Lestips nieuwsbrief nr. 3 – februari 2015

Pret aan de pomp!
Lage olieprijzen maken het autorijden weer aantrekkelijk. In navolging van de prijs voor een
vat ruwe olie, kost een liter benzine inmiddels veel minder dan een jaar geleden.
Olie is letterlijk en figuurlijk de ‘smeerolie’ van vele economieën. Schommelingen in de
olieprijs hebben op allerlei terreinen gevolgen. Waar de modale automobilist lachend zijn
auto voltankt zit president Poetin knarsetandend naar zijn waardeloze begroting te kijken en
in Venezuela is, op moment van schrijven, 400 liter benzine net zo duur als een kopje
espresso.
In deze nieuwsbrief doen we u suggesties om met de ‘olieprijs-kwestie’ aan de slag te gaan.
Foto ANP / Bart Maat (nrc.nl, 4 -12-14)
Onderbouw
De kwestie van het zwarte goud
Introduceer het onderwerp met bijvoorbeeld een grafiek van de (dalende) olieprijs.
Met deze opdracht laat u leerlingen kennismaken met de wereld van de aardolie.
Ter voorbereiding van deze opdracht dient u kaartjes met tekst te vermenigvuldigen en uit te
knippen. (zie bijlage)
Verdeel de klas in groepjes van 4 leerlingen.
Geef elke groep een envelop met daarin de kaartjes met tekst er op. (zie bijlage)
Geef elke groep de opdracht de kaartjes zo nauwkeurig mogelijk te rubriceren. Welke
ordening zij kiezen is vrij. Wel dienen ze voor elke groep kaartjes een titel te maken
(bijvoorbeeld: Oorzaken, Winnaars)
Bespreek de opdracht. Denk aan samenvattende vragen als:
- Wat bepaalt nu hoe hoog de olieprijs is?
- Wat zijn gevolgen van een lage/hoge olieprijs?
3/4 Vmbo
De kettingreactie
De olieprijs heeft gevolgen op vele terreinen. Middels deze opdracht zet u leerlingen aan het
denken hoe het één het ander beïnvloedt.
Het is wellicht handig om te starten met een klassikaal voorbeeld van een kettingreactie.
U kunt bijvoorbeeld dit artikel als insteek nemen en dit uitwerken op de manier zoals de
leerlingen het vervolgens geacht worden te doen.
Deel het artikel met de klas (print, bord, linkje) en lees het door.
Maak op de het bord bijvoorbeeld deze kettingreactie :
Wat doet de lage olieprijs met Venezuela?
Lage olieprijs → dalende exportinkomsten → geen geld meer voor import →
schaarste → schulden & begrotingstekort → verhogen benzineprijzen? → rellen?
Vervolgens gaan de leerlingen zelf een kettingreactie maken die verband houdt met de
olieprijs.
Verdeel de klas in groepjes van 2-4 leerlingen.
Geef elke groep een A3.
Laat ze kiezen uit de volgende mogelijkheden (uiteraard uit te breiden met eigen ideeën):
- Wat doet een hoge/lage olieprijs met duurzame energiebronnen?
- Wat doet een hoge/lage olieprijs met werkgelegenheid?
- Wat doet een hoge/lage olieprijs met het milieu?
- Wat doet een hoge/lage olieprijs met een bedrijf als Shell?
- Wat doet een hoge olieprijs met Rusland (een land dat veel olie produceert/exporteert)?
- Wat doet een hoge/lage olieprijs voor de consument?
Bespreek de opdracht na. Wie komt de met de langste, meest doordachte, meest extreme,
meest realistische kettingreactie?
Tweede Fase
De “Olie-top”
Organiseer in de klas een “olie-top”.
De centrale vraag van de conferentie is: “Hoe nu verder met deze lage olieprijs?”
Ter introductie is dit filmpje informatief en handig.
Hieronder de deelnemende landen/organisaties (eventueel uit te breiden met overige
partijen):
- Saudi-Arabië (als OPEC-lid)
- Venezuela (als OPEC-lid)
- Rusland
- Verenigde Staten
- Hoofd van Bestuur SHELL
Richt het lokaal in als een vergaderzaal.
Deel de klas in 5 groepjes/partijen die ieder een land/organisatie vertegenwoordigen.
