Volgens minister Plasterk

> Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der StatenGeneraal
Postbus 20018
2500 EA Den Haag
Directoraat-Generaal
Bestuur en Wonen
Directie Bestuur en Financiën
Turfmarkt 147
Postbus 20011
2500 EA Den Haag
www.rijksoverheid.nl
Kenmerk
2017-0000060232
Uw kenmerk
Bijlage(n)
1
Datum
Betreft
Aanbieding rapport Toezicht en handhaving door gemeenten
Hierbij bied ik u aan het in mijn opdracht opgestelde rapport Toezicht en
handhaving door gemeenten.
Naleving van wet- en regelgeving is binnen onze samenleving van groot belang.
Een effectief toezicht op de naleving van wet- en regelgeving en een effectieve
handhaving door de overheid dragen daar in hoge mate aan bij. Ook het gezag,
de betrouwbaarheid en de geloofwaardigheid van de overheid zijn gediend met
een adequate handhaving van wet- en regelgeving.
Recente voorbeelden tonen daarnaast ook aan dat strikte handhaving van wet- en
regelgeving van belang is om ondermijning van het bestuur en de samenleving
door onder meer de georganiseerde criminaliteit tegen te gaan. De
bewustwording daarvan binnen het openbaar bestuur is de afgelopen jaren
duidelijk toegenomen. Gemeenten zetten zich stelselmatig in om toezicht en
handhaving effectief in te richten.
Het aantal regels waarvoor de gemeenten belast zijn met de zorg voor het
toezicht op de naleving en de handhaving is tegelijkertijd ook zeer omvangrijk. Bij
de behandeling in de Eerste Kamer van de BZK-begroting voor 2015
(Kamerstukken I, 2014/15, 34 000 VII, B, memorie van antwoord) hebben de
fracties van de PvdA en de PvdD gevraagd of de regering de praktijk herkent c.q.
de zorgen deelt dat gemeenten onvoldoende capaciteit hebben om hun toezichtsen handhavingstaken adequaat uit te voeren. Tevens werd gevraagd of de
regering bereid is nader onderzoek te doen naar toezicht op en handhaving van
wet- en regelgeving in de praktijk door gemeenten.
Naar aanleiding hiervan heb ik toegezegd een dergelijk onderzoek te laten
verrichten. Ik heb het onderzoeksbureau Pro Facto uit Groningen hiertoe opdracht
gegeven. Voor de hoofdpunten en conclusies van het onderzoek verwijs ik u naar
de inhoud van het rapport.
Pagina 1 van 3
Directoraat-Generaal
Bestuur en Wonen
Directie Bestuur en Financiën
Datum
Het rapport beschrijft de huidige stand van zaken op het terrein van toezicht en
handhaving bij gemeenten. Ik herken daarbij de constatering van de
onderzoekers dat op het gebied van toezicht en handhaving grote slagen zijn
gemaakt in de domeinen fysiek en openbare orde en veiligheid. In het sociale
domein is het beleid inzake toezicht en handhaving volop in ontwikkeling.
Kenmerk
2017-0000060232
Bij de conclusies van het rapport moet in ogenschouw worden genomen dat daar
waar gemeenten verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van taken op het terrein
van toezicht en handhaving, er ook ruimte is voor onderlinge verschillen
(differentiatie), zowel in de bestuurlijke aanpak als in professionele
uitvoeringskeuzes. Daarnaast is het uiteraard vooral aan de gemeenteraad en het
college van burgemeester en wethouders om – mede op basis van de
verantwoording over het gevoerde beleid door het college – keuzes te maken met
betrekking tot het beleid inzake toezicht en handhaving.
Het rapport bevat een aantal aanbevelingen voor gemeenten, alsmede
aanbevelingen voor het ministerie van BZK.
Ten aanzien van gemeenten hebben de onderzoekers kort samengevat de
volgende aanbevelingen geformuleerd:
1. Zorg voor SMART geformuleerde doelstellingen voor toezicht en handhaving;
2. Richt outcome-gerichte systemen van monitoring en evaluatie in;
3. Intensiveer toezicht en handhaving op het sociaal domein;
4. Versterk het integrale karakter van toezicht en handhaving.
Ten aanzien van de rol van de rijksoverheid, in het bijzonder de rol van het
ministerie van BZK, hebben de onderzoekers de volgende aanbevelingen
geformuleerd:
1. Zorg voor een goede ondersteuningsagenda voor gemeenten. BZK kan
bijvoorbeeld helpen door best practices te belichten en
ondersteuningsmateriaal aan te bieden. Daarnaast kan de ontwikkelpotentie
van gemeenten op het gebied van toezicht en handhaving worden vergroot
door de gemeentelijke gereedschapskist verder aan te vullen met effectieve
instrumenten voor toezicht en handhaving.
2. Het ministerie kan de gemeenten bijstaan door goede voorlichting en
communicatie en door het kader van toezicht en handhaving voor de
gemeenten blijvend helder neer te zetten.
3. Als hoeder van het binnenlands bestuur is de minister van BZK gehouden de
kern van de decentralisatiegedachte te bewaken.
Het bewaken van de decentralisatiegedachte omvat in mijn visie niet alleen de
zorg voor voldoende financiële middelen, maar tevens de zorg voor voldoende
instrumenten om taken op het terrein van toezicht en handhaving adequaat uit te
kunnen voeren, evenals het beschikbaar stellen van effectieve mogelijkheden om
voor toezicht en handhaving relevante informatie te kunnen delen tussen
overheden en beleidssectoren.
Pagina 2 van 3
Directoraat-Generaal
Bestuur en Wonen
Directie Bestuur en Financiën
Mede om die reden is het ministerie van BZK betrokken bij de totstandkoming van
sectorwetgeving met gevolgen voor gemeenten, inclusief de wijze waarop toezicht
en handhaving in die wetten zijn of worden geregeld.
Datum
Kenmerk
2017-0000060232
De hierboven geschetste aanbevelingen vormen een goed uitgangspunt om,
vanuit de eigen verantwoordelijkheid van gemeenten, de komende maanden
nader in gesprek te treden met de VNG en de gemeenten over toezicht op de
naleving en handhaving van wet- en regelgeving door gemeenten. Ook het IPO,
de provincies en relevante andere departementen zullen hierbij uiteraard worden
betrokken.
Over de uitkomsten van de bovengenoemde gesprekken en de verdere
beleidsinitiatieven ten aanzien van toezicht op de naleving en handhaving van
wet- en regelgeving door gemeenten zult u in de tweede helft van 2017 nader
worden geïnformeerd.
De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,
dr. R.H.A. Plasterk
Pagina 3 van 3