Onderpresteren

Te slim om veters te
strikken?
Over hoogbegaafdheid en executieve functies
De Vuurvogel, 20 maart
Willemien Schollaart-Vogel MSc., orthopedagoge
1
Executieve functies
• Hogere controlefuncties van de hersenen
• Zorgen voor sturing en controle van
gedrag
2
Executieve functies
Denken (cognitie)
• Werkgeheugen
• Planning/prioritisering
• Organisatie
• Timemanagement
• Metacognitie
Doen (gedrag)
• Respons-inhibitie
• Emotieregulatie
• Volgehouden aandacht
• Taakinitiatie
• Doelgericht gedrag
• Flexibiliteit
3
Bloeien en snoeien
4/5 jaar: eerste bloeiperiode
5-10 jaar: eerste snoeiperiode
11 jaar: tweede bloeiperiode
12-18 jaar: tweede snoeiperiode
Use it or lose is!
4
Executieve Functies
•
•
•
•
Individueel verschil in ontwikkeling
Sterk en zwak
ADHD
Hoogbegaafdheid
5
Hoogbegaafd/ executieve functies
• Gebrek aan automatiseren contextwisseling
• Lage eisen op school
• Verkeerde
verwachtingen
• Perfectionisme en
faalangst
6
Hulp bij versterken van
executieve functies
1. De omgeving aanpassen
2. Trainen van het kind zelf
Vraag: Kan het kind het straks
ook zonder mij?
7
Vuistregels
1. Stel vast wat je van je kind kunt
verwachten (asynchrone ontwikkeling!).
2. Werk van buiten naar binnen.
3. Maak gebruik van de intrinsieke motivatie.
4. Maak verschil tussen taken waar het kind
niet goed in is en taken die saai zijn.
8
Vuistregels
5. Geef precies voldoende steun om succes
te boeken.
6. Beloon de poging, niet het resultaat.
7. Geef het goede voorbeeld.
8. Breng humor in.
9
Aanpak voor coaches/leerkrachten
Stap 1: Verzamel informatie
(observaties, gesprekken, BRIEF, CBCL/TRF,
voorbeelden van werk)
Stap 2: Kies een functie uit voor de eerste
interventie en stel een doel vast.
10
Aanpak voor coaches/leerkrachten
Stap 3: Ontwerp een interventie.
Elementen:
a. Steun/aanpassingen omgeving
b. Vaardigheden die het kind moet leren en
hoe aan te leren?
c. Stimulatie
11