Geef elke groep/partij de opdracht/tijd (wellicht huiswerk ter voorbereiding) zich in te lezen in
de belangen en zorgen van de groep die zij vertegenwoordigen met betrekking tot de (lage)
olieprijs.
Leid als docent het gesprek in goede banen.
Ter voorbereiding kunnen eventueel de volgende bronnen door de leerlingen geraadpleegd
worden:
Algemeen:
http://www.nrcq.nl/2014/11/29/de-zeven-gevolgen-van-de-lage-olieprijs-ja-de-benzine-isgoedkoper
en
http://www.elsevier.nl/Economie/achtergrond/2014/10/Waarom-de-olieprijs-aan-het-dalen-is1628641W/
Saudi-Arabië:
http://www.z24.nl/economie/saudi-arabie-doet-iets-bijzonders-aanval-op-goedkopeamerikaanse-olie-511069
Venezuela:
http://www.volkskrant.nl/economie/dalende-olieprijzen-drijven-venezuela-versneld-richtingfaillissement~a3811712/
Rusland:
http://www.bloomberg.com/bw/articles/2014-11-26/russia-wont-cut-oil-production
Verenigde Staten:
http://www.nu.nl/economie/3591735/vs-jaar-grootste-olie--en-gasproducent.html
http://nl.wikipedia.org/wiki/Schalie-olie#Verenigde_Staten
Shell:
http://nos.nl/artikel/2016055-shell-schroeft-investeringen-terug.html
Bijlage
Nieuwsbrief BuiteNLand februari 2015
Opdracht onderbouw
De OPEC is een club landen
die allemaal zelf over grote
voorraden aardolie
beschikken.
Elke dag worden er
gemiddeld zo’n 90 miljoen
(90 000 000) vaten olie
verbruikt.
Nederland heeft zelf niet
heel veel aardolie maar we
verdienen wel veel geld met
de handel er van.
In Rotterdam ligt veel
aardolie opgeslagen in
enorme tanks.
Dagelijks wordt er veel
aardolie aangevoerd met
grote tankschepen.
Dankzij de lage olieprijs
kunnen mijn ouders
goedkoop tanken.
Dan kunnen ze me ook wel
met de auto naar school
brengen !
Een vat ruwe aardolie bevat
bijna 160 liter.
In veel landen lijkt de
economische groei wat af te
nemen.
De landen die lid zijn van de
OPEC maken afspraken
over de hoeveelheid
aardolie die zij produceren.
Bij de verbranding van
aardolie komt CO2 vrij. Veel
CO2 in de atmosfeer kan er
voor zorgen dat het
broeikaseffect wordt
versterkt.
Aardolie wordt ook wel zwart
goud genoemd. Dat komt
omdat er geen land is dat
zonder aardolie kan.
Aardolie is ontstaan uit de
overblijfselen van beestjes
die lang geleden in de zee
zwommen.
Een vat aardolie kostte op 3
februari 2015 $56.
Een jaar eerder was dit
$107.
Sommige landen waren de
hoge olieprijs van de laatste
jaren beu. Ze gingen op
zoek naar alternatieven.
Soms duurzaam soms niet.
Dankzij moderne technieken
is het voor olieproducenten
ook bij een lagere olieprijs
toch nog winstgevend om te
olie te produceren.
Ook in lippenstift zit aardolie
verwerkt.
Een oliebedrijf als Shell
verdient een stuk minder als
de olieprijs zo laag is.
De petrochemische industrie
gebruikt olie als grondstof.
Met de lage olieprijs zijn
duurzame energiebronnen
verhoudingsgewijs duurder
geworden.
Venezuela is voor zijn
nationale inkomen
grotendeels afhankelijk van
de inkomsten uit de
olieverkoop.
Het land dreigt failliet te
gaan.
Er wordt op dit moment
meer aardolie geproduceerd
dan dat er wordt verbruikt.
Een lage olieprijs heeft
invloed op de import.
Het beïnvloedt immers de
transportkosten van
producten die van ver
moeten komen.
De voorraad aardolie is niet
oneindig. Het is een
uitputbare energiebron.
De VS koopt steeds minder
olie in het buitenland. Dat
komt omdat zij inmiddels
hun eigen (schalie)olie uit de
grond halen.
Er is een verband tussen de
mate van welvaart van een
land en de hoogte van de
olieconsumptie.