12 maart 1998 - Gemeente Landerd

Agendapunt:11
Portefeuillehouder:
Beleidsprogramma:
Soc. voorzieningen en maatschap. dienstverlening
Wethouder van Delft
Onderwerp: Ondersteuning mantelzorgers en vrijwilligers i.h.k.v. de WMO
Raad
d.d.____________________
Aan de Raad.
0 conform voorstel
0 aangehouden
0 verworpen
Mij bekend de griffier
Korte samenvatting
Het ondersteunen van mantelzorgers en vrijwilligers (prestatieveld 4 WMO) is regionaal
opgepakt. De behoeften zijn bij zowel mantelzorg als vrijwilligerswerk onder te verdelen in de
algemene taken netwerkontwikkeling, bewustmaking, belangenbehartiging en deskundigheidsbevordering. Met betrekking tot vrijwilligerswerk worden deze taken uitgevoerd door het
Servicepunt Vrijwilligerswerk. Met betrekking tot mantelzorg wordt voorgesteld een nieuw
regionaal steunpunt mantelzorg op te zetten dat in de plaats komt van het bestaande steunpunt.
Naast de algemene zijn specifieke taken benoemd: ‘emotionele ondersteuning mantelzorgers’,
‘ontlasten mantelzorgers’, ‘faciliteiten mantelzorgers’ en ‘bemiddeling vrijwilligers’.
Het mantelzorgbeleid en de vorm van het steunpunt mantelzorg worden nader uitgewerkt.
Daarin worden de specifieke taken met betrekking tot mantelzorg meegenomen.
Voorstel
Beleidkader vrijwilligers:
1. Kennis nemen van het beleidskader vrijwilligers, zoals opgenomen in dit raadsvoorstel en
uitgewerkt in de WMO-notitie Ondersteuning mantelzorgers en vrijwilligers.
2. Gemeente Landerd gaat met het WMO-panel Landerd en het Servicepunt Vrijwilligerswerk
in overleg over de behoefte aan bemiddeling van vrijwilligers.
Beleidskader mantelzorg:
3. Instemmen met het beleidskader mantelzorg en de daaruit voorvloeidende beslispunten:
a. De algemene taken netwerkontwikkeling, bewustmaking, belangenbehartiging en
deskundigheidsbevordering onderbrengen bij een fysiek steunpunt mantelzorg;
b. De specifieke taak emotionele ondersteuning beschouwen als basistaak van de
professionele instellingen en als zodanig niet extra financieren;
c. De specifieke taak ontlasten mantelzorgers beschouwen als belangrijke aanverwante
taak en als zodanig financieel ondersteunen, daar waar het activiteiten in het kader van
coördinatie vrijwillige thuiszorg betreft;
d. De specifieke taak faciliteiten mantelzorgers beschouwen als taak voor de landelijke
overheid en bezien waar lokaal nog aanvullende mogelijkheden liggen;
e. Vrijkomende budgetten, die na bekendmaking van de nieuwe verdeelsleutel voor 2008
e.v. beschikbaar komen voor mantelzorgondersteuning ook daadwerkelijk voor
mantelzorgondersteuning inzetten.
4. Voor alle inwoners van de gemeente Landerd deelnemen aan het nieuw op te zetten
steunpunt mantelzorg in de regio Uden/Veghel.
Motivering voorstel
Aanleiding
Het prestatieveld ‘ondersteuning mantelzorgers en vrijwilligers’ speelt een cruciale rol in de Wet
Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo). Dit heeft alles te maken met de filosofie van de ‘civil
society’: mensen worden steeds meer aangesproken op hun eigen verantwoordelijkheid
(zelfredzaamheid) en die voor anderen (bijv. verlenen van mantelzorg). Als mensen niet meer
voor zichzelf kunnen zorgen, moeten zij in eerste instantie een beroep doen op de omgeving,
de mantelzorgers en vrijwilligers. Als dat niet lukt, kunnen zij een beroep doen op de gemeente.
Door de komst van de Wmo heeft de ondersteuning van vrijwilligers en mantelzorgers een
wettelijke basis gekregen. Het is dus geen kwestie meer óf de gemeente bereid is
ondersteuning te bieden maar hoe en in welke vorm ze dit doet.
De notitie Ondersteuning van mantelzorgers en vrijwilligers is het resultaat de opdracht die in
het Regionaal Plan van aanpak WMO is verstrekt aan de regionale werkgroep.
Relatie fase beleidsproces: Besluitvormingsfase.
In de verdere uitwerking zullen op lokaal niveau nog nadere keuzes gemaakt worden.
Vraag en probleemstelling
De opdracht van de werkgroep was als volgt geformuleerd:
‘Ontwikkelen, vastleggen en implementeren van het beleid op het prestatieveld ondersteunen
van mantelzorgers en vrijwilligers, waarbij daar waar mogelijk en gewenst regionaal wordt
samengewerkt door de betrokken gemeenten. Hierbij is het ook mogelijk dat er aangesloten kan
worden bij bovenregionale samenwerkingsverbanden.’
Analyse
Beleidskader vrijwilligers
De gemeente Landerd heeft een flinke ontwikkeling doorgemaakt op het terrein van
vrijwilligersbeleid. In het kader van de Tijdelijke Stimuleringsregeling Vrijwilligerswerk is een
driejarig project opgestart waarbinnen een Servicepunt Vrijwilligerswerk is opgericht. Dit
Servicepunt is een initiatief van de gemeenten Landerd, Uden en Veghel. Eind 2005 is het
project door de afzonderlijke gemeenteraden geëvalueerd en dermate positief beoordeeld dat
besloten is de activiteiten van het Servicepunt Vrijwilligerswerk te continueren en hiervoor
structureel middelen beschikbaar te stellen.
Het Servicepunt Vrijwilligerswerk voorziet duidelijk in een behoefte en de huidige taakstelling
van het Servicepunt Vrijwilligerswerk komt overeen met de in de notitie omschreven algemene
taken. Afhankelijk van de lokale behoefte kan worden bezien of een vacaturebank wordt
ingericht. Een duidelijk behoefte hierin is in Landerd tot op heden niet gebleken en de gemeente
Landerd neemt dit product daarom niet af. Het WMO-panel Landerd heeft aangegeven dat een
vacaturebank lokaal ingericht moet worden. Of de uitvoering regionaal gebeurt acht men minder
van belang.
Wij stellen voor om met het WMO-panel en het Servicepunt Vrijwilligerswerk in overleg te treden
over de behoefte aan bemiddeling van vrijwilligers.
Middelen voor deelname aan het Servicepunt Vrijwilligerswerk zijn structureel opgenomen in de
begroting.
De gemeenteraden van Boekel en St. Oedenrode wordt in overweging gegeven ook aan te
sluiten bij het Servicepunt Vrijwilligerswerk.
Beleidskader mantelzorg
Mantelzorg was tot 1 januari 2007 geen wettelijke taak van gemeenten. Op het gebied van
mantelzorgondersteuning is de afgelopen jaren een beperkt gemeentelijk beleid gevoerd.
Feitelijk heeft de gemeente alleen de inrichting van een steunpunt mantelzorg mede
gefinancierd. Daarnaast hebben tal van ondersteuningsinstanties activiteiten ontwikkeld met
behulp van subsidiegelden uit de CVTM-regeling (Coördinatie Vrijwillige Thuiszorg en
Mantelzorg), als onderdeel van de AWBZ.
Uitgangspunt voor de notitie Ondersteuning mantelzorgers en vrijwilligers is een expertmeeting,
gehouden in november 2005. Hieraan hebben vragers en aanbieders uit het werkveld
deelgenomen. Op basis van de expertmeeting is geconstateerd dat voor
mantelzorgondersteuning, net zo als bij vrijwilligersbeleid, behoefte bestaat aan de invulling van
de vier algemene taken: Netwerkontwikkeling, bewustmaking, belangenbehartiging en
deskundigheidsbevordering. Deze algemene taken kunnen worden ondergebracht bij een
steunpunt mantelzorg.
Het huidige steunpunt mantelzorg is een netwerkorganisatie en functioneert niet naar algehele
tevredenheid. Het steunpunt heeft niet de bovengenoemde algemene taken in haar taakstelling
opgenomen gekregen. In het overgangsjaar 2007 zal gestart worden met de voorbereiding om
te komen tot een nieuw, regionaal steunpunt mantelzorg dat met ingang van 2008 de algemene
taken in haar taakstelling krijgt. Tijdens deze nadere uitwerking dient ook duidelijk te worden
welke ondersteuningsorganisatie het meest geschikt is om invulling te geven aan het steunpunt
mantelzorg en of er een combinatie wenselijk is met het Servicepunt Vrijwilligerswerk.
De gemeente Landerd neemt momenteel deel aan het huidige steunpunt mantelzorg, maar
enkel voor de kern Zeeland. Voorgesteld wordt om het bereik van het nieuwe regionale
steunpunt mantelzorg Uden/Veghel te verbreden tot inwoners van de gehele gemeente
Landerd. Dit is vergelijkbaar met de werkwijze van het Servicepunt vrijwilligerswerk.
Met betrekking tot de specifieke taken wordt verondersteld dat de emotionele ondersteuning als
basistaak uitgevoerd blijft worden door de diverse instellingen en hiervoor dus geen extra
financiële ondersteuning door de gemeente noodzakelijk is. De ontlasting van mantelzorgers
wordt als belangrijke aanverwante taak beschouwd, die wel met behulp van gemeentelijke
subsidie voortgezet zou moeten worden, daar waar het activiteiten betreft die momenteel
worden bekostigd vanuit de CVTM-regeling.
Het jaar 2007 wordt beschouwd als overgangsjaar, waarbij het huidige activiteitenaanbod
gehandhaafd blijft en het vrijkomende budget als dekking kan gelden. Afhankelijk van de
daadwerkelijk beschikbaar komende middelen (CVTM- en extra middelen) kan in 2007 beleid
met betrekking tot subsidiëring vanaf 2008 worden opgesteld.
Gezien het belang van mantelzorgondersteuning wordt voorgesteld om ook de vrijkomende
budgetten, die na bekendmaking van de nieuwe verdeelsleutel voor 2008 en verder,
beschikbaar komen voor mantelzorgondersteuning ook daadwerkelijk voor
mantelzorgondersteuning in te zetten. Benadrukt wordt dat het hier wel dient te gaan om
activiteiten in het kader van coördinatie van vrijwillige thuiszorg, conform de oorspronkelijke
doelstelling van de CVTM-regeling.
De specifieke taak faciliteiten mantelzorgers betreft wet- en regelgeving en/of financiële
tegemoetkoming ter stimulering van de mantelzorger. Dit wordt grotendeels door de
rijksoverheid bepaald, bijvoorbeeld fiscale regelgeving, kinderopvang, persoonsgebonden
budget, AOW-regeling voor mantelzorgers (in vorobereiding) en verlofregelingen.
Gemeenten kunnen zelf aanvullend faciliteren met betrekking tot eventuele aanvullingen op
bijzondere bijstand, extra vrijstellingen met betrekking tot sollicitatieplicht, trajecten sociale
activering, waarbij onder voorwaarden mantelzorg uitgevoerd kan worden met behoud van
uitkering en de regeling mantelzorg in het kader van bestemmingsplannen. Geadviseerd wordt
de lokale regelgeving nog een kritisch te bezien.
Alternatieven n.v.t.
Juridisch kader Wet maatschappelijke ondersteuning
Risico’s n.v.t.
Financiële, personele en organisatorische consequenties
Dit voorstel heeft geen directe financiële consequenties.
Voor de uitvoering van de activiteiten binnen het vrijwilligersbeleid is reeds structureel budget
opgenomen in de begroting.
Voor de uitvoering van het steunpunt mantelzorg is reeds een beperkt budget structureel
opgenomen in de begroting (€ 366,00 in 2007). Voor de uitwerking van het beleid vanaf 2008
zal structureel een hoger budget beschikbaar moeten worden gesteld. Dit zal worden
meegenomen in de Kadernota 2007.
Voor de activiteiten in het kader van mantelzorgondersteuning is het vrijkomende budget vanuit
de WMO (voormalig CTVM) voldoende om de activiteiten in het overgangsjaar 2007
te kunnen continueren. In de loop van 2007 zal duidelijkheid ontstaan over de verdeling van de
budgetten voor 2008 en verder. Ook zal gedurende 2007 het beleidskader mantelzorg nader
uitgewerkt worden.
Voorgesteld wordt in ieder geval het budget dat vanaf 2008 in het kader van de Wmo vrijkomt
voor mantelzorg ondersteuning ook daadwerkelijk beschikbaar te stellen voor
mantelzorgondersteuning.
Termijn van uitvoering
Beleidskader vrijwilligers wordt reeds uitgevoerd op basis van bestaand beleid.
Beleidskader mantelzorg wordt in 2007 nader uitgewerkt. Gestreefd wordt naar uitvoering vanaf
2008.
Verantwoording/evaluatie/effectmeting
Nog niet van toepassing omdat nadere uitwerking nog moet plaatsvinden.
Overige aandachtspunten
Inspraak
- De notitie heeft op de gebruikelijke wijze ter inzage gelegen.
- De notitie is besproken in de regionale klankbordgroep WMO.
- De zienswijzen en de reacties hierop zijn opgenomen in het bijgevoegde eindverslag
inspraakprocedure.
Communicatie
Gevoerde inspraakprocedure is aangekondigd in De Koerier.
Bezwaar en beroep n.v.t.
Bekendmaking Besluit ter kennis brengen van het WMO-panel Landerd.
Goedkeuring n.v.t.
Bijlagen
WMO-notitie Ondersteuning mantelzorgers en vrijwilligers
Eindverslag inspraakprocedure
Zeeland,
Burgemeester en wethouders van Landerd,
de secretaris,
de burgemeester,
mr. M.L.W.J. Willemsen
W.C. Doorn - van der Houwen
Ter inzage
Bijgevoegd