Een tsunami! Wanneer bij ons?
advertisement
Over tsunami’s & aardbevingen Een tsunami! Wanneer bij ons? Manuel Manuel Sintubin Sintubin 2006 2006 Een tsunami! Wanner bij ons? Manuel Sintubin 2006 26 december 2004 Manuel Sintubin 2006 26 december 2004 ... de dag dat de wereld een nieuw woord leerde ... Manuel Sintubin 2006 26 december 2004 ... de dag dat de wereld een nieuw woord leerde ... Manuel Sintubin 2006 26 december 2004 ... de dag dat de wereld een nieuw woord leerde ... Manuel Sintubin 2006 26 december 2004 ... de dag dat de wereld een nieuw woord leerde ... Manuel Sintubin 2006 26 december 2004 ... de dag dat de wereld een nieuw woord leerde ... Manuel Sintubin 2006 Wat is er op 26 december 2004 gebeurd? Manuel Sintubin 2006 Sumatra-Andamanaardbeving 8 26 december 2004 – 7h58 lokale tijd 8 M 9.0 8 epicentrum op 255 km ten SSW van Banda Aceh 8 hypocentrum op 30 km diepte 8 tijdsduur 3 à 4 minuten 8 vrijgekomen energie 475 megaton TNT 8 breuklengte 1200 à 1300 km 8 verplaatst deel van breuk 100 km 8 maximale verplaatsing ~20 m 8 maximale opheffing van zeebodem ~10m Manuel Sintubin 2006 Sumatra-Andamanaardbeving Ö Tsunami in de Indische Oceaan 8 na 10 minuten Ö Nicobar-en-Andamaneilanden – > 5 m 8 na 20 minuten Ö Sumatra – 10 à 15 m 8 na 1 uur Ö Thailand & Burma – 3 à 5 m 8 na 2 uur Ö Sri Lanka & India – 5 à 10 m 8 na 4 uur Ö Maladiven & Seychellen 8 na 7 uur Ö Oost-Afrikaanse kusten – 2 à 3 m Ö > 300.000 slachtoffers ! Manuel Sintubin 2006 Wat is een aardbeving? Manuel Sintubin 2006 Aardbeving ‘trillingen veroorzaakt door het vrijkomen van spanningsenergie wanneer gesteentemassa’s in de ondergrond breken of langsheen bestaande breukvlakken verschuiven’ Manuel Sintubin 2006 Aardbeving ‘trillingen veroorzaakt door het vrijkomen van spanningsenergie wanneer gesteentemassa’s in de ondergrond breken of langsheen bestaande breukvlakken verschuiven’ Ö opbouw van spanning in de Aardkorst Manuel Sintubin 2006 Aardbeving ‘trillingen veroorzaakt door het vrijkomen van spanningsenergie wanneer gesteentemassa’s in de ondergrond breken of langsheen bestaande breukvlakken verschuiven’ Ö opbouw van spanning in de Aardkorst Ù plaattektonische activiteit Manuel Sintubin 2006 Aardbeving ‘trillingen veroorzaakt door het vrijkomen van spanningsenergie wanneer gesteentemassa’s in de ondergrond breken of langsheen bestaande breukvlakken verschuiven’ Ö vrijgekomen energie Ù MAGNITUDE van aardbeving Ö RICHTERSCHAAL Manuel Sintubin 2006 Aardbeving ‘trillingen veroorzaakt door het vrijkomen van spanningsenergie wanneer gesteentemassa’s in de ondergrond breken of langsheen bestaande breukvlakken verschuiven’ Ö vrijgekomen energie Ù omvang van breuk & maximale verplaatsing Manuel Sintubin 2006 Aardbeving ‘trillingen veroorzaakt door het vrijkomen van spanningsenergie wanneer gesteentemassa’s in de ondergrond breken of langsheen bestaande breukvlakken verschuiven’ Ö vrijgekomen energie Ù omvang van breuk & maximale verplaatsing Ö bij aardbevingen met M > 6 à 7 Ö verplaatsingen aan aardoppervlak! Manuel Sintubin 2006 Aardbeving 8 Edgecombe, Nieuw-Zeeland – M 6.6 - 1987 Manuel Sintubin 2006 Aardbeving ‘trillingen veroorzaakt door het vrijkomen van spanningsenergie wanneer gesteentemassa’s in de ondergrond breken of langsheen bestaande breukvlakken verschuiven’ Ö naschokken Manuel Sintubin 2006 Aardbeving ‘trillingen veroorzaakt door het vrijkomen van spanningsenergie wanneer gesteentemassa’s in de ondergrond breken of langsheen bestaande breukvlakken verschuiven’ Ö naschokken Manuel Sintubin 2006 Aardbeving ‘trillingen veroorzaakt door het vrijkomen van spanningsenergie wanneer gesteentemassa’s in de ondergrond breken of langsheen bestaande breukvlakken verschuiven’ Ö naschokken Manuel Sintubin 2006 Aardbeving ‘trillingen veroorzaakt door het vrijkomen van spanningsenergie wanneer gesteentemassa’s in de ondergrond breken of langsheen bestaande breukvlakken verschuiven’ Ö herverdeling van spanning Ö 28 maart 2005 8 M 8.7 8 epicentrum 30 km 8 tsunami ! Manuel Sintubin 2006 Sundatrog Manuel Sintubin 2006 Sundatrog 8 ‘gepaard’ voorkomen van zware aardbeving ? 8 1797 – M 8.4 8 1833 – M 8.7 Ö reactivatie 1797-segment 8 1861 – M 8.5 8 2004 – M 9.0 8 2005 – M 8.7 Ö reactivatie 1861-segment 8 ???? Ö ‘seismische cyclus’ op éénzelfde segment van ~230 jaar met ‘gepaarde’ aardbevingen binnen enkele decennia! Ö ‘seismische stormen’ Manuel Sintubin 2006 Plaattektonische context 8 complexe tektonische configuratie 8 convergente plaatgrens tussen Indo-Australische plaat en Euraziatische plaat 8 convergentiesnelheid 5 à 6 cm/jaar Manuel Sintubin 2006 Plaattektonische context 8 subductiezone van Indo-Australische plaat onder Euraziatische plaat Manuel Sintubin 2006 Plaattektonische context 8 subductiezone van Indo-Australische plaat onder Euraziatische plaat 8 Benioff-type subductie – 10° NNE 8 accretiewig Manuel Sintubin 2006 Plaattektonische context 8 subductiezone van Indo-Australische plaat onder Euraziatische plaat 8 Benioff-type subductie – 10° NNE 8 accretiewig Manuel Sintubin 2006 Plaattektonische context 8 subductiezone van Indo-Australische plaat onder Euraziatische plaat 8 Benioff-type subductie – 10° NNE 8 accretiewig 8 afglijdingen? Manuel Sintubin 2006 Plaattektonische context 8 subductiezone van Indo-Australische plaat onder Euraziatische plaat 8 Benioff-type subductie – 10° NNE 8 accretiewig 8 afglijdingen? Manuel Sintubin 2006 Wat is een tsunami? Manuel Sintubin 2006 Tsunami 8 TSU = haven 8 NAMI = golf Ö ‘havengolf’ Manuel Sintubin 2006 Tsunami ‘serie van vlakke golven met een uitermate lange golflengte en een lange golfperiode, opgewekt in een waterreservoir door een plotse verstoring dat aanleiding geeft tot een plotse verplaatsing van een grote hoeveelheid water’ Manuel Sintubin 2006 Wat is een tsunami? ‘serie van vlakke golven met een uitermate lange golflengte en een lange golfperiode, opgewekt in een waterreservoir door een plotse verstoring dat aanleiding geeft tot een plotse verplaatsing van een grote hoeveelheid water’ Ö windgolven Manuel Sintubin 2006 Wat is een tsunami? ‘serie van vlakke golven met een uitermate lange golflengte en een lange golfperiode, opgewekt in een waterreservoir door een plotse verstoring dat aanleiding geeft tot een plotse verplaatsing