Studieplan In de opleiding Kindercoaching hbo worden de volgende onderwerpen behandeld: Les 1 Inleiding Opvoeden vroeger en nu Kinderen werden niet serieus genomen Kwaliteit opvoeden is verbeterd Talenten en vaardigheden Praktijkvoorbeeld Kind is uitgangspunt Iedereen is anders Grenzen ontdekken Hulp bij de opvoeding De kindercoach is er voor het kind Het kind in zijn omgeving Laagdrempelig Gelukkig zijn Kind en geluk Praktijkvoorbeeld Filosoferen over geluk Praktijkvoorbeeld Kinderen observeren Gevoelens zichtbaar maken Verbondenheid Anderen gelukkig maken Kleine dingen Leren omgaan met omstandigheden Normen en waarden Wetgeving Culturele verschillen Algemene waarden Respect Eerlijkheid Rechtvaardigheid Verdraagzaamheid Grenzen zijn opgeschoven Praktijkvoorbeeld Normbesef Opvoeding Voordoen en nadoen Prikkels van buiten Leren door doen Verschillen binnen één gezin Praktijkvoorbeeld Geen pasklaar programma Opvattingen veranderen Ervaringen uitwisselen Het kind ontdekt de wereld Het kinderlijke gaat eraf Vroegtijdig ingrijpen Pedagogiek en didactiek De ouder als opvoeder Praktijkvoorbeeld Contact is essentieel Andere opvoeders Oudere broers en zussen Peuterleidsters Leerkracht basisschool Leraar vervolgonderwijs Leidster kinderopvang/gastouder Groepsleiders/pleegouders Sport, spel en hobby Opvoeden als bewuste keuze Wat is Kindercoaching? De kindercoach is er voor het kind Stap voor stap De kindercoach en de ouders Zetje in de goede richting Kreten om hulp Praktijkvoorbeeld Snelle hulp Feedback Werken met het kind Praktijkvoorbeeld Interventies Het belang van kindercoaching Praktijkvoorbeeld Dicht bij de mensen Plan van aanpak Praktijkvoorbeeld Praktijkvoorbeeld Het kind sterker maken Voor wie is deze cursus bedoeld? Praktijkvoorbeeld Elkaar begrijpen Nieuwe inzichten opdoen Praktijkvoorbeeld Stel je eigen doelen Hoe ga je je kennis gebruiken? Trek geen partij Les 2 Het kind centraal De ontwikkeling van het kind Algemene kenmerken Factoren die de ontwikkeling beïnvloeden Leefgewoontes Milieu Jongen of meisje Aangeboren afwijkingen Praktijkvoorbeeld Ziekte Praktijkvoorbeeld Sociaal-emotionele factoren Praktijkvoorbeeld Pesten Groeien volgens het ‘boekje' Negatief gedrag Ontwikkelingsfasen Praktijkvoorbeeld 0-3 jaar Sociaal gedrag Taalgedrag Ik-bewustzijn Lopen en praten Herinnering 3-7 jaar Fantasie Eigenwaarde Zelfbeheersing Onrustige periode 7-13 jaar Praktijkvoorbeeld Vriendschappen Leergierig Prepuberteit Puberteit (14-17 jaar) Adolescentie (17-21 jaar) Praktijkvoorbeeld Samenvattend Cognitieve ontwikkeling Motivatie Voorwaarden voor het leren Geheugen Interesse Betekenis Praktijkvoorbeeld Praktijkvoorbeeld Inzicht Aha-belevenis Inzicht en intelligentie De metafoor van het lampje Keuzes maken Taalontwikkeling Omgeving Stotteren Begrip Sociaal-emotionele ontwikkeling Sociale ontwikkeling De volwassene is het belangrijkst Kinderen ontdekken elkaar Regels en afspraken Horen bij een groep Praktijkvoorbeeld Emotionele ontwikkeling Vijf fasen van Sandström Veiligheid Zelfbeeld Fouten maken mag Wie ben ik? De ‘grenzeloze' generatie Krampachtig jong willen blijven Kindtypen en leerstijlen Lichamelijke kenmerken Aanleg Sociaal gedrag Het nieuwsgierige kind Het ongeïnteresseerde kind Het zelflerende