pgo-leidraad-stamcellen-in-het-volwassen-brein-2

PGO-LEIDRAAD ANW – V4A
Module
Groepsleden
Artikel (titel)
Module 1
Voorzitter: Carlijn van Herpt
Notulist: Vivian Allis
Internet artikel
Onderwerp ‘Leven’
Overige:
Bibi van Eijk
‘Stamcellen in het volwassen
brein’
1. Verhelder onduidelijke termen en begrippen.





Neurogenese: het ontstaan van nieuwe zenuwcellen in levende organismen, dat zowel voor
als na de geboorte plaatsvindt.
Hippocampus: sikkelvormig gebiedje ‘zeepaardje’, diep, midden in het brein, betrokken bij
het gedragspatroon van een individu.
Neuronen: neuronen zijn de fundamentele cellen van het zenuwstelsel. Deze zenuwcellen
zorgen voor het ontvangen en verzenden van zenuwprikkels en vormen samen lange vezels.
Dopamine: Neurotransmitters zijn dragers van informatie in zenuwbanen en geven
informatie door van de ene zenuwcel naar de andere. Ze bevinden zich in de uiteinden en
aan het begin van zenuwbanen. Ze worden geactiveerd door elektrische signalen. Dopamine
is een van deze neurotransmitter stof.
Striatum: de kern van de hersenen.
2. Definieer het centrale probleem / vraag van het artikel.
Kan het brein zichzelf in de toekomst repareren?
3. Analyseer het artikel / de rode draad.
Veel lichaamsweefsels, zoals de huid, kunnen zichzelf herstellen. De hersenen daarentegen zijn
zeer kwetsbaar en schade, die ontstaat door hersenbloeding of door een ziekte als Parkinson of
Alzheimer, leidt eigenlijk altijd tot permanent functieverlies. Er is heel lang gedacht, dat in het
volwassen brein geen nieuwe zenuwcellen geboren kunnen worden, maar dit blijkt niet waar te
zijn. Sins het begin van de jaren 90 is vast komen te staan dat er in het volwassen brein van
proefdieren wel nieuwe zenuwcellen kunnen ontstaan. Een doorbrak kwam in 1998 toen Peter
Eriksson het bewijs leverde, dat het ontstaan van nieuwe zenuwcellen, ook plaats vindt in het
volwassen brein van de mens. In Parkinson patiënten sterven de dopaminerge zenuwcellen af,
die het striatum voorzien van dopamine. Hierdoor onstaan de karakteristieke
bewegingsproblemen van de ziekte. Aangezien de stamcellen naast het striatum liggen, wordt er
nu gezocht naar een methode om deze stamcellen om te vormen tot nieuwe dopamine
producerende zenuwcellen. In de komende jaren zal duidelijk worden of deze stamcellen
gestimuleerd kunnen worden om de beschadigde zenuwcellen daar te vervangen. Men weet nu
dat er nog steeds stamcellen aanwezig zijn in het volwassen brein en dus is het theoretisch
gezien mogelijk om een maier te ontwikkelen om de lichaamseigen stamcellen te activeren om
het eigen brein te repareren.
4. Orden de ideeën uit de analyse van het probleem.
NIET VAN TOEPASSING.
Sinds het begin van de jaren 90 is vast komen te staan dat er in het volwassen brein van
proefdieren wel nieuwe zenuwcellen kunnen ontstaan. Een doorbrak kwam in 1998 toen Peter
Eriksson het bewijs leverde, dat het ontstaan van nieuwe zenuwcellen, ook plaats vindt in het
volwassen brein van de mens. Aangezien de stamcellen naast het striatum liggen, wordt er nu
gezocht naar een methode om deze stamcellen om te vormen tot nieuwe dopamine
producerende zenuwcellen. In de komende jaren zal duidelijk worden of deze stamcellen
gestimuleerd kunnen worden om de beschadigde zenuwcellen daar te vervangen. Men weet nu
dat er nog steeds stamcellen aanwezig zijn in het volwassen brein en dus is het theoretisch
gezien mogelijk om een maier te ontwikkelen om de lichaamseigen stamcellen te activeren om
het eigen brein te repareren.
5. Formuleer leerdoelen.
1. Kan het repareren van de brein ook andere ziektes genezen behalve Parkinson en
Alzheimer?
2. Wanneer sterven er hersencellen af?
3. Sterven er hersencellen af door een voetbal te koppen?
PROCESCONTROLE (punten,datum)
DOCENT
________________
6. Beantwoord je leerdoelen.
1. Ook andere typen hersencellen voor weer andere neurodegeneratieve ziektes, of tot
hartspiercellen voor celtherapie in een beschadigd hart kunnen opgekweekt worden. De
nieuwe hoop is inmiddels ook een hype geworden toen bleek dat naast pluripotente ook
multipotente (cellen die kunnen differentiëren tot een beperkt aantal celtypes) stamcellen
gekweekt kunnen worden. Op deze manier kunnen dus heel veel ziektes worden bestreden.
2. Elke seconde gaat er 1 hersencel dood, dit betekent dat er elk jaar 31 miljoen hersencellen
afsterven. Dit is normaal, maar als er teveel hersencellen afsterven is dit niet goed. Dit kan
bijvoorbeeld onstaan door een hersenschudding of veel alcohol gebruik.
3. Er gaan veel geruchten rond over dat er van allerlei dingen hersencellen kunnen afsterven.
Een deel hiervan is waar, maar een groot deel is nooit bewezen. Uit onderzoek is gebleken
dat professionele voetballers vaak iets slechter presteren op cognitieve taakjes. Denk hierbij
aan geheugen-, taal- en aandachtstaakjes. Vaak wordt dit probleem gewijd aan het koppