Eerste contouren Aanvullingsbesluit Bodem Omgevingswet

Eerste contouren Aanvullingsbesluit Bodem Omgevingswet
Inleiding
Hierbij ontvang u een eerste versie van het aanvullingsbesluit bodem. Het aanvullingsbesluit vult
de bestaande besluiten onder de Omgevingswet aan voor het onderwerp bodem. Dit concept is een
ambtelijk werkdocument dat dagelijks in bewerking is. Het is nadrukkelijk geen versie waarvoor
instemming wordt gevraagd, maar dient om het gesprek aan te kunnen gaan tijdens de deelsessies
op 28 maart in Jongerius. De teksten zijn nog niet compleet en volledig uitgewerkt. Voor de
opgenomen artikelen geldt dat deze versie een eerste aanzet is, en dat deze richting geeft aan de
denkrichting en de dilemma’s die er zijn.
Hoofdlijnen
In deze notitie worden eerste de algemene uitgangspunten van de Omgevingswet kort aangestipt
voor zover die relevant zijn voor het Aanvullingsbesluit. Onder de Omgevingswet is het niet meer
vanzelfsprekend dat het Rijk regels stelt aan activiteiten van burgers of invloed uitoefent op de
wijze waarop bevoegdheden van andere overheden worden uitgeoefend. De uitoefening van de
taken en bevoegdheden is in artikel 2.3, eerste lid, van de Omgevingswet als hoofdregel
overgelaten aan de gemeente, tenzij daarover andere regels zijn gesteld. Dit wordt aangeduid met
het principe decentraal, tenzij.
Het Rijk kan regels stellen in de volgende gevallen (genoemd in artikel 2.3, derde lid,
Omgevingswet):

indien er een nationaal belang is en dat belang niet op een doelmatige en doeltreffende
wijze door het provinciebestuur, waterschapsbestuur of gemeente bestuur kan worden
behartigd;

voor een doelmatige en doeltreffende uitoefening van de taken en bevoegdheden;

