Dia 1

Tien aanbevelingen
1. Zorg voor voldoende vochtinname bij grote hitte, zware inspanning,
braken of diarree. Dit is des te meer nodig voor risicogroepen (bv.
ouderen bij hittegolf). Gezien vochttekort vaak samengaat met
zouttekort mag in deze gevallen meestal ook extra zout gegeven
worden (dit in tegenstelling tot chronisch nierfalen waar zout
meestal afgeraden wordt).
2. Wees extra bedacht en voorzichtig bij risicogroepen zoals in het
geval van chronisch nierfalen, diabetes, hart-en vaatlijden,
leverfalen, kanker en/of bij kinderen en ouderen.
3. Raadpleeg zeker een arts indien u medicatie inneemt in situaties
die vochttekort kunnen geven (bv. braken of diarree). Het kan
noodzakelijk zijn sommige geneesmiddelen
(bv. bloeddrukverlagers en ontstekingsremmers) tijdelijk te
stoppen. Spring sowieso voorzichtig om met ontstekingsremmers.
Vraag advies aan een arts.
4. Raadpleeg dringend een arts in iedere situatie waar de
urineproductie opvallend afneemt en zeker als ze stilvalt.
5. Eet enkel paddenstoelen waarvan je zeker bent dat ze niet giftig
zijn.
6. Neem bij reizen naar de tropen steeds malariapreventie en
onderbreek die niet vóór de toegelaten einddatum van de
behandeling zoals aangegeven in de bijsluiter (meestal een tijdje na
de terugkeer).
7. Neem bij reizen naar risicogebieden altijd behandeling tegen
diarree mee. Raadpleeg hiervoor uw huisarts of een reiskliniek.
Drink voldoende in geval van dysenterie. Raadpleeg dringend een
arts bij slangenbeet of een verdachte insectenbeet.
8. Blijf bij aardbeving waar je je bevindt tot de aardbeving voorbij is.
Blijf liefst binnen. Blijf weg uit de onmiddellijke buurt van
deurposten en muren. Neem zeker nooit de lift. Schuil op een plaats
waar de kans om puin op u te krijgen gering is, bv. onder een
stevige tafel of bureau of naast een koelkast.
9. Iemand die ooit acuut nierfalen heeft doorgemaakt wordt best
regelmatig gevolgd voor controle van de nierfunctie. De frequentie
van de controles hangt af van de ernst van de nierfunctiestoornis.
10. Raadpleeg een arts bij rilkoorts, onafgezien van wat uw
begeleidende klachten zijn. Raadpleeg een arts bij tekenen van
nierbesmetting (flankpijn, hoge koorts, frequente plasdrang).
www.worldkidneyday.org
www.allesovernieren.be
[email protected]
Wanneer de nieren onvoldoende werken stapelen zich afvalstoffen in
het lichaam op die normaal in de urine moeten terechtkomen. Dit
ziektebeeld noemt men nierfalen of uremie. Daardoor ontstaat er een
risico op verwikkelingen en is er ook een verhoogde sterfte. Er
bestaan twee verschillende types nierfalen:
• Chronisch nierfalen, de best gekende vorm, waarbij de nieren
aftakelen over maanden tot jaren;
• Acuut nierfalen waarbij de nieren aftakelen over uren tot enkele
dagen. Dit wordt in de volksmond soms een “nierblokkage”
genoemd.
Welke zijn de courante oorzaken van acuut nierfalen?
In vele, maar niet in alle gevallen, wordt acuut nierfalen veroorzaakt door
een tekort aan bloedtoevoer naar de nieren, bv. bij vochttekort, bloedingen,
bloeddrukdalingen (bv. na een hartinfarct), bloedklonters, bloedvergiftiging
door besmetting (zgn. sepsis). Andere oorzaken zijn een verstoorde afvoer
van de urine (bv. bij nierstenen of prostaatlijden), vergiftiging (bv.
paddenstoelen), ontstekingen en besmettingen van de nieren,
contrastmiddelen voor röntgenonderzoek of beschadiging door
geneesmiddelen. Niet-steroïdale ontstekingsremmers (zgn. NSAID) moeten
bv. zeer omzichtig worden gebruikt.
