Tuerlinckx Advocaten - Tuerlinckx Shares Expertise

DE FISCALE VALKUIL VAN DE PREMIETAKS OP VERZEKERINGSCONTRACTEN
De discussie rond de fiscale kwalificatie van een verzekeringsproduct is niet nieuw. De rechtspraak is talrijk
in de problematiek of het nu om een levensverzekeringscontract dan wel beleggingsovereenkomst gaat.
Deze betwistingen zijn veelal ingegeven door het voordeel dat belastingplichtigen willen nastreven op het
vlak van directe belastingen (vrijstelling van roerende voorheffing voor bepaalde type producten). Op het
einde van de rit kunnen deze echter bedrogen uitkomen en blijkt de gewenste kwalificatie een
Pyrrusoverwinning te zijn.
In de schaduw van de directe belastingen werd immers met lichte trom de verzekeringstaks/premietaks in
het Wetboek der Diverse Rechten en Taksen ingevoerd. Deze indirecte belasting werd in 2006 in het leven
geroepen ter compensatie voor de vrijstelling van roerende voorheffing. Deze taks (voor
levensverzekeringsproducten: 2% voor natuurlijke personen en 4,4% voor rechtspersonen) wordt geheven
op de betaalde premie en dit op de vervaldag van de premie. Wat weinig in de fiscale lectuur aan bod
komt, zijn evenwel de strenge formaliteiten die hierbij gepaard gaan, waardoor een herkwalificatie in een
verzekeringsproduct alsnog een dure aangelegenheid kan worden.
Weinigen beseffen namelijk dat de premietaks op het ogenblik van een in kracht van gewijsde gegane
beslissing (over de kwalificatie van een product) mogelijks retroactief zal worden ingevoerd, gekoppeld aan
nalatigheidsinteresten en eventuele fiscale boetes. The taxman always rings twice, nietwaar?
Wie is belastingschuldige?
De premietaks is verschuldigd wanneer de verzekeringnemer zijn gewone verblijfplaats (natuurlijke
persoon) dan wel zijn hoofdvestiging (rechtspersoon) in België heeft (artikel 173 W.Taksen). Deze
voorwaarde zal in het merendeel van de gevallen vervuld zijn, waardoor België heffingsbevoegd is (zie ook
verder).
Er werd voorzien in een trapsgewijze aanduiding. De verzekeringnemer is niet noodzakelijk altijd de
belastingschuldige.
Wanneer er een contract met een buitenlandse verzekeraar werd gesloten, zal deze in de eerste plaats als
belastingschuldige worden aangemerkt wanneer deze in België over een agentschap, een bijhuis of over
een (aansprakelijke) vertegenwoordiger beschikt (artikel 177, 1° W.Taksen). Indien dit niet het geval is,
maar de verzekering werd gesloten met de buitenlandse verzekeraar door tussenkomst van een in België
verblijvende makelaar of tussenpersoon, dan wordt deze laatste formeel de belastingschuldige en dus niet
langer de buitenlandse verzekeraar (artikel 177, 2° W.Taksen). In die hoedanigheid moet de tussenpersoon
een voorafgaande beroepsaangifte neerleggen bij het bevoegde registratiekantoor en staat hij verder ook
in voor de periodieke aangifte en betaling van de premietaks (artikel 1791 W.Taksen).
Tuerlinckx Fiscale Advocaten verdedigt de belangen van belastingplichtigen en biedt antwoorden op alle fiscale problemen en vragen. Ook waar
het fiscale slechts onrechtstreeks speelt, vermogen wordt aangesproken of moet worden georganiseerd, is het kantoor actief. Haar advocaten
begeleiden onder meer planningen, reorganisaties, fusies, splitsingen en overnames. Het kantoor is kundig en scherp. Het maakt het verschil met
argumenten die een zaak laten kantelen. De kantoren bevinden zich in Antwerpen en Westerlo.
Het is slechts in alle andere gevallen dat het Wetboek de verzekeringnemer als belastingschuldige aanduidt
(artikel 177, 3° W.Taksen). In het zog daarvan voorziet artikel 1791 W.Taksen in een aangifte- en
betalingsverplichting in hoofde van de verzekeringnemer.
Niettegenstaande de trapsgewijze ‘aansprakelijkheid’ kan natuurlijk niet worden uitgesloten dat de
belastingschuldige (niet-verzekeringnemer) uiteindelijk de premietaks zal doorrekenen aan de
verzekeringnemer.
