Nierfalen - Wilhelmina Ziekenhuis Assen

Welkom bij de WZA Gezondheidswijzer, de maandelijkse medische rubriek van het WZA. Deze maand gaat
de pagina over de nieren, nierfalen en de bijbehorende
behandelingen.
Hoe werkt dialyse?
In Nederland zijn 108 centra waar
dialyse plaatsvindt. Tijdens een
nierdialyse wordt het bloed en
vocht van het menselijk lichaam
gezuiverd met behulp van een
machine. Dit kan op twee manieren, doormiddel van een hemodialyse (hemo = bloed; dialyse =
scheiding van stoffen), of via een
peritoneaal dialyse, wat buikspoeling betekent. Welke dialyse
een patiënt krijgt, hangt af van
medische factoren en persoonlijke
voorkeur.
Nieuwsgierig naar nieren
Dat bijna iedereen twee nieren heeft, wist u waarschijnlijk al. Dat gezonde nieren de vorm van
een boon hebben, wist u misschien ook wel. Maar weet u ook waarom nieren zo ontzettend
belangrijk zijn voor het lichaam? En wat er kan gebeuren op het moment dat de nieren niet
goed werken?
Gezonde nieren vervullen drie
functies. Ten eerste filteren ze
afvalstoffen uit bloed en vocht. Bij
afvalstoffen kunt u denken aan
zouten, resten van medicijnen,
kleurstoffen en vitamines die uw
lichaam niet nodig heeft. Water
en de daarin opgeloste stoffen
passeren de miljoenen filtertjes
waaruit de nieren zijn opgebouwd.
Eiwitten en bloedcellen kunnen niet
door deze filtertjes en blijven
achter. Het water met daarin
opgeloste stoffen dat de nieren is
gepasseerd, wordt voorurine
genoemd. In dit water zit echter
nog een aantal nuttige stoffen.
Deze stoffen worden (met water)
teruggegeven aan het bloed. De
urine die overblijft, plassen we uit.
Ten tweede wordt in de nieren de
vochtbalans geregeld. De nieren
zorgen dat de hoeveelheid vocht
in ons lichaam gelijk blijft, onder
welke omstandigheid dan ook. Als u
de ene dag wat minder drinkt maar
juist wat meer zweet, blijft u
Wat kunt u zelf doen?
U houdt uw nieren gezond door
voldoende te drinken, weinig
zout te gebruiken en gezond te
leven. Onder gezond leven wordt
verstaan dat u:
- Gezond eet
- Goed op gewicht blijft
- Voldoende beweegt
- Matig bent in alcoholgebruik
- Niet rookt
lichaam toch goed werken. Dit
komt omdat de nieren de hoeveelheid urine die ze produceren
aanpassen op de vochtbalans.
De derde functie van de nieren
is het aanmaken van belangrijke
hormonen voor het lichaam. Deze
hormonen dragen bij aan een
goede bloeddruk, de productie van
rode bloedlichaampjes en het juiste
kalkgehalte in onze botten.
Nierfalen
Nierfalen is een veelvoorkomend
probleem. In Nederland hebben
ruim 60.000 mensen ernstige
nierproblemen. Bij hen werken
de nieren niet goed, of helemaal
niet meer. Dit betekent dat het
bloed en vocht in het lichaam niet
meer gezuiverd worden en dat het
lichaam zichzelf langzaam vergiftigt.
Nierfalen is geen aandoening op
zich, maar ontstaat door andere
aandoeningen. Het achteruit gaan
van de nierfunctie kan plotseling
gebeuren, maar kan ook geleidelijk
gaan.
Plotseling (acuut) nierfalen kan
verschillende oorzaken hebben:
Een infectie of auto-immuun ziekte die zorgt voor een
ontsteking in de nieren.
De nierfunctie kan plotseling
afnemen doordat er ergens in het
lichaam een grote bloeding is. De
druk op de nieren valt hierdoor
weg waardoor de filtertjes niet
goed meer werken.
Acuut nierfalen kan ook ontstaan
door stuwing. Stuwing ontstaat
doordat de nieren de urine niet
kunnen afvoeren, bijvoorbeeld
doordat u nierstenen of een
tumor in de urinewegen hebt.
Bij acuut nierfalen kan het zijn dat
de nieren zich weer herstellen,
maar het kan ook voorkomen
dat de schade blijvend is, of zelfs
erger wordt. Dan is er sprake van
chronisch nierfalen en is er geen
uitzicht meer op herstel. Chronisch
nierfalen kan voortkomen uit acuut
nierfalen, maar kan ook het gevolg
zijn van:
Diverse nierziekten.
Een hoge bloeddruk die zorgt dat
de nierfiltertjes kapot gaan.
Diabetes type 2. Door de hoge
suikerwaardes in het bloed van
diabetespatiënten raken de filtertjes verstopt.
Aangeboren afwijkingen aan de
nieren.
Ouderdom in combinatie met
zwaar medicijngebruik. Naarmate
u ouder wordt, slijten de nieren
sowieso. Door een combinatie
met zware medicijnen kunt u
last krijgen van zwaar chronisch
nierfalen. De Nierstichting
adviseert dan ook alle 60-plussers
om jaarlijks hun nierfunctie te
laten controleren bij de huisarts.
Voordat het te laat is
Ook met één nier kunt u nog prima
leven. De zuiverende functie van
een nier is namelijk heel groot. Het
kan dan ook jaren duren voordat
duidelijk wordt dat iemand aan
chronisch nierfalen lijdt. Pas als de
nierfunctie is teruggelopen tot tien
procent, moet er iets gedaan
worden. Meestal betekent dit nierdialyse (zie artikel rechtsboven), en
soms niertransplantatie. Om dialyse
of transplantatie zo lang mogelijk
uit te stellen, kunnen diëten en
medicijnen voorgeschreven worden.
Hemodialyse
Bij een hemodialyse wordt het
bloed gezuiverd door een kunstnier. Via een slangetje in de arm
loopt het bloed naar het filter van
de kunstnier. In omgekeerde richting stroomt spoelvloeistof langs
het filter. Deze vloeistof trekt
afvalstoffen uit het bloed aan.
Een patiënt die hemodialyse
nodig heeft, moet zo’n drie keer
per week vier uur lang aan een
dialyse apparaat zitten. Vier uur
dialyseren vergt veel lichamelijke
inspanning. Daarnaast kan een
patiënt zich moe en ziek voelen
na de dialyse, omdat de bloedsamenstelling hierdoor in korte
tijd snel verandert. Dit wordt ook
wel een dialysekater genoemd.
Peritoneaal dialyse
Bij de buikspoeling tijdens een
peritoneaal dialyse worden giftige
stoffen uitgewisseld tussen het
bloed en de vloeistof die via een
slangetje in de buikholte van de
patiënt loopt. De spoelvloeistof
blijft ongeveer vier uur in de buikholte zitten. Als de vloeistof weer
wordt verwijderd, verdwijnen de
afvalstoffen met deze vloeistof
uit het lichaam. Een peritoneaal
dialyse moet elke dag zo’n vier tot
vijf keer gebeuren.
Hoe zijn de nieren opgebouwd?
Nieren zijn boonvormige organen die ongeveer 12 centimeter lang
zijn en zo’n 150 gram wegen. Ze liggen aan de rugzijde van het lichaam, tussen de bovenkant van het bekken en de onderste ribben.
Allebei de nieren bestaan uit drie onderdelen:
nierschors
Nierschors
niermerg
Niermerg
Nierbekken
In de schors en merg liggen de zogeheten
nefronen, dit zijn kleine filtertjes die bloed
nierbekken
en vocht filteren. In het nierbekken wordt
urinealles wat uit het bloed gehaald is, verzameld.
leider
Aandacht voor nieren in het WZA
Binnen de interne geneeskunde in
het Wilhelmina Ziekenhuis Assen
(WZA) is de nefrologie (alles wat
met nieren en nierfalen te maken
heeft) een van de aandachtsgebieden. Als u last hebt van
chronisch nierfalen, kunt u terecht
op de poli Chronische nierschade
in het WZA. U ziet daar op één
ochtend de internist-nefroloog
(deze behandelt nierpatiënten
en probeert achteruitgang van
de nierfunctie te voorkomen), de
nierschadeverpleegkundige en
vervolgens de diëtiste. Dit scheelt
u reis- maar ook wachttijd.
Op het moment dat u dialyse
nodig hebt, kan dit ook in het
WZA. Voor hemodialyse kunt u
namelijk terecht in het Dialyse
Centrum Assen (DCA) in het WZA.
Dit dialysecentrum is ontstaan uit
de samenwerking tussen het WZA,
het Martini Ziekenhuis Groningen
en het Dialyse Centrum Groningen.
Het DCA heeft ruimte voor 32
patiënten. Omdat het DCA weet
dat zo’n drie keer in de week vier
uur dialyseren geen pretje is, probeert het de patiënten een aantal
faciliteiten te bieden die het hele
proces wat aangenamer maken:
Een comfortabele dialyse- of
bedstoel
Een multimediascherm (voor
televisie, radio of internet),
televisie en een radio
Een laptop
Een dialysefiets, om te fietsen
tijdens de dialyse
Diverse spelletjes, kranten en
tijdschriften
Eten en drinken en elke dialyse
een extra hapje
Voor niertransplantatie of
peritoneaal dialyse wordt u doorgestuurd naar het UMC Groningen.
Meer weten?
Op de website van de
Nierpatiënten Vereniging Nederland,
www.nvn.nl, vindt u meer
informatie over dit onderwerp.
De website biedt een uitgebreide
uitleg over nieraandoeningen en
de bijbehorende behandelingen.
Ook de Nierstichting heeft een
informatieve website:
www.nierstichting.nl.
Volg het WZA!
facebook.com/WilhelminaZiekenhuisAssen
youtube.com/WilhelminaZiekenhuis
twitter.com/WZA_Ziekenhuis