Presentatie Wereldnierdag 2015

Wereldnierdag 2015
Inleiding
Dr. Stas, nefroloog
2
Programma
 19h05-19h25:
 19h25-19h50:
Een jonge mama aan de dialyse, een
getuigenis. (Annemie Reeckmans)
Leven met een nierziekte in
Vlaanderen: We staan voor u klaar!
(Dr. T. Dejagere)
 19h50-20h30:
De dialysewereld: een
multidisciplinaire aanpak. (HD-vpk,
PD-vpk, diëtiste, sociale dienst)
 20h30-20h45:
 20h45-21h00:
 21h00:
Bij de huisarts; waar het allemaal
begint. (Dr. M. Van den Broeck)
Het leven met een nieuwe nier, een
getuigenis. (Kris De Jonge)
Afsluitende drink
3
Leven met een nierziekte in
Vlaanderen:
We staan voor je klaar!
Tom Dejagere, nefroloog
Overzicht




Wat zijn de belangrijkste functies van de nieren
Waardoor kunnen ze slechter gaan werken
Wat zijn de symptomen
Welke zijn de behandelmogelijkheden
5
Wat zijn de belangrijkste functies van de nieren
6
Wat zijn de belangrijkste functies van de nieren
7
Wat zijn de belangrijkste functies van de nieren




Verwijderen afvalstoffen uit het bloed
Verwijderen overtollig zout en water
Regelen de bloeddruk
Hormonen afscheiden
 voor de aanmaak van rode bloedcellen
 voor de aanmaak van gezond bot
8
Overzicht




Wat zijn de belangrijkste functies van de nieren
Waardoor kunnen ze slechter gaan werken
Wat zijn de symptomen
Welke zijn de behandelmogelijkheden
9
Waardoor kunnen de nieren slechter werken
 Er zijn 100-den oorzaken
 Sommige erg frequent
 Lang bestaande (ongekende) hypertensie
 Veralgemeende vaatverkalking
 Diabetes
10
Waardoor kunnen de nieren slechter werken
 Lang bestaande (ongekende) hypertensie
 Veralgemeende vaatverkalking
 Diabetes
 Ouder wordende populatie
12
13
Waardoor kunnen de nieren slechter werken




Lang bestaande (ongekende) hypertensie
Veralgemeende vaatverkalking
Diabetes
Ouder wordende populatie
 Erfelijke nierziekten
14
Overzicht




Wat zijn de belangrijkste functies van de nieren
Waardoor kunnen ze slechter gaan werken
Wat zijn de symptomen
Welke zijn de behandelmogelijkheden
16
Wat zijn de symptomen van falende nieren ?
 In het begin helemaal niets
 Ontdekken van nierschade met onderzoek van
 Bloed
 urine
17
 Graad van nierwerking wordt uitgedrukt in GFR
(glomerular filtration rate; eenheid: mL/min/1.73m²)
 Opdeling in 6 categorieën : CKD grade
 Hoeveelheid urinair eiwitverlies is een maat voor de opgelopen
nierschade en/of activiteit van nierziekte
18
Wat zijn de symptomen van falende nieren ?
 Pas bij belangrijk nierfunctieverlies ontstaan
typische problemen die verbonden zijn aan de
functies van de nieren




Verwijderen afvalstoffen uit het bloed
Verwijderen overtollig zout en water
Regelen de bloeddruk
Hormonen afscheiden
 voor de aanmaak van rode bloedcellen
 voor de aanmaak van gezond bot
19
Klachten verbonden aan functies van de nieren
 Verwijderen van afvalstoffen uit het bloed
Klachten:
 Zeer weinig of geen in het begin !
 Pas veel later:




Slechte eetlust
Jeuk
Vermoeid, concentratieproblemen
Levensbedreigende ontregelingen
van de zouten in het bloed
zoals bijvoorbeeld Kalium en fosfor
 Aanpak:
minder afvalstoffen produceren: dieet
Klachten verbonden aan functies van de nieren
 Verwijderen van overtollig water uit het lichaam
Klachten:
 Zeer weinig of geen in het begin,
wel oorzaak van hoge bloeddruk
 Pas later :
 Oedemen
 Hartfalen
 Longoedeem
 Aanpak: minder zout en vocht
Klachten verbonden aan functies van de nieren
 Hormonen afscheiden
 voor de aanmaak van
 rode bloedcellen
 gezond bot
22
Overzicht




Wat zijn de belangrijkste functies van de nieren
Waardoor kunnen ze slechter gaan werken
Wat zijn de symptomen
Welke zijn de behandelmogelijkheden
23
Wat kan eraan gedaan worden ?
 Nierfunctie verlies afremmen door aanpak van
 Onderliggende oorzaak van nierlijden
 Risicofactoren
 Specifieke medicatie
 Intensieve samenwerking met de huisarts
(zorgtraject)
24
Wat kan eraan gedaan worden ?
 Nierfunctie verlies afremmen door aanpak van
 Onderliggende oorzaak van nierlijden
 Risicofactoren
 Specifieke medicatie
 Volledig falende nieren vervangen door
nierfunctievervangende therapie
 Dialyse techniek
 Niertransplantatie
25
Kunstnierbehandeling
Buikdialyse
Niertransplantatie
Niertransplantatie
 Ontvanger
 Dient medisch fit te zijn
 Hart/longen/bloedvaten
 Geen actieve infectie
 Geen recente kwaadaardige ziekte
 Donor
 Levend: familielid, partner,…
 Overleden: wachtlijst Eurotransplant
 Anonieme donor
30
Take home messages
 Vele oorzaken van nierziekte
 Hypertensie, vaatlijden, diabetes meest frequent
 Beginfase ziekte weinig klachten
 Bescherm-fase: zorgtraject
 Nierfalen : nierfunctievervangende therapie
 Dialyse
 Niertransplantatie
 Teamwork
De dialysewereld: een
multidisciplinaire aanpak




Hemodialyse verpleegkundige, Kris Claes
Peritoneale dialyseverpleegkundige, Kristien Bammens
Diëtisten, Bie Germeaux en Joke Vrijsen
Sociale dienst, Sophie Niewold en Caroline Vanhees
33
HD-Verpleegkundige
34
Vaste routine
35
Aansluiten
36
Tijdens dialyse
37
Einde dialyse
38
PD-verpleegkundigen
39
Wat is periteonale dialyse?
40
Opleiding door het PD-team
41
Nauwgezette begeleiding
42
Diëtisten
43
Voeding bij hemodialyse
44
 ↓ nierfunctie ⇒ ↓ urineproductie
 ↓ urineproductie ⇒ vocht- en zoutbeperking
45
Hoeveel mag je drinken aan dialyse?
Wat tellen we als vocht?
 water (plat / bruisend), thee / koffie, frisdrank
 alcoholische dranken
 soep / bouillon
46
Het ene glas is het andere niet…
47
Tips om de vochtinname onder
controle te houden…
48
Tips om de vochtinname onder
controle te houden…
49
Extra aandacht tijdens het weekend…
44u
44u
68u
50
 ↓ nierfunctie ⇒ ↑ kalium in het bloed
Teveel kalium
⇓
spierzwakte / hartritmestoornissen / hartstilstand
51
Wat zijn onmisbare kaliumrijke voedingsmiddelen?
 aardappelen
 groenten
 fruit
Hoe het kaliumgehalte onder controle houden?
 een goede keuze
 een juiste portie
 een aangepaste bereiding
52
150g aardappelen: 2x gekookt
 1 stuk vers fruit per dag (150g)
 Eventueel aangevuld met 125g fruit uit blik zonder sap
 150g gekookte groenten of 100g rauwe groenten
 kookvocht niet gebruiken
 max. 1 koffietas (125ml)/dag
 rekening houden met vochtbeperking
 enkel gebruik van groenten en max. 1 bouillonblokje/2l water
53
 Minder goede bereidingstechnieken
voor aardappelen en groenten:
54
55
Sociale dienst
56
Caroline Van Hees
Sophie Niewold
Sociaal Verpleegkundige
4/5 time
Maatschappelijk werkster
Fulltime
Di-do-za-groep
Autodialyse
Predialyse
B3
Ma-woe-vrij-groep
Autodialyse
Predialyse
B3
011/33.54.20
011/33.54.21
57
Prédialyse
 Informatie rond dialyse (vervoer, kostprijs,
vakantiedialyse, niervereniging, …)
 Informatie rond thuiszorg/tussenkomsten
 Sociale anamnese
 Psycho-sociale opvang/begeleiding
patiënt en familie
58
Opstart
Herhaling uitleg predialyse
Psychosociale opvang
Thuiszorgregeling indien nodig
Praktische regelingen bv opstart vervoer,
warme maaltijden, …
 Administratieve zaken (bv tussenkomsten, …)
 Coördinerende functie tussen afdeling,
dialyse en patiënt




59
Hemodialyse – Peritoneale dialyse
Regelmatige patiëntencontacten
Oplossen praktische problemen
Opvolgen thuissituatie
Opvolgen administratie
Psychosociale opvang patiënten en familie
Opvolgen patiënten tijdens ziekenhuisopname
 Coördinerende functie tussen ziekenhuis
en thuissituatie






60
61
Transplantatie
 Psychosociale opvang patiënt en familie
 Opmaken sociaal verslag UZ Leuven
 Praktische info rond thuiszorg,
tussenkomsten, vervoer, …
62
Levenseinde begeleiding
 Psychosociale ondersteuning patiënt
en familie
 Plannen en bijwonen van
zorgoverlegmomenten met patiënt en
familie
 Nieuw project: Kwaliteit van Zorg
 Praktische regelingen bv thuiszorg,
Pallion, …
63
Dank voor uw aandacht!
64
Bij de huisarts: waar het
allemaal begint.
Zorgtraject CNI
Dr. Marc Van den Broeck, huisarts
Wat is een zorgtraject?
 Een samenwerking tussen patiënt, huisarts,
specialist en zorgverleners (diëtist) voor de
behandeling en opvolging van een chronische
ziekte
Doel van de zorgtrajecten
 Vergrijzing van de bevolking
 Wijziging levensstijl
→ Stijging van het aantal chronische patiënten !
 Uitstellen of vermijden van complicaties!
 Optimale samenwerking tussen patiënt, huisarts,
specialist en zorgverleners
 Zelfmanagement van de patiënten
 Ziekte-inzicht
 Persoonlijk zorgplan
 Motivatie voor veranderen van levensstijl
 Kwaliteit van de zorg optimaliseren
De meerwaarde van een zorgtraject
 Voordelen voor de patiënt:
 Ziekte-inzicht → motivatie om te veranderen van
levensstijl
 Terugbetaling van raadpleging huisarts en nefroloog
 Snellere toegang tot medicatie en materiaal
 Terugbetaling materiaal (bloeddrukmeter)
Wie komt in aanmerking voor een ZT CNI?
 Inclusiecriteria:
 Medische voorwaarden te bespreken met huisarts of
specialist
 Ouder dan 18 jaar
 Niet in dialyse en geen transplantatie ondergaan
 Andere voorwaarden:




Globaal Medisch Dossier bij de huisarts
2/jaar naar de huisarts
1/jaar naar de nefroloog
Bereid tot nastreven van individuele doelstellingen
 Vraag het aan uw huisarts of nefroloog
 Een contract tekenen tussen patiënt, huisarts
en nefroloog
 Contract wordt ingediend bij de adviserend
geneesheer
Meer info?
 Website Herkenrode Huisartsenkring:
www.herkenrodehuisartsen.be
 Bij huisarts of nefroloog
Bedankt!