van een grote hoeveelheid water’ Ö tsunami Manuel Sintubin 2006 Wat is een tsunami? ‘serie van vlakke golven met een uitermate lange golflengte en een lange golfperiode, opgewekt in een waterreservoir door een plotse verstoring dat aanleiding geeft tot een plotse verplaatsing van een grote hoeveelheid water’ Ö tsunami Manuel Sintubin 2006 Wat is een tsunami? ‘serie van vlakke golven met een uitermate lange golflengte en een lange golfperiode, opgewekt in een waterreservoir door een plotse verstoring dat aanleiding geeft tot een plotse verplaatsing van een grote hoeveelheid water’ Ö tsunami Manuel Sintubin 2006 Wat is een tsunami? ‘serie van vlakke golven met een uitermate lange golflengte en een lange golfperiode, opgewekt in een waterreservoir door een plotse verstoring dat aanleiding geeft tot een plotse verplaatsing van een grote hoeveelheid water’ Ö tsunami Manuel Sintubin 2006 Tsunami ‘serie van vlakke golven met een uitermate lange golflengte en een lange golfperiode, opgewekt in een waterreservoir door een plotse verstoring dat aanleiding geeft tot een plotse verplaatsing van een grote hoeveelheid water’ Manuel Sintubin 2006 Tsunami ‘serie van vlakke golven met een uitermate lange golflengte en een lange golfperiode, opgewekt in een waterreservoir door een plotse verstoring dat aanleiding geeft tot een plotse verplaatsing van een grote hoeveelheid water’ Ö in open oceaan 8 golfhoogte < 1 m – 30 à 60 cm 8 golflengte > 100 km – tot 500 à 600 km 8 golfperiode 10 à 120 minuten 8 snelheid Ö v = (g.d)1/2 Ö tot snelheden van 900 km/h 8 energieverlies Ù 1/golflengte Manuel Sintubin 2006 Tsunami ‘serie van vlakke golven met een uitermate lange golflengte en een lange golfperiode, opgewekt in een waterreservoir door een plotse verstoring dat aanleiding geeft tot een plotse verplaatsing van een grote hoeveelheid water’ Ö bij nadering kustgebied Ö ‘SHOALING EFFECT’ Ö afnemende diepte Ö afnemende snelheid zonder verlies aan energie Ö toename hoogte van golf Ö ‘run up’ tot > 30m Ö ‘turbulente watermuren’ Manuel Sintubin 2006 Tsunami ‘serie van vlakke golven met een uitermate lange golflengte en een lange golfperiode, opgewekt in een waterreservoir door een plotse verstoring dat aanleiding geeft tot een plotse verplaatsing van een grote hoeveelheid water’ Ö bij nadering kustgebied Ö ‘SHOALING EFFECT’ Ö serie van golven met interval van 10 à 45 minuten Manuel Sintubin 2006 Tsunami ‘serie van vlakke golven met een uitermate lange golflengte en een lange golfperiode, opgewekt in een waterreservoir door een plotse verstoring dat aanleiding geeft tot een plotse verplaatsing van een grote hoeveelheid water’ Ö bij nadering kustgebied Ö ‘SHOALING EFFECT’ Ö serie van golven met interval van 10 à 45 minuten Ö extreem terugtrekken = ‘kai mimiki’ Manuel Sintubin 2006 Tsunami Manuel Sintubin 2006 Tsunami Manuel Sintubin 2006 Wat veroorzaakt een tsunami? Manuel Sintubin 2006 Wat veroorzaakt een tsunami? ‘serie van vlakke golven met een uitermate lange golflengte en een lange golfperiode, opgewekt in een waterreservoir door een plotse verstoring dat aanleiding geeft tot een plotse verplaatsing van