Hoe vaak komt acuut nierfalen voor?
De frequentie van acuut nierfalen ligt veel hoger dan vroeger werd gedacht.
De gerapporteerde cijfers verschillen echter sterk naargelang de groep die
wordt bestudeerd en de gehanteerde definitie. Recente gegevens uit de
Verenigde Staten en Australië geven aan dat 7 tot 18% van de
gehospitaliseerde patiënten aan acuut nierfalen lijdt. Bij patiënten op de
afdeling Intensieve Zorg loopt dit zelfs op tot 50%.
Welke zijn de risicofactoren voor acuut nierfalen?
Hoewel iedereen risico loopt op acuut nierfalen bij één van de oorzaken
hierboven, bestaat er een extra risico voor mensen met ook andere
condities: diabetes, leverfalen, kanker, hart-en vaatlijden, en chronisch
nierfalen. Ook mensen die een radiologisch contrastonderzoek of
ingewikkelde chirurgische ingrepen moeten ondergaan, en kinderen en
ouderen vergen extra aandacht.
Is het beeld van acuut nierfalen verschillend naargelang de
omstandigheden?
In tropische of minder bevoorrechte gebieden zijn de oorzaken niet dezelfde
als hoger beschreven en zijn de voornaamste redenen malaria, AIDS,
infectieziekten, vergiftiging o.m. door volksremedies, dysenterie,
bevallingscomplicaties, slangenbeten en insectenbeten. Bij aardbevingen
worden mensen onder het puin bedolven, zodat de spieren stukgaan en die
spierinhoud in de nieren neerslaat.
Hoe stelt men de diagnose van acuut nierfalen?
De diagnose is meestal eenvoudig en stelt zich als de urineproductie fors
afneemt of helemaal verdwijnt en/of door een eenvoudige bloedtest, waarbij
serum creatinine gemeten wordt.
Hoe kan men acuut nierfalen voorkomen?
De beste preventie is het vermijden (bv. vergiftiging) of snel bestrijden (bv.
malaria, infecties, vochttekort) van de oorzaken.
Is er een verband tussen acuut en chronisch nierfalen?
Enerzijds zijn patiënten met chronisch nierfalen vatbaarder voor acuut
nierfalen dan personen met normale nierfunctie. Anderzijds is de kans om
chronisch nierfalen te ontwikkelen bij iemand die acuut nierfalen heeft gehad
ook toegenomen (zie verder). Dit alles is de reden waarom patiënten die ooit
acuut nierfalen hadden moeten blijven gevolgd worden, hoewel dit vaak
vergeten wordt.
Welke zijn de vooruitzichten voor iemand die acuut nierfalen heeft of
heeft gehad?
Tijdens en kort na de acute episode is er een grotere kans op verwikkelingen.
Een deel van de patiënten kan uiteindelijk chronisch nierfalen ontwikkelen (zie
hierboven). Deze hebben dan kans op dezelfde verwikkelingen als alle
personen met die conditie, m.n. vooral hart- en bloedvataandoeningen
(hartinfarct, beroerte).
Heeft iemand met acuut nierfalen steeds kunstnier (dialyse) nodig?
In de meeste gevallen van acuut nierfalen kan dialyse vermeden worden.
Daarom zijn snelle diagnose en behandeling zo belangrijk. Hoewel patiënten
die dialyse nodig hebben doorgaans in een ernstiger situatie verkeren met
een grotere kans op complicaties, zijn er ook in deze groep veel mensen
waarvan de nierfunctie zich nog herstelt. Het is dus zeker de moeite om
indien nodig dialyse op te starten. Op die manier bestrijdt men o.m.
levensbedreigende verwikkelingen zoals teveel aan kaliumzout in het lichaam,
of te veel vocht op de longen.