kind Het impulsieve kind Het angstige kind Het rustige kind Het drukke kind Van ‘wat wil ik' naar ‘wie ben ik' Wat wil het kind? Te veel prikkels Praktijkvoorbeeld Te veel eisen Kijken naar wat het kind kan Beperkingen Onzekere opvoeders Aandacht Voorbeeldgedrag Opvoeden tot verbondenheid Les 3 Het kind centraal (2) Zo ging het in Zo gaat het in We zijn kinderen van onze tijd Het kind en zijn verhaal Praktijkvoorbeeld Voorbeeldvragen Zelfvertrouwen Dieren Andere mensen Doel van het leven Bestaansvragen Uit het leven gegrepen Luxe is vanzelfsprekend Geen vaste plek meer Normvervaging Meedoen moet Leven in een droomwereld Heftige emoties Milieuproblematiek Slechte leefstijl Beeldcultuur Echtscheiding Afstanden Praktijkvoorbeeld De overheid Competentie Drie pijlers Vaardigheden Feedback Sociale competentie Sociale competentie observatielijst (SKOL) Morele ontwikkeling Persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) Praktijkvoorbeeld Emoties Moraliteit Morele gevoelens Emoties benoemen Praktijkvoorbeeld Verwachtingen De lat ligt hoog Praktijkvoorbeeld Te lage verwachtingen Als het niet goed gaat Praktijkvoorbeeld Alert zijn Signaleren Juist interpreteren Dossier Methodes Praktijkvoorbeeld Signaleren is het vertrekpunt Kindercoach en signaleren De rol van de ouders Totaalbeeld Observatie Testen Vragenlijsten, checklijsten, interviews Voorbeeld vragenlijst Voorbeeld checklist Probleemgebieden Les 4 De kindercoach Kind en ouders Praktijkvoorbeeld Verschillende gezinnen Het goede voorbeeld Wat wil ik als kindercoach bereiken? Stel een doel Uitgangssituatie Het probleem inventariseren Waar doet zich het probleem voor? Kenmerken kind Competentie Praktijkvoorbeeld Hoe beleeft het kind het zelf? Begeleiding in drie fasen Oriënterende fase Tussenevaluatie Eindevaluatie Samen op weg Gevoelens onder woorden brengen Het uiten van gevoelens Harmonie en disharmonie Praktijkvoorbeeld Vragen om hulp De 5 B's Bedoeling Betrokkenheid Betekenis Begeleiding Balans Op weg naar evenwicht Praktijkvoorbeeld Omgeving Praktijkvoorbeeld Begeleiding en perspectief Hulpvraag stellen Doel Praktijkvoorbeeld Vaardigheden van de kindercoach De persoon van de kindercoach Autonomie Praktijkvoorbeeld De praktijk Om welk probleem gaat het? Stappenplan In gesprek komen Blijf signaleren Praktijkvoorbeeld Analyse en diagnose Plan van aanpak SMART-doelen Uitvoering plan van aanpak Evaluatie Praktijkvoorbeeld Het eerste gesprek Faalangst Vragenlijst Samen een plan maken Feedback Resultaat Emoties Basisemoties Communicatie Zelfbeheersing Emotiecirkel Doel Plan van aanpak Reactie Evaluatie Emotie Resultaat Handvatten Les 5 Inleiding Intelligentie Talige intelligentie Logisch-mathematische intelligentie Visueel-ruimtelijke intelligentie Tactiel-motorische intelligentie Muzikale intelligentie Naturalistisch-ecologische intelligentie Inter-persoonlijke intelligentie Intra-persoonlijke intelligentie Praktijkvoorbeeld Aanleg stuurt de ontwikkeling Denkvermogen en geheugen Zintuiglijk geheugen Korte termijngeheugen Lange termijngeheugen Kapstokmethode Methode van Loci Beeld en body Denkfouten Kwaliteiten Het talentenboekje Het verhaal Praktijkvoorbeeld Jouw talent Woordtalent Cijfertalent Doeltalent Muziektalent Natuurtalent