een grote hoeveelheid water’ Ö mechanismen 8 afstortingen 8 vulkaanuitbarstingen 8 aardbevingen 8 meteorietimpacten 8 nucleaire explosies Ö Lituya Bay – 09.07.1958 Ö Krakatoa – 27.08.1883 Ö Indische Oceaan – 26.12.2004 Manuel Sintubin 2006 Wat veroorzaakt een tsunami? ‘serie van vlakke golven met een uitermate lange golflengte en een lange golfperiode, opgewekt in een waterreservoir door een plotse verstoring dat aanleiding geeft tot een plotse verplaatsing van een grote hoeveelheid water’ Ö mechanismen 8 afstortingen 8 vulkaanuitbarstingen 8 aardbevingen 8 meteorietimpacten 8 nucleaire explosies Ö typen 8 lokale tsunami’s 8 regionale tsunami’s 8 oceaanbrede tsunami’s Ö Lituya Bay – 09.07.1958 Ö Krakatoa – 27.08.1883 Ö Indische Oceaan – 26.12.2004 Ö Lituya Bay – 09.07.1958 Ö Krakatoa – 27.08.1883 Ö Indische Oceaan – 26.12.2004 Manuel Sintubin 2006 Lituya Bay, Alaska – 09.07.1958 8 lokale tsunami 8 hoogste tsunami ‘run up’ ooit Ö ~520m 8 veroorzaakt door bergstorting Ö 0.04 km3 8 geïnduceerd door aardbeving (M 8.3)? 8 2 slachtoffers Manuel Sintubin 2006 Lituya Bay, Alaska – 09.07.1958 Manuel Sintubin 2006 Krakatoa, Indonesië – 27.08.1883 8 regionale tsunami 8 veroorzaakt door vulkaanuitbarsting 8 tsunami ’run up’ tot 40m 8 ~36.000 slachtoffers Manuel Sintubin 2006 Krakatoa, Indonesië – 27.08.1883 Manuel Sintubin 2006 Krakatoa, Indonesië – 27.08.1883 Manuel Sintubin 2006 Indische Oceaan – 26.12.2004 8 oceaanbrede tsunami 8 veroorzaakt door een aardbeving (M 9.0) 8 tsunami ’run up’ tot 15m 8 ~300.000 slachtoffers Manuel Sintubin 2006 Veroorzaakt elke aardbeving een tsunami? Manuel Sintubin 2006 Veroorzaakt elke aardbeving een tsunami? ‘serie van vlakke golven met een uitermate lange golflengte en een lange golfperiode, opgewekt in een waterreservoir door een plotse verstoring dat aanleiding geeft tot een plotse verplaatsing van een grote hoeveelheid water’ Manuel Sintubin 2006 Veroorzaakt elke aardbeving een tsunami? ‘serie van vlakke golven met een uitermate lange golflengte en een lange golfperiode, opgewekt in een waterreservoir door een plotse verstoring dat aanleiding geeft tot een plotse verplaatsing van een grote hoeveelheid water’ Ö een aardbeving veroorzaakt enkel een tsunami als er plots een grote hoeveelheid water wordt verplaatst door de aardbeving! Manuel Sintubin 2006 Veroorzaakt elke aardbeving een tsunami? ‘serie van vlakke golven met een uitermate lange golflengte en een lange golfperiode, opgewekt in een waterreservoir door een plotse verstoring dat aanleiding geeft tot een plotse verplaatsing van een grote hoeveelheid water’ Ö een aardbeving veroorzaakt enkel een tsunami als er plots een grote hoeveelheid water wordt verplaatst door de aardbeving! Ö onderzeese aardbevingen Ö relatief ondiepe aardbevingshaard Ö magnitude > 6.5 Ö verplaatsing van zeebodem Ö in belangrijke mate bepaald door plaattektonische context Ö voornamelijk in een SUBDUCTIEZONE Ö MEGATHRUST aardbevingen 8 1952 Kamchatka M 9.0 8 1957 Alaska M 9.1 8 1960 Chili M 9.5 8 1964 Alaska M 9.2 8 2004 Sumatra M 9.0 Manuel Sintubin 2006 Veroorzaakt elke aardbeving een tsunami? Manuel Sintubin 2006 Waar komen MEGATHRUST aardbevingen voor? Manuel Sintubin 2006 Waar komen MEGATHRUST aardbevingen voor? Ö onderzeese aardbevingen Ö relatief ondiepe aardbevingshaard Ö magnitude > 6.5 Ö verplaatsing van zeebodem Ö voornamelijk in een SUBDUCTIEZONE Manuel Sintubin 2006 Waar komen MEGATHRUST aardbevingen voor? 8 STILLE OCEAAN 8 1952 Kamchatka M 9.0 8 1957 Alaska M 9.1 8 1960 Chili M 9.5 8 1964 Alaska M 9.2 8 1837 Chili 8 1700 Cascadia M 9.0? Manuel Sintubin 2006 Chili, 1837 Tsunami’s in de Stille Oceaan Alaska, 1964 Hilo, Hawaii, 1960 Manuel Sintubin 2006 Tsunami’s in de Stille Oceaan 8 1960 Chili M 9.5 Manuel Sintubin 2006 Tsunami’s in de Stille Oceaan 8 1960 Chili M 9.5 8 1700 Cascadia M 9.0 Manuel Sintubin 2006 Tsunami’s in de Stille Oceaan 81700 Cascadia M 9.0 Manuel Sintubin 2006 Tsunami’s in de Stille Oceaan 8 Cascadia ‘megathrust’ aardbeving & tsunami? Manuel Sintubin 2006 Tsunami’s in de Stille Oceaan 8 BE PREPARED FOR THE BIG ONE! Manuel Sintubin 2006 Tsunami’s in de Stille Oceaan 8 BE PREPARED FOR THE BIG ONE! Manuel Sintubin 2006 Tsunami’s in de Stille Oceaan 8 BE PREPARED FOR THE BIG ONE! Manuel Sintubin 2006 Tsunami’s in de Stille Oceaan 8 BE PREPARED FOR THE BIG ONE! Manuel Sintubin 2006 Tsunami’s in de Stille Oceaan 8 BE PREPARED FOR THE BIG ONE! Manuel Sintubin 2006 Tsunami’s in de Stille Oceaan 8 Tsunamiwaarschuwingsysteem Ö DART Mooring System ‘Deep-Ocean Assessment & Reporting of Tsunamis’ Manuel Sintubin 2006 Tsunami’s in de Stille Oceaan 8 DART Mooring System ‘Deep-Ocean Assessment & Reporting of Tsunamis’ Manuel Sintubin 2006 Tsunami’s in de Stille Oceaan 8 Tsunamimuren Manuel Sintubin 2006 Waar komen MEGATHRUST aardbevingen voor? 8 INDISCHE OCEAAN Tsunami’s in de Indische Oceaan 8 2004 Sumatra M 9.0 8 2005 Sumatra M 8.7 8 1883 Krakatoa 8 1861 Sumatra M 8.5 8 1833 Sumatra M 8.7 Manuel Sintubin 2006 Tsunami’s in de Indische Oceaan 8 Tsunamiwaarschuwingsysteem? Manuel Sintubin 2006 Tsunami’s in de Indische Oceaan 8 Tsunamiwaarschuwingsysteem? Manuel Sintubin 2006 En dichter bij ons? Manuel Sintubin 2006 Komen er tsunami’s voor in de Middellandse Zee? 8 1956 Amorgos M 7.7 8 1908 Calabrië 8 365 AD Kreta 8 1630 BC Thera Manuel Sintubin 2006 Tsunami’s in de Middellandse Zee 8 1630 BC Thera Manuel Sintubin 2006 Komen er tsunami’s voor in de Atlantische Oceaan? 8 1926 Grand Banks, New Foundland 8 1755 Lisboa 8 1607 Bristol Channel? 8 ~8000 BP Storegga-afglijding Manuel Sintubin 2006 Tsunami’s in de Atlantische Oceaan 8 1929 Grand Banks M 7.2 Manuel Sintubin 2006 Tsunami’s in de Atlantische Oceaan 8 1755 Lisboa Manuel Sintubin 2006 Tsunami’s in de Atlantische Oceaan 8 1755 Lisboa Manuel Sintubin 2006 Tsunami’s in de Atlantische Oceaan 8 1607 Bristol Channel? Manuel Sintubin 2006 Tsunami’s in de Atlantische Oceaan 8 ~8000 BP Storegga-afglijding Manuel Sintubin 2006 Tsunami’s in de Atlantische Oceaan 8 La Palma megatsunami? Manuel Sintubin 2006 En in de Noordzee? Manuel Sintubin 2006 ... en wat hebben we nu geleerd? Manuel Sintubin 2006 ... en wat hebben we nu geleerd? Manuel Sintubin 2006 Manuel Manuel Sintubin Sintubin 2006 2006 Manuel Manuel Sintubin Sintubin 2006 2006
