfile.com/history/romeinen/romeinen.htm waar de Romeinen
ruimer geschetst worden.
Je zal waarschijnlijk wel gemerkt hebben dat je verder kan
doorklikken om enkele zaken in detail te gaan bekijken. Dit is
iets wat we straks gaan doen.
Vul nu met de informatie die je gevonden hebt, jullie collage
aan. Om ook enkele prenten in jullie collage te steken, kan je
een beroep doen op jullie geschiedenisboek of vraag je hulp
aan de juf om prenten te downloaden van het internet.
 In een volgende stap gaan we iets specifieker werken.
 Een iemand van jullie groepje gaat naar de juf en kiest een
kaartje. Op dat kaartje staat een woord dat verwijst naar
een thema uit de Romeinse geschiedenis (bijvoorbeeld
keizers, legende, architectuur, leger, kaarten, taal, dagelijks
leven). Met je groepje moet je nu op zoek gaan naar het
antwoord op de vragen die gesteld worden (vragenblad
hangt vast aan je kaartje, de vragen zijn algemeen en
bieden een hulp bij de aanpak van de taak). Je kan
daarvoor zaken opzoeken in de bibliotheek of opnieuw
gebruik maken van het internet (wie graag werkt met
nieuwe technologieën kan misschien ook eens op zoek gaan
naar een CD-rom over de Romeinen). Zoals we daarnet
vermeldden, kan je eens doorklikken op enkele woorden uit
de voorgaande websites. Daar vind je iets over het leger,
legendes,… Belangrijk om te weten, is dat je soms kan
klikken op ‘LINKS’. Als je hierop geklikt hebt, kom je
automatisch terecht op een andere website die verband
heeft met je onderwerp (let wel op: sommige links zijn in
het Engels, zorg dat je een woordenboek ter beschikking
hebt).
Op het adres
http://library.thinkquest.org/22866/dutch/frame.html vind je
over alle thema’s informatie. Iedereen vindt hier
bruikbare informatie.
Als je iets moet zoeken over ‘goden’ ga je best eens
kijken op http://trance.syco.nl/ottilie. Ook
www.netwijs.nl/cgi/zoekmachine/zoek.goden kan hier een
oplossing bieden.
Moet je informatie proberen te vinden over ‘keizers’
surf je best eens naar www.histopia.nl/index.htm of
www.museon.nl.
Wie zich moet verdiepen in de ‘legende’, vindt
misschien iets op www.geschiedenis.net. Ook diegenen
die het ‘dagelijks leven’ onder de loep moeten
nemen, kunnen hier hun licht opsteken.
Als je iets moet te weten komen over de
architectuur, kan je verschillende bronnen
raadplegen: ofwel www.hitopia.nl/index.htm ofwel
www.grundel.nl/romeboek/rom_thermen_van_Diocletianus.htm
om iets te weten te komen over de thermen ofwel
http://library.thinkquest.org/22866/dutch/architect/architectuur
Informatie over ‘leger’ en ‘kaarten’ zit hoofdzakelijk
onder ‘alle thema’s’.
Ten slotte geeft www.histopia.nl/index.htm informatie
over ‘taal’.
 Als je denkt dat je voldoende informatie verzameld hebt, mag
je beginnen puzzelen aan het eindresultaat. Hiervoor mag je
je fantasie de vrije loop laten. De enige voorwaarden zijn dat
het voor de klas moet gebracht worden en anderen de info
onder de knie hebben na je uiteenzetting. Het mag een
toneelstukje zijn, een quiz, een TV-programma, een
spreekbeurt, … Zorg ervoor dat je het voldoende voorbereid
hebt: enkele keren op voorhand geoefend, vlotte tekst, …
Laat je creativiteit de vrije loop! Veel succes
Evaluatie
Deze taak is natuurlijk niet zomaar gegeven om jullie bezig te
houden. Het is belangrijk dat je nu de Romeinse geschiedenis
min of meer onder de knie hebt. Om dit te weten te komen
zullen de leerkracht en jullie, jullie werk evalueren. De
leerkracht zal jullie collage bekijken, jullie agenda raadplegen om
te kijken of je verstandig te werk bent gegaan en ten slotte jullie
presentatie beoordelen. Ook andere zaken zoals samenwerking,
taakverdeling, netheid en stiptheid, …worden geëvalueerd.
Belangrijker echter is dat jullie zelf op voorhand weten of jullie
geslaagd zullen zijn of niet. Zoals je kon merken, waren er op
sommige websites vraagjes voorzien als een vorm van controle.
Daarnaast kunnen jullie in je eigen groepje elkaar vraagjes
stellen om te zien of iedereen wel voldoende aandachtig geweest
is. Wees hierbij niet te braaf voor elkaar: leg elkaar het vuur
aan de schenen en ga na of je vriend ook wel snapt wat hij
vertelt.
Conclusie
Oef, jullie taak zit er op! Door dit project hebben we geprobeerd
om jullie op een speelse manier de geschiedenis van de
Romeinen bij te brengen. Hopelijk zijn jullie nu in staat om ook
eens jullie mening te zeggen wanneer grote mensen geleerd
beginnen te doen.
Daarnaast hebben we jullie laten kennis maken met het internet.
Zoals jullie hebben kunnen zien, biedt het een schat aan
informatie. Het is een instrument dat jullie nog vaak zullen
gebruiken in jullie schoolloopbaan en nog ver daar buiten.
Om er voor te zorgen dat jullie kennis niet verloren zou gaan,
kunnen jullie misschien ook nog eens een bezoek brengen aan
een Romeins museum, een Romeinse namiddag organiseren,…
Je doet maar waar je zelf zin in hebt!
Referenties
Deze kan je gebruiken als je nog meer informatie wil opzoeken
of vragen hebt bij hetgeen je geleerd hebt.
 http://www.altavista.com
 http://www.geocities.com/colosseum/arena/1964
 http://home.wanadoo.nl/r.drierijk/romeinen.htm
 http://www.the-artfile.com/history/romeinen/romeinen.htm
 http://www.netwijs.nl/cgi/zoekmachine/zoek.romeinen (of zoek.rome of





zoek.goden)
http://www.histopia.nl/index.htm
http://www.grundel.nl/romeboek/rom_thermen_van_Diocletianus.htm
http://library.thinkquest.org/22866/dutch/architect/architectuur
http://www.museon.nl
http://www.geschiedenis.net
 http://trance.syco.nl/ottilie
 http://library.thinkquest.org/22866/dutch/FRAME.HTML
 Handboek geschiedenis