PowerPoint-presentatie
advertisement
Maatschappelijke zorg 2 DSM ziekte en stoornissen van cliënten Cognitieve stoornissen Vorige keer… Vandaag… • Cognitieve stoornissen… Wat is een Cognitieve stoornissen • Cognitieve functies worden ook wel ‘kennende functies’ genoemd. Hiermee bedoelen we functies die te maken hebben met het verwerken van informatie en je in staat stellen tot leren, intelligent gedrag. • Bijvoorbeeld aandacht en concentratie, oriëntatie, waarnemen, denken, inprenten, herinneren, plannen maken, problemen oplossen, handelen, vaardigheden, het nemen van initiatieven en inzicht in de eigen situatie. • Een cognitieve stoornis is een stoornis in een of meer cognitieve functies. Dit kan problemen opleveren met het geheugen, taal, gedrag en het oplossen van problemen. Cognitieve stoornissen 2 • Een cognitieve stoornis kan tijdelijk of blijvend zijn. • Tijdelijke cognitieve stoornissen komen bijvoorbeeld voor bij psychische problemen zoals depressie. • Ook kunnen ze een lichamelijke oorzaak hebben, bijvoorbeeld een ontregelde stofwisseling of een blaas- of longontsteking. Vooral oudere mensen zijn hier gevoelig voor. • Voorbeelden van blijvende stoornissen zijn de diverse vormen van dementie, de ziekte van Korsakov en de gevolgen van ander niet aangeboren hersenletsel. Dit zijn klachten die voorkomen bij een Cognitieve stoornis… • Aandacht en concentratie • Geheugen • Handelingen • Plannen en organiseren • Taal • Gedrag. • Geef een voorbeeld per klacht. Cognitie en ouderdom • Belangrijkste Cognitieve stoornissen bij ouderen zijn: • Dementie • Amnestische stoornis • Delirium Dementie Wat is dementie • Dementie is een ernstige aandoening van de hersenen. Eigenlijk is dementie een verzamelnaam voor een aantal symptomen voor verschillende ziektes. Deze ziektes of vormen van dementie kunnen verschillende oorzaken hebben. Alzheimer • De ziekte van Alzheimer wordt veroorzaakt doordat een bepaald eiwit – het zogenaamde bèta-amyloide – zich tussen de hersencellen gaat ophopen. • Deze ophopingen verstoren de signaaloverdracht van de ene hersencel naar de andere. • De verbinding tussen hersencellen wordt als het ware verbroken. Alzheimer en symptomen… • De ziekte begint meestal in de hippocampus, het hersengedeelte dat nieuwe informatie opslaat in het geheugen. De eerste symptomen zijn dat nieuwe gebeurtenissen niet meer goed worden onthouden. • nieuwe gebeurtenissen, maar ook kennis en herinneringen van langer geleden, worden vergeten • oriëntatieproblemen in tijd, in plaats en in persoon • dagelijkse handelingen zoals wassen en aankleden lukken niet (goed) meer • veranderingen in het karakter zoals achterdocht of apathie • het gebruik en het begrip van de taal gaan achteruit • wisselingen van stemming • (nachtelijke) onrust • lichamelijke achteruitgang Vasculaire dementie • Een vasculaire dementie ontstaat doordat er problemen zijn met de bloedtoevoer naar de hersenen. • Hersenen hebben veel zuurstof en voedingstoffen nodig om hun werk goed te kunnen doen. • Zuurstof wordt aangevoerd door het bloed via slagaderen en gaat vervolgens via kleinere bloedvaten naar alle delen van de hersenen. • Het verloop van vasculaire dementie gaat schoksgewijs. De situatie van een persoon met deze vorm van dementie kan een tijdlang stabiel zijn en plotseling achteruit gaan. Dan hebben zich in de hersenen nieuwe beschadigingen voorgedaan. Vasculaire dementie HERSENCELLEN STERVEN AF • Door een gebrekkige bloedvoorziening kunnen hersencellen afsterven. • Welke problemen zich dan voordoen is afhankelijk van welk hersengebied is aangetast. • Daardoor zijn de problemen bij vasculaire dementie zeer grillig. • Doordat geheugenverlies zich in het begin niet altijd voordoet, beseffen mensen met een vasculaire dementie heel goed wat hen overkomt. Dat kan tot somberheid en depressie leiden. Vasculaire dementie SYMPTOMEN VASCULAIRE DEMENTIE Afhankelijk van het hersendeel waar beschadiging is opgetreden, kunnen zich problemen voordoen: • in het spreken en begrijpen van taal • in het uitvoeren van dagelijkse handelingen zoals wassen en aankleden • met het lopen (de motoriek) • in het tempo van denken en handelen: traagheid • in veranderingen in gedrag (ongepast, impulsief) Opdracht… • Geef een pitch over de volgende onderwerpen… • Amnestische stoornis • Ziekte van Pick • Syndroom van Korzakov • Delirium Amnestische