Document

Medezeggenschap en
agressie en geweld in de
marktsector
Jo Scheeren
Harry Hartmann
• Onderzoek (behoeften-inventarisatie) onder
ondernemingsraden naar hun ervaring met
het thema agressie en geweld en de
behoefte aan ondersteuning om dit thema
op de agenda te krijgen en te houden
• Overheidsector en marktsector
• 399 respondenten uit ondernemingsraden
• 244 afkomstig uit overheidssectoren
• 155 afkomstig uit de marktsectoren
Marktsector: De meeste respondenten komen
uit de industrie, de handel en de zakelijke
dienstverlening.
In hoeverre speelt het thema agressie en geweld
tegen medewerkers door externen een rol binnen uw
organisatie?
55%
49.2%
50%
45%
40%
35%
30%
25%
21.3%
20%
20.6%
22.6%
23.9% 23.9%
16.8%
15%
10%
9.0%
6.1%
6.6%
5%
0%
Overheids- of semi-overheidssector
Zeer onbelangrijk
Onbelangrijk
Noch onbelangrijk, noch belangrijk
Marktsector
Belangrijk
Zeer belangrijk
In hoeverre speelt het thema agressie en geweld
tegen medewerkers door leidinggevenden en
collega’s een rol binnen uw organisatie?
45%
39.8%
40%
35%
30.3%
28.4%
30%
23.4%
25%
19.4%
20%
17.2%
14.8%
15%
14.8%
10%
7.1%
4.9%
5%
0%
Overheids- of semi-overheidssector
Zeer onbelangrijk
Onbelangrijk
Noch onbelangrijk, noch belangrijk
Marktsector
Belangrijk
Zeer belangrijk
Mate waarin diverse vormen van agressie en geweld
in de marktsector voorkomen
Marktsector
Intimidatie door leidinggevenden of collega’s
36.1%
Intimidatie door klanten
26.5%
Pesten door leidinggevenden of collega’s
26.5%
Verbale agressie en spugen door klanten(of patiënten,
leerlingen of passagiers, e.d.)
34.8%
49.0%
14.2%
Agressie via email en sociale media door klanten
14.2%
24.5%
40.6%
21.9%
Lichamelijk geweld door klanten
29.0%
32.9%
60.6%
17.4%
67.7%
18.1%
49.0%
Ja
Nee
36.8%
Weet niet
Pesten door klanten
11.0%
Ongewenste seksuele aandacht van leidinggevenden of
collega’s
11.0%
54.2%
34.8%
9.7%
56.1%
34.2%
Ongewenste seksuele aandacht van klanten
Lichamelijk geweld door leidinggevenden of collega’s
59.4%
72.9%
5.8%
0%
29.7%
10%
20%
30%
40%
21.3%
50%
60%
70%
80%
90% 100%
Aanvullende maatregelen gewenst ten aanzien van
agressie of geweld door leidinggevenden en collega’s?
43.4%
Overheids- of semi-overheidssector
37.3%
19.3%
Ja
Nee
Weet niet
29.0%
Marktsector
0%
20%
58.7%
40%
60%
12.3%
80%
100%
7
Aanvullende maatregelen gewenst ten aanzien van
agressie of geweld door klanten?