Beeldtalent Samentalent Zelftalent Verwerking van de opdrachten door de cliënt Verwerking van de uitgevoerde opdrachten door de kindercoach Praktijkvoorbeeld Reflectie Praktijkvoorbeeld Afsluiting en evaluatie Andere methoden Verwachtingen Manieren van leren Leren voor later Gebruiken wat je al weet Leervormen Leren door ervaring Leren door imitatie Leren door inzicht Leren door waarnemen Leren door het verwerven van feitenkennis Leren door memoriseren Leren door vorming van automatismen Dynamisch leren Geen motivatie Vragen Erkenning Betrokkenheid Vier leertypes bij kinderen Kinderen die ontwikkelend leren Praktijkvoorbeeld Kinderen die ontdekkend leren Praktijkvoorbeeld Kinderen die gestuurd leren Praktijkvoorbeeld Kinderen die een ‘kindvolgende' aanpak nodig hebben Praktijkvoorbeeld Hersenen en leren De hersenhelften Voorwaarden om te leren Basisregels Het aanleren van ander gedrag Het juiste moment Op tijd ontspannen Aandacht, betrokkenheid en oefening Het probleem verwoorden Spelsituaties Praktijkvoorbeeld Steeds een stapje verder Les 6 Sociaal gedrag Sociale vaardigheden Geschreven en ongeschreven regels Praktijkvoorbeeld Factoren die van invloed zijn Praktijkvoorbeeld Het goede voorbeeld Praktijkvoorbeeld Het begint in de wieg Zelfvertrouwen Sociale kennis, attitude en emotionaliteit Sociale vaardigheden van de cliënt Sociale vaardigheden van de kindercoach Empathisch vermogen Emotionele intelligentie Empathie aanleren Manieren om je empathisch vermogen te vergroten Leer luisteren Let op non-verbale communicatie Help de ander Draag samen verantwoordelijkheid Leer probleemoplossend denken Durf je kwetsbaar op te stellen Leer met zoveel mogelijk mensen communiceren Kinderen leren empathisch te zijn Praktijkvoorbeeld Sociale kennis is niet vanzelfsprekend Praktijkvoorbeeld Sociale houding Emotionaliteit Elementaire sociale vaardigheden Praktijkvoorbeelden Kinderen en taken Taakbeleving Impulsiviteit Passiviteit Matige aandacht Gebrek aan structurering Gebrek aan creativiteit Vermoeidheid Heldere doelen Schema's Praktijkvoorbeeld voor een schema Cliëntdossier Praktijkvoorbeeld Verantwoordelijkheid nemen en geven Voorbeeldfunctie Zelfreflectie Verantwoording afleggen Verantwoordelijkheid leren dragen Prikkels geven Zorg voor een veilige situatie Geef het goede voorbeeld Stel grenzen Stimuleer de zelfkennis Geef handvatten De levenstaak Reflectie en resultaat Reflectievragen Praktijkvoorbeeld Reflecteren = leren Succeservaringen Voorwaarden voor succes Ga uit van de competenties van het kind Benader het gedrag positief Succeservaringen moeten als het ware inslijten Geef positieve feedback Bespreek moeilijke situaties Praktijkvoorbeeld Zelfbeeld, zelfvertrouwen en zelfstandigheid Zelfbeeld Gewaardeerd worden Waardering hebben voor anderen Ergens bij horen Deugden Wisselwerking Praktijkvoorbeeld Typen zelfbeelden Reëel positief zelfbeeld Praktijkvoorbeeld Verondersteld vermogen Praktijkvoorbeeld Verondersteld onvermogen Praktijkvoorbeeld Reëel negatief zelfbeeld Praktijkvoorbeeld Diffuus zelfbeeld Praktijkvoorbeeld Zelfvertrouwen Praktijkvoorbeeld Zelfvertrouwen moet groeien Zelfvertrouwen en gedrag Zelfstandigheid Zelf doen Praktijkvoorbeeld Les 7 Vaardigheden Creativiteit Praktijkvoorbeeld