voor de uitvoering van een internationaalrechtelijke verplichting.
 Let op: Bij het stellen van deze regels moet gemotiveerd worden dat en op welke manier
voldaan is aan bovengenoemde voorwaarden.
Ten behoeve van het bodembeheer is gekozen om vanwege een nationaal belang en internationaal
rechtelijke verplichtingen instructies te geven voor de uitoefening van taken en bevoegdheden door
gemeenten, provincies en waterschappen in het Besluit kwaliteit leefomgeving (BKL). Daarnaast
heeft het Rijk, in verband met gelijk speelveld en gelijk beschermingsniveau en uit het oogpunt van
doelmatigheid en doeltreffendheid, algemene regels gesteld in het Besluit activiteiten leefomgeving
(BAL).
BAL
Het Besluit activiteiten leefomgeving bevat de algemene regels waaraan burgers en bedrijven zich
moeten houden als ze bepaalde activiteiten uitvoeren in de fysieke leefomgeving. Ook bepaalt het
besluit voor welke activiteiten een omgevingsvergunning nodig is.
Het besluit gaat uit van het volgende:
-
Aanwijzing van activiteiten waaraan het Rijk regels stelt;
Aanwijzing bevoegd gezag voor de uitvoering van algemene rijksregels;
Keuze voor het type voorschriften, hier is veel variatie in; Activiteiten en de gevolgen
daarvan zijn verschillend, dat vraagt ook om verschillende type regels;
Indien nodig kunnen meer uitgewerkte regels nodig zijn in de vorm van doelvoorschriften,
middelvoorschriften en informatieverplichtingen;
Voor een deel van de activiteiten geldt een meldingsplicht, d.w.z. de activiteit is uitsluitend
toegestaan nadat is gemeld. Voor sommige activiteiten is een omgevingsvergunning nodig;
Rijksregels bieden ruime mogelijkheden voor maatwerkregels en maatwerkvoorschriften.
1
In het BAL zijn in hoofdstuk 3 de activiteiten benoemd, in hoofdstuk 4 staan de inhoudelijke regels.
Hoofdstuk 5 bevat modules die voor meerdere activiteiten kunnen gelden.
Aanvullingsbesluit bodem met betrekking tot BAL
Het aanvullingsbesluit voegt een aantal milieubelastende activiteiten toe aan het BAL. Het betreft
de volgende activiteiten:
-
-
-
Graven onder en boven de interventiewaarde
Voor graven (inclusief tijdelijk uitplaatsen) wordt een aantal basisregels gesteld, met
het oog op het beschermen van de gezondheid, voorkomen van verspreiding van
verontreinigde grond, het behoud van gebruiksmogelijkheden. Het betreft
werkzaamheden zoals projectmatig grondverzet en tijdelijk uitplaatsen. Doel is om
zoveel mogelijk te werken met algemene regels en de onderzoekslasten te
verminderen.
In de artikelen wordt inzicht gegeven in deze regels, waarbij de huidige praktijk zoveel
mogelijk is overgenomen. Wel wordt een ondergrens (25 m3) geïntroduceerd (niet in
betekende mate) waaronder er geen regels gelden. Bijvoorbeeld voor het planten van
bomen of ondergrondse containers.
Ingegaan wordt op de meldingsplicht en welke gegevens en bescheiden daarbij
overlegd moeten worden
Bodemsanering
Bij deze activiteit worden de aanpak van saneringen in de vaste bodem beschreven. De
basis hiervan is de aanpak zoals omschreven in het huidige Besluit Uniforme
Saneringen (BUS). Het voorstel is om deze aanpak voor alle stofgroepen van
toepassing te laten zijn.
Hoe om te gaan met bronaanpak indien de vaste bodem gesaneerd wordt uit het
oogpunt om de grondwaterkwaliteit te verbeteren bij een mobiele verontreiniging is
nog punt van aandacht en discussie
Saneren van verontreinigende stoffen in het grondwater maken geen onderdeel uit van
deze activiteit, muv het opnemen van regels voor de lozingsactiviteit die vrijkomt bij
saneren van zowel vaste bodem als grondwater en voor zover deze lozing plaatsvindt
op een (rijks) oppervlaktewater
Toepassen van grond en bagger en bouwstoffen
Deze zal worden gebaseerd op het Besluit bodemkwaliteit (hoofdstuk 3 en 4). De
verbetervoorstellen die waren voorbereid voor een zelfstandige aanpassing van het Bbk
zullen zoveel mogelijk worden meegenomen.
Module bodemonderzoek
Bodemonderzoek is één van de onderwerpen die bij meerdere activiteiten aan de orde is. In
hoofdstuk 5 wordt daarom de module bodemonderzoek toegevoegd. Deze module geeft aan welke
onderzoeken wanneer uitgevoerd moeten worden.
BKL
Het Besluit kwaliteit leefomgeving stelt de inhoudelijke normen vast voor gemeenten, provincies,
waterschappen en het Rijk, met het oog op de nationale doelstellingen en het voldoen aan
internationale verplichtingen.
Dit besluit gaat over:
-
Instructieregels voor programma’s, omgevingsplannen, omgevingsverordeningen,
waterschapsverordeningen en projectbesluiten;
Instructieregels zijn de normen en bijbehorende regels die gelden voor
bestuursorganen bij het vaststellen van programma’s, omgevingsplannen,
2
-
-
-
omgevingsverordeningen, waterschapsverordeningen en projectbesluiten. In het besluit
zijn deze geordend per hoofdstuk en per instrument;
Omgevingswaarden;
Voor bodem zijn geen omgevingswaarden voorzien, met uitzondering van EUverplichtingen op het gebied van grondwaterkwaliteit;
Regels voor omgevingsvergunningen;
Dit besluit bevat ook de regels die het bevoegd gezag hanteert bij het beoordelen van
een aanvraag voor een omgevingsvergunning, het opnemen van voorschriften in een
omgevingsvergunning en het wijzigen van voorschriften of intrekken van een
omgevingsvergunning;
Monitoring en informatie;
Regels over monitoring, gegevensverzameling, gegevensbeheer, toegang tot gegevens.
Aanvullingsbesluit bodem met betrekking tot BKL
In deze versie van het Aanvullingsbesluit bodem is de aandacht met name gericht geweest op de
rechtstreeks werkende regels voor milieubelastende activiteiten en welke activiteiten nog
toegevoegd moeten worden, daardoor is de opzet van de instructieregels nog in een pril stadium.
Overwogen wordt in het Aanvullingsbesluit bodem instructieregels voorzien over:
-
-
Weging van de bodemkwaliteit bij het toedelen van functies en algemene criteria toelaten
van activiteiten. Er wordt aangegeven wanneer een beoordeling moet plaatsvinden, voor
welke activiteiten en wat het beoordelingskader is;
Verplichting tot het opstellen van een lokaal toetsingskader in het omgevingsplan voor het
toedelen van functies;
Regels over een bouwstop bij onaanvaardbaar bodemrisico om het bouwen op
verontreinigde grond tegen te gaan;
De verplichting tot het opstellen van een bodemkwaliteitskaart;
Het aanwijzen van gebieden waar bodemonderzoek wel of niet noodzakelijk is.
Daarnaast wordt overwogen instructieregels op te nemen die samenhangen met de uitvoering van
de grondwaterrichtlijn.
Zorgplicht
De inpassing van de zorgplicht bodem is nog niet opgenomen in deze versie van het besluit.
Artikelen 1.6 en 1.7 Ow en artikel 2.10 BAL dekken al een groot deel van de zorgplicht bodem in
art 13 Wbb. Voor de laatste resterende puzzelstukjes wordt nog naar de juiste vorm gezocht. Op
28 maart wordt hierop verder ingegaan.
Grondwater
Voor grondwater wordt een aantal beleidsmatige aandachtspunten de komende weken verder
uitgewerkt.
Deze aandachtspunten zijn:
-
Lozingen van afvalstoffen en andere vloeistoffen in de bodem en lozingen afkomstig van
saneringen en bronneringen (nu in het Besluit lozen buiten inrichtingen)
Wateronttrekkingsactiviteiten in relatie tot historische verontreiniging van grondwater
Mogelijk nadere duiding met betrekking tot maatregelen ter voorkoming dan wel beperking
van de inbreng van stoffen in het grondwater
Pseudoregelgeving zoals draaiboek monitoring grondwater. Bezien wordt of deze
pseudoregelgeving nog moet blijven bestaan of moet worden aangepast.
3