Nalatigheidsinteresten en fiscale boeten
Het W.Taksen beschikt over een groot arsenaal aan sancties. De fiscale administratie mag in eerste
instantie een boete heffen van 12,50 EUR per week wanneer de periodieke aangifte niet tijdig is ingediend
(artikel 1791 W.Taksen). Daarnaast zijn er van rechtswege nalatigheidsinteresten verschuldigd vanaf de dag
waarop de betaling had moeten geschieden. De interestvoet is gekoppeld aan deze in burgerlijke zaken
(2,5% op jaarbasis (2015)) (artikel 1792 W.Taksen iuncto artikel 2043 W.Taksen). Deze sancties zijn zeker
van toepassing op buitenlandse verzekeraars en makelaars. Of dit ook kan worden opgelegd voor de
verzekeringnemer is onduidelijk. Artikel 1792 W.Taksen lijkt namelijk verkeerdelijk te verwijzen naar artikel
1791, vierde lid W.Taksen, dat geen sancties bevat.
De administratie is daarnaast gerechtigd om de aangerekende taks te verhogen met een boete tot vijf maal
het ontdoken recht in geval van onnauwkeurigheden of weglatingen in de aangifte (artikel 180 W.Taksen).
Rekening houdend met een verjaringstermijn van zes jaar, kunnen de kosten bijgevolg snel oplopen.
Er werd weliswaar voorzien in de mogelijkheid om in bijzondere gevallen kwijtschelding van de
nalatigheidsinteresten te verzoeken aan de bevoegde gewestelijk directeur (artikel 2024bis W.Taksen).
Worden als bijzondere omstandigheden aanzien: de omvang van de nalatigheidsinteresten, de actuele
financiële draagkracht van de belastingschuldige, e.d.m. Dit is echter steeds een feitenkwestie.
Dubbele belasting mogelijk bij internationale verzekeringscontracten
De premietaks is tot slot geen nationaal gegeven. Nederland kent bijvoorbeeld een gelijkaardige
assurantiebelasting. Spijtig genoeg bestaat er geen eenvormig uitgewerkt internationaal kader voor de
allocatie van heffingsbevoegdheden bij grensoverschrijdende verzekeringscontracten. Dubbele belastingen
zijn bijgevolg niet uitgesloten. In een Europese context is er wel een uitgewerkt kader (Richtlijn 2009/138
EG). Voor Europese verzekeringscontracten zal de lidstaat van de persoon die de verbintenis afsluit hetzij
de lidstaat waar het risico gelegen is in de regel heffingsbevoegd zijn. Niettemin zorgt ook de
Tuerlinckx Fiscale Advocaten verdedigt de belangen van belastingplichtigen en biedt antwoorden op alle fiscale problemen en vragen. Ook waar
het fiscale slechts onrechtstreeks speelt, vermogen wordt aangesproken of moet worden georganiseerd, is het kantoor actief. Haar advocaten
begeleiden onder meer planningen, reorganisaties, fusies, splitsingen en overnames. Het kantoor is kundig en scherp. Het maakt het verschil met
argumenten die een zaak laten kantelen. De kantoren bevinden zich in Antwerpen en Westerlo.
invulling van deze begrippen in de praktijk voor discussies (bvb. in het geval van doorrekening van kosten).
Het Hof van Justitie heeft zich hier al over moeten buigen (HvJ 14 juni 2001, C-191/99).
Het is alleszins van groot belang dat een verzekeringnemer vooraf de risico’s en binnen- en buitenlandse
fiscale verplichtingen doorneemt met zijn verzekeraar of makelaar teneinde te vermijden dat hij achteraf
voor fiscale verassingen komt te staan.
Tom De Clerck
Advocaat
Tuerlinckx Fiscale Advocaten verdedigt de belangen van belastingplichtigen en biedt antwoorden op alle fiscale problemen en vragen. Ook waar
het fiscale slechts onrechtstreeks speelt, vermogen wordt aangesproken of moet worden georganiseerd, is het kantoor actief. Haar advocaten
begeleiden onder meer planningen, reorganisaties, fusies, splitsingen en overnames. Het kantoor is kundig en scherp. Het maakt het verschil met
argumenten die een zaak laten kantelen. De kantoren bevinden zich in Antwerpen en Westerlo.