Werkwijzen op een rij Praktijkvoorbeelden Tekenen Materialen Speelklok Praktijkvoorbeeld Muziek Creatief denken Filosoferen Praktijkvoorbeeld Diagnosticeren Praktijkvoorbeeld Praktijkvoorbeeld Praktijkvoorbeeld Onderzoeksmethoden Empathisch vermogen Praktijkvoorbeeld Praktijkvoorbeeld Praktijkvoorbeeld Feedback Praktijkvoorbeeld Inzicht in eigen handelen Voorwaarden Geef jezelf feedback Emoties onder controle Observeren Taken afmaken Van feedback naar zelfcontrole Praktijkvoorbeeld Terugkoppelen wat je hebt gezien Praktijkvoorbeeld Het gesprek Praktijkvoorbeeld Spreken Praktijkvoorbeeld Luisteren Praktijkvoorbeeld Een boodschap overbrengen Praktijkvoorbeeld Een boodschap ontvangen Praktijkvoorbeeld Stembuigingen gebruiken Praktijkvoorbeeld Reageren Praktijkvoorbeeld Spraakoefeningen Praktijkvoorbeeld Gebaren en mimiek De aard van het gesprek Les 8 Inleiding Het gesprek (vervolg) Het begeleidingsgesprek Openstaan voor de ander Helder formuleren Op tijd stoppen Niet domineren Goed luisteren De juiste vragen stellen De juiste tijdsduur bepalen Het verloop goed volgen Doelgericht te werk gaan Overtuigend en motiverend klinken Bij de leeftijd aansluiten Communiceren met jongeren De straatcultuur Open en respectvol Praktijkvoorbeeld Praktijkvoorbeeld Samenvatting Praktijkvoorbeeld Leren communiceren Gespreksregels Praktijkvoorbeeld Een moeilijk gesprek Het interview Vragen Praktijkvoorbeeld Praktijkvoorbeeld Schriftelijk interview Praktijkvoorbeeld Kinderen vaardigheden aanleren Bewustwording De juiste omgeving Het eerste contact Globale verkenning Aan de slag Problematiek vaststellen Observeren Manieren van observeren Gestructureerd en ongestructureerd Participerend en niet-participerend Aandachtsgebieden Praktijkvoorbeeld Praktijkvoorbeeld Ontspanningsoefeningen Praktijkvoorbeeld Rouwverwerking Praktijkvoorbeeld Rouwproces Rouwgedrag Begeleiding bij rouw Helpen aanvaarden Aandacht voor de emoties Wat er gaat veranderen De herinnering bewaren Voorbereiden op het verlies Praktijkvoorbeeld Boeken Jongeren en rouw Spel en speltherapie Praktijkvoorbeeld Als kinderen niet spelen Het plezier Positief zelfbeeld Motoriek Cognitieve vaardigheden Sociale ontwikkeling Ruimte en materialen Praktijkvoorbeeld Speltrends Praktijkvoorbeeld Les 9 Inleiding In de praktijk Snel ingrijpen Zorgvuldigheid Ken je beperkingen Praktijkvoorbeeld Praktische tips Praktijkvoorbeeld Probleemkenmerken Hoe problemen ontstaan Erfelijkheid en omgeving Praktijkvoorbeeld Kinderen met ADHD ADHD is een verzamelnaam Praktijkvoorbeeld Praktijkvoorbeeld Praktijkvoorbeeld Medicijnen Inzicht Gedrag bewust maken Motivatie en duidelijkheid Belonen Praktijkvoorbeeld Praktische tips bij de aanpak van ADHD Weekoverzicht Praktijkvoorbeeld Houd het kort Praktijkvoorbeeld Ontspanning Beloning Wees consequent Praktijkvoorbeeld Aandacht Praktijkvoorbeeld Structuur Praktijkvoorbeeld Prikkels Basisregels Adoptie Identiteit Praktijkvoorbeeld Praktijkvoorbeeld Agressie Praktijkvoorbeeld Praktijkvoorbeeld Anti-sociale gedragsstoornissen Agressief gedrag dat overgaat Omgaan met agressief gedrag Les 10 Inleiding Angst Praktijkvoorbeeld Praktijkvoorbeeld Kinderlijke angsten Angststoornis Praktijkvoorbeeld Scheidings- en verlatingsangst Omgaan met een angstig kind Punten van nadruk Schoolangst Oorzaken Faalangst Faalangst herkennen De aanpak Een rijtje vragen Praktijkvoorbeeld Vaste elementen Aandacht Complimenten en beloning Overzichtelijkheid Verantwoordelijkheid en zelfstandigheid Structuur Goede voorbereiding Sociale angst Factoren Praktijkvoorbeeld Aanpak Angst voor alles wat anders is Praktijkvoorbeeld Sinterklaas Onweer, donker en alles wat eng is Stappenplan Angst voor dieren Praktijkvoorbeeld Is de angst gegrond? Waarschuwing maakt bang Posttraumatische stressstoornis (PTSS) De begeleiding van een kind met PTSS Normaliseren Rouwen Dwangstoornissen Praktijkvoorbeeld Behandeling Vragen stellen Laten ervaren Autisme Stoornis in het sociale contact Obsessief gedrag Communicatiestoornis Gebrekkig voorstellingsvermogen Opvallend goed geheugen Diagnose Signalen De rol van de kindercoach Structuur Leren contacten leggen Complimenten Regels Rituelen Aandacht en geduld Leren Spelen Aandachtspunten Overzichtelijkheid Eén activiteit Spel uitbreiden Spel verwoorden Les 11 Inleiding Bedplassen Signaal Openheid Tijd en geduld Praktische adviezen Praktijkvoorbeeld Chronische ziekte Verwerking Angst In de groep Praktijkvoorbeeld Competenties Praktijkvoorbeeld Depressie Praktijkvoorbeeld Signalen Oorzaken Een veilige omgeving Luisteren en praten Lichaamsbeweging Betrek ouders en leerkrachten erbij Zelfvertrouwen vergroten Ritme en structuur Driftbuien Consequent zijn Zelfvertrouwen Dyslexie Praktijkvoorbeeld Stress Het abc van de begeleiding Acceptatie Begrip Compensatie Dispensatie Extra hulp Dyscalculie Echtscheiding Praktijkvoorbeeld Praten over de scheiding Eenzaamheid Jongeren Activiteiten Faalangst School Vaardigheden aanleren Gedragsproblemen Op tijd ingrijpen Gedragsstoornis en gedragsproblemen Wat is gedrag? Praktijkvoorbeeld Voorbeelden probleemgedrag Omschrijven Praktijkvoorbeeld Observeren Diagnose Het gewenste gedrag formuleren Begeleiding Begeleidingstechnieken Praten Praktijkvoorbeeld Oefenen Visualiseren Belonen Straffen Regels stellen Sociaal-emotionele factoren Lichte gedragsproblemen Zware gedragsproblemen De omgeving Waardering en respect Deugden Hoogbegaafdheid Praktijkvoorbeeld Kenmerken Positieve kenmerken Negatieve kenmerken Begeleiding Competenties Sociale vaardigheden Zelfbeeld Faalangst Autonomie Les 12 Inleiding Huiswerkbegeleiding Structuur en overzicht Tijdschema Indeling leerstof Aanpak Praktijkvoorbeeld Hoofdzaken en bijzaken Jaloezie Leerproblemen Gerichte aanpak Motivatie Intrinsieke en extrinsieke motivatie Checklist Nieuwetijdskinderen Kenmerken Praktijkvoorbeeld Begeleiding PDD-NOS Pesten Een vorm van geweld Praktijkvoorbeeld Anti-pestbeleid Hulp Ingrijpen Sociale vaardigheden vergroten Assertiviteit vergroten Competenties Omgeving Evaluatie Boeken Pesten en discriminatie Slaapproblemen Praktijkvoorbeeld Oorzaken Aanpak Slaapkamer is om te slapen Syndroom van Asperger Praktijkvoorbeeld Overzicht bieden Tijdschema Voorbereiding Voor- en nadoen Syndroom van Gilles de la Tourette Acceptatie Structuur Competentie Ontspanning Verslaving Hulp Praktijkvoorbeeld Internetverslaving Afsluiting Praktische hulpmiddelen Dieren Homeopathie Massage Meditatie Praktijkvoorbeeld Muziek en beweging Poëzie Prentenboeken Yoga