68.0%
Overheids- of semi-overheidssector
27.5%
Ja
Nee
Weet niet
25.8%
Marktsector
0%
20%
65.8%
40%
60%
8.4%
80%
100%
Maatregelen rond agressie en geweld binnen de
organisatie
Marktsector
We hebben een cultuur waarin agressie en geweld
gemakkelijk bespreekbaar is
9.7%
43.2%
Bij meldingen van agressie en geweld wordt door de leiding
adequaat gereageerd
10.3%
We hebben heldere procedures voor de omgang met
agressie en geweld
10.3%
We beschikken over werkplekken en middelen die
bevorderen dat het werk veilig kan worden uitgevoerd
41.3%
43.2%
13.5%
46.5%
Zeer eens
Onze medewerkers zijn goed getraind voor de omgang met
agressie en geweld
1.9%
Eens
14.2%
Mijn organisatie neemt voldoende maatregelen om de
agressie te voorkomen en aan te pakken
10.3%
40.6%
Wij hebben een actueel beleid rondom veiligheid en
agressie
13.5%
Veiligheid van medewerkers en beheersing van agressie
hebben bij ons een hoge prioriteit
12.9%
Wij worden met regelmaat geconfronteerd met situaties van
agressie en geweld
2.6%
0%
10%
48.4%
51.6%
16.8%
20%
30%
40%
50%
60%
De rol van het thema agressie en geweld binnen de
ondernemingsraad
45%
41.8%
40%
35%
29.0%
30%
30.3%
25.8%
Zeer onbelangrijk
25%
Onbelangrijk
20.5%
20%
Belangrijk
Zeer belangrijk
13.5%
15%
10%
5%
Noch onbelangrijk, noch belangrijk
18.1%
9.0%
7.4%
4.5%
0%
Overheid- of semi-overheidssector
Marktsector
Aantal keren dat het thema agressie en geweld is
besproken in het afgelopen jaar
45%
42.6%
40.6%
40%
0 keer
35%
1 keer
28.4%
30%
2 - 5 keer
26.5%
25%
6 - 10 keer
22.1%
11 keer of meer
20%
15.6%
15%
10%
13.1%
8.6%
5%
2.6%
0.0%
0%
Overheid- of semi-overheidssector
Marktsector
Gewenste vs huidige rol ondernemingsraad
Marktsector
Overleg met bestuurder over thema
69.9%
37.6%
Gebruik maken van instemmings- of adviesrecht
38.5%
Ondersteunen van werkgever
37.9%
Toetsen beleid werkgever
68.5%
68.2%
67.6%
40.4%
Huidige rol
Levendig houden/aandacht voor het thema op de
werkvloer
52.4%
50.0%
Agenderen via het initiatiefrecht
38.1%
Anders
45.2%
76.0%
36.0%
0%
20%
40%
Gewenste rol
60%
80%
100%
In hoeverre rekent de ondernemingsraad deze
maatregel tot haar werkterrein?
Marktsector
9.0%
Nazorg verlenen en evalueren (individueel en in team)
23.9%
4.5%
11.0%
Schade verhalen
Aangifte doen
5.2%
12.3%
Reactie naar dader
6.5%
12.9%
4.5%
Training en scholing werknemers
17.4%
Melding agressie
14.8%
Bespreekbaar maken en norm stellen
0%
Redelijk actief
20.6%
11.0%
Registeren incidenten
Heel actief
29.0%
36.1%
41.9%
10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Rol ondernemingsraad in agressie en geweld
41.4%
Grotere rol
28.4%
Overheid- of semioverheidssector
55.7%
58.7%
Rol gelijk houden aan huidige rol
Marktsector
Weet niet
2.5%
7.1%
Kleinere rol
0,4%
5.8%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Behoefte aan ondersteuning ondernemingsraad
22.5%
Overheid- of semi-overheidssector
62.3%
15.2%
Ja
Nee
Weet niet
Marktsector
15.5%
0%
75.5%
20%
40%
60%
9.0%
80%
100%
Behoefte aan ondersteuningsmogelijkheden
Best practices – voorbeelden van hoe andere organisaties
omgaan met agressie en geweld
9.4%
36.9%
7.8%
Informatie over een veilige werksfeer (intimidatie)
Tips en tools om als ondernemingsraad/medezeggenschapsraad
aan de slag te gaan met agressie en geweldvraagstukken
38.5%
8.6%
36.1%
7.4%
Informatie over wetgeving op het gebied van Agressie en geweld
32.0%
4.9%
Toegankelijke kennis over agressie en geweld
Kennisuitwisseling met andere
ondernemingsraden/medezeggenschapsraden over de aanpak…
Auditing en evaluatie van de werking van ons beleid en de
maatregelen tegen agressie en geweld
33.6%
7.4%
30.7%
6.1%
Informatie over het aan de slag gaan met agressie en geweld
vraagstukken
5.3%
Netwerkontwikkeling op het gebied van agressie en geweld
(OR/MR leden én experts)
5.7%
Training en opleiding van medewerkers in de omgang met
agressie en geweld
5.7%
Advies op maat over het opstellen en implementeren van beleid
en maatregelen tegen agressie en geweld
29.9%
28.3%
25.4%
3.7%
Begeleiding en ondersteuning bij het implementeren van beleid
en maatregelen tegen agressie en geweld
27.0%
5.3%
Hulpmiddelen om agressie en geweld te agenderen, bijvoorbeeld
op een bestuursvergadering
22.5%
4.5%
0%
Heel
veel
32.0%
21.7%
10%
20%
30%
40%
50%
Vorm van gewenste ondersteuning
Marktsector
Door informatie te ontvangen
Via een informatiepunt (telefonisch of per email)
43.2%
14.8%
56.8%
85.2%
Via een bezoek van een deskundige op een OR-vergadering
12.3%
87.7%
Via een netwerkbijeenkomst
11.0%
89.0%
Via deelname aan een workshop/eendaagse training
Via deelname aan een meerdaagse training
Geen voorkeur
Anders, namelijk ...
