Tension headache of spanningshoofdpijn

Sport-Fysiotherapie
en
Medische Trainings Therapie
R. de Vries
Kerkweg 45a
4102 KR Zijderveld
Telefoon 0345 - 642618
Fax
0345 - 641004
E-mail
[email protected]
Internet
www.fysiodevries.nl
Tension headache of
spanningshoofdpijn
Inleiding
Uw arts of fysiotherapeut heeft als oorzaak voor uw klachten Tension headache vastgesteld. Tension
headache is binnen de Nederlandse taal beter bekend onder het woord spanningshoofdpijn. Voor veel
mensen is het een uitingsvorm van een vermoeiende leefstijl: te hard werken, te zorgelijk in het leven staan, te
laat naar bed etc. Als fysiotherapeut heb je een taak om de mensen hier op te attenderen en waar mogelijk
richtlijnen mee te geven om tot een gezondere leefstijl te komen.
Waar evenwel vaak niet aan wordt gedacht is dat spanningshoofdpijn helemaal niet een uiting hoeft te zijn
van 'psychische' componenten, maar letterlijk het gevolg is van een teveel aan spanning in de spieren. Met
name de aanhechtingen aan het achterhoofd zorgen voor teveel trekkracht. Als u goed oplet ziet u, dat deze
mensen met hun achterhoofd 'in de nek' neigen. De neus wordt a.h.w. een beetje naar boven getrokken, het
achterhoofd naar beneden. Vooral vrouwen combineren dit met een houding waarbij het hoofd ook nog een
beetje naar voren neigt, de z.g. anteropositie van het hoofd.
Wellicht kunt u zich de videoclip van The Bangles: 'Walk like an Egyptian' nog herinneren. Daarin zie je een
stukje beheersing van de hoofd-nek bewegingen waar veel van te leren valt. Probeer het maar eens en
voel hoe uw hoofd zich ten opzichte van uw nek naar voren beweegt, hoe uw achterhoofd zich 'in de nek'
richt terwijl het hoofd iets naar voren beweegt. Daarna de omgekeerde beweging, de kin ietsje naar u toe,
de kruin licht omhoog en het hoofd iets meer boven de romp brengen. Deze laatste houding kunt u het
beste aannemen om zoveel mogelijk spanning in uw nek te laten verdwijnen.
Klachten
Aanvankelijk voelt men een pijn die zich in het gebied van het achterhoofd bevindt. Bij verdere
verkramping van de hoge nekspieren zal het pijngebied zich over het hoofd naar de voorzijde gaan
uitbreiden. Dit kan enkelzijdig en dubbelzijdig gebeuren.
Vaak raken de ogen betrokken bij spanningshoofdpijn. Vermoeide ogen, druk op de ogen, weinig licht aan de
ogen verdragen. Het gevoel van een band om het hoofd wordt ook nogal eens aangegeven.
R. de Vries - (sport-)fysiotherapeut
Kerkweg 45a - Zijderveld
Waarom pijn?
Wat precies de pijn veroorzaakt is niet altijd helemaal duidelijk. Mijn mening is dat een zenuw, de nervus
occipitalis major, bekneld raakt door een aantal hoge nekspieren. Het gaat hier om een viertal korte
nekspieren. Om u een indruk te geven waar die zich bevinden heb ik een afbeelding van deze spieren
ingevoegd.
De met 2. 3. en 4. aangeduide spieren vormen een doorgang voor de eerder genoemde zenuw, de nervus
occipitalis major. Deze zenuw is verbonden aan het gebied van het achterhoofd. Deze zenuw heeft weer
vertakkingen met de n.occipitalis minor, welke meer naar de zijkanten van het hoofd gaat. Raken deze
zenuwen geïrriteerd door een hoge spierspanning dan zullen ze pijnsignalen gaan geven. U voelt dit als
hoofdpijn.
Een tweede mogelijkheid is dat een aftakking van een grote slagader bekneld raakt door de eerder
genoemde korte nekspieren. De voeding naar de spieren wordt slechter en deze spieren verzuren. De
neiging tot verkramping van deze nekspieren wordt juist versterkt door de slechte conditie van deze
spieren.