stoornis • Het amnestisch syndroom wordt gekenmerkt door problemen met het korte- en langetermijngeheugen. • Deze geheugenproblemen worden veroorzaakt door stoornissen in de slaapkwabben of in andere hersenstructuren die bij het geheugen betrokken zijn. Ziekte van Pick • Fronto-temporale dementie (Ziekte van Pick) • Als je dementie hebt, gaan cellen in je hersenen steeds minder goed werken en sterven af. • Bij fronto-temporale dementie zit het verval van de hersencellen met name in het voorste (front) en zij gedeelte (temporaal) van je hersenen. • Bij fronto-temporale dementie zijn de eerste symptomen meestal veranderingen in je gedrag en persoonlijkheid. • Fronto-temporale dementie begint op vrij jonge leeftijd, bij mensen tussen de 40 en 50 jaar oud. Je hebt in het begin meestal geen problemen met het geheugen. Hierdoor wordt deze vorm van dementie niet goed herkend en gezien als een psychiatrisch beeld en niet als een vorm van dementie. Enkele symptomen Ziekte van Pick kunnen zijn: • Onaangepast of ontremd gedrag. • Rusteloosheid en de neiging om te gaan dolen of zwerven. • Veel snoepen en gulzig eten. • In opwellingen dingen doen (impulsief gedrag). • Dwangmatig dingen doen. Op vaste tijden, volgens een vast patroon. • Onverschilligheid. • Weinig en met weinig woorden praten. Ziekte van Korsakov • Het syndroom van Korsakov is een aandoening die het gevolg is van ernstig vitamine B1 (thiamine) gebrek. Korsakov treedt voornamelijk op bij alcoholverslaving. • De alcoholist loopt dit risico omdat hij doorgaans slecht eet en een verhoogde vitamine behoefte heeft. Een gedeelte van de hersenen wordt aangetast waardoor geheugenverlies ontstaat. • De patiënt verliest vooral het vermogen om iets nieuws te leren, maar is ook steeds minder in staat de gewone dagelijkse handelingen te verrichten en voor zichzelf te zorgen. Een bijkomend gezondheidsrisico is het hoge percentage rokers (ca. 80%). Ziekte van Korsakov • ernstige geheugenstoornissen; • ernstige problemen met het plannen en organiseren van hun dagelijkse activiteiten. Ziekte van Korsakov • Het blijkt dat bij Korsakov vooral dat deel van het geheugen wordt aangetast waar informatie ligt opgeslagen over dingen die ze in hun leven hebben meegemaakt (het autobiografisch geheugen) en over dingen die ze hebben geleerd (het semantisch geheugen). • Het deel van het geheugen dat gaat over vaardigheden en handelingen is niet aangetast (het impliciete geheugen). De vaardigheid om een muziekinstrument te bespelen raakt men niet kwijt. Ziekte van Korsakov en Confabuleren • Om de gaten in hun geheugen op te vullen gaan patiënten allerlei verhalen fantaseren. Dat heet confabuleren. Confabuleren ontstaat ook dat patiënten verhalen in een onjuist verband plaatsen. Punt is dat ze volstrekt geloven in de juistheid van hun verhalen Delirium… • Een delirium is een plotseling optredende verwardheid. • Deze verwardheid is tijdelijk en komt meestal door een lichamelijke ziekte. • Als de lichamelijke toestand verbetert, neemt de verwardheid af. • De periode van verwardheid kan variëren van enkele uren tot enkele dagen en soms zelfs enkele weken. Oorzaken Delirium… • Een delirium kan verschillende oorzaken hebben. • De meest bekende is overmatig drankgebruik. • Maar ook iemand die nooit alcohol gebruikt kan een delirium krijgen. • De oorzaak is dan vaak een grote operatie, ziekten aan het hart of de longen, ontstekingen of stoornissen in de stofwisseling. • Een hersenschudding, medicijngebruik, stress en angst kunnen bijdragen aan het ontstaan of verergeren van een delirium. • Oudere patiënten hebben een grotere kans om acuut verward te raken. Delirium symptomen… • In gesprekken lijkt niet alles door te dringen. De patiënt zakt nu en dan weg en kan de aandacht er niet bij houden. • De patiënt is soms onrustig en probeert bijvoorbeeld uit bed te stappen. • Het geheugen functioneert minder goed. Iets wat u net heeft verteld, kan even later weer vergeten zijn. • De patiënt ziet dingen die er in werkelijkheid niet zijn. Dit kunnen bekende personen zijn, maar ook bijvoorbeeld beestjes. Ook herkent de patiënt u soms niet of de patiënt ziet u voor een ander aan. • De patiënt kan angstig worden en vanuit die angst soms agressief reageren. Al deze verschijnselen zijn niet voortdurend even duidelijk aanwezig. Vooral ’s avonds en ’s nachts neemt de verwardheid toe.