Ja
92.9%
7.1%
Nee
96.8%
31.6%
12.3%
68.4%
87.7%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Conclusies (selectie)
• Binnen de marktsector rapporteren de leden van
ondernemingsraden dat bij 36% van de organisaties
medewerkers worden geïntimideerd en bij 26% van de
organisaties medewerkers worden gepest.
• Over het algemeen komen vormen van agressie en
geweld volgens de respondenten in de marktsector
minder voor dan in de overheids- of semi-overheidssector.
• In de marksector wil 29% van de respondenten graag
extra maatregelen zien tegen agressie en geweld door
leidinggevenden en collega’s.
Conclusies (selectie)
• Uit ‘open antwoorden’ van de respondenten blijkt dat het
thema vaak pas besproken wordt naar aanleiding van een
incident.
• Diensten waar met name behoefte aan is, zijn goede
praktijkvoorbeelden , maatregelen tegen agressie en
geweld en informatie over een veilige werksfeer
(intimidatie) en tips en tools om aan de slag te gaan met
agressie en geweld, informatie over wetgeving,
kennisuitwisseling met andere medezeggenschapsraden
en auditing en evaluatie van hun eigen beleid.
Conclusies (selectie)
• In de marktsector is sprake van agressie en geweld door
leidinggevenden en collega’s in de vorm van intimidatie
en pesten, Deze vormen van agressie en geweld binnen
de organisatie vergen extra aandacht in beleid rond
agressie en geweld, met name ook op organisatieniveau.
• Leden van ondernemingsraden vinden het thema agressie
en geweld een grote rol spelen binnen hun raad, maar het
thema wordt sporadisch besproken en wordt vaak pas
actueel na een incident in de organisatie. Dit geeft
aanwijzingen dat de aanpak van agressie en geweld bij
organisaties vaak curatief is en niet zozeer op preventie
gericht: het voorkomen van agressie en geweld. Beleid en
ondersteuning zouden daarop gericht moeten zijn.
Conclusies (selectie)
• Veel gaat om het bespreekbaar en transparant maken van
agressie en geweld en de wijze waarop dit in de
organisatie wordt opgepakt en de medewerker zijn werk
veilig kan doen. Daar zit een belangrijke rol voor de
ondernemingsraad.
Aanbevelingen voor or-en (selectie)
1. Inventariseren wat de organisatie tegen agressie en
geweld doet en of er een afdoende instrumentarium
bestaat.
2. Incidenten zichtbaar maken door te werken aan
registratie. Mogelijk ook verbinden aan ziektekosten
zoveel incidenten kost zoveel!
3. Het onderwerp kan “vast” geagendeerd worden en/of in
een sociaal jaarverslag.
4. Het onderwerp agressie en geweld kan meegenomen
worden in afspraken rondom cultuur in de organisatie:
communiceren over agressie en geweld hoort erbij.
Bedankt!
[email protected]
[email protected]