Spanningshoofdpijn en fietsen
Ook voor fietsen geldt dat uw houding moet voldoen aan een ontspannen houding voor uw nekspieren.
Stelt u zich maar eens voor hoe het hoofd op de nek 'staat' als u op een racefiets zit en hoe de houding is als u
op een 'oma-fiets' zit.
De racefiets: Het zadel staat hoog, het stuur laag. De berijder buigt met zijn romp naar beneden. Om de weg
voor hem te zien zal hij met zijn kin een flink eind omhoog moeten draaien, oftewel met zijn achterhoofd een
flink eind in de nek moeten trekken. U begrijpt dat iemand die gevoelig is voor spanningshoofdpijn tijdens of
na een rit op de racefiets een flinke hoofdpijn kan krijgen. Om de nekspieren enigzins te laten ontspannen
tijdens zo'n rit is het raadzaam om af en toe met de vingers het
R. de Vries - (sport-)fysiotherapeut
Kerkweg 45a - Zijderveld
stuur te controleren, de ellebogen te strekken. de rug te rechten en de kin zo ver als kan naar het strottehoofd
toe te laten ontspannen terwijl u toch nog uw route overziet. Neem op tijd een pauze en strek uw rug zover
mogelijk (til het borstbeen flink op), laat vervolgens uw kruin zich zover mogelijk heffen (u wordt a.h.w.
langer) terwijl u de kin enigzins naar u toe laat neigen. Herhaal deze beweging enige keren.
De oma-fiets: Het stuur staat bij deze fiets altijd een flink stuk hoger dan het zadel en dat maakt dat de
berijders van deze fietsen weinig belasting op hun nekspieren uitoefenen. Misschien dat de zon tijdens dit
soort fietstochtjes roet in het eten gooit. De zon is helaas met zijn fel licht weleens een spanningshoofdpijn
uitlokker.
Algemene tip voor fietsen: Zet het zadel zo laag mogelijk, het stuur zo hoog mogelijk !
De racefiets-houding
De racefiets-houding,
iets ontspannender
Nog niet de 'perfectie'
van de oma-fiets, maar het
komt in de buurt.
Spanningshoofdpijn en leesbrillen
Dubbel focus leesbrillen
Hoewel velen een leesbril hebben aangeschaft om van de hoofdpijn af te komen is het bij een
zogenaamde 'dubbel-focus' of 'vario-focus' bril misschien wel de reden van uw (spannings-) hoofdpijn.
Om gebruik te maken van het leesgedeelte kunt u twee dingen doen:
1. U beweegt uw hoofd niet en plaatst het te lezen deel dusdanig dat het binnen het leesbereik van uw bril
komt.
2. U houdt het te lezen deel 'neutraal' voor u en beweegt vervolgens het hoofd dusdanig dat op deze manier
het leesgedeelte van uw bril zich richt op het te lezen deel.
Mijn ervaring is dat meestal mogelijkheid 2 gebruikt wordt.
Bedenk dat hierbij eigenlijk altijd de neus iets opgetild wordt. Dit optillen gebeurt met de nekspieren !
Spanningsverhoging van de hoge nekspieren geeft spanningshoofdpijn.
Hoe doet U het dan goed ?
Het beste wat u kunt doen is terugkeren naar de oude vertrouwde leesbril, maar dan wel eentje met 'hele'
glazen. Dus niet zo'n half leesbrilletje. Besluit u om toch de dubbelfocusbril te blijven gebruiken, besef dan dat
u het te lezen deel dichter naar de borst moet houden om zodoende te voorkomen dat u de neus optilt en
daarmee de nekspieren gaat spannen. De beste houding om te lezen is daarom ook: zittend en het boek of
tijdschrift enigszins op borsthoogte voor u met de ellebogen losjes tegen uw zij.
R. de Vries - (sport-)fysiotherapeut
Kerkweg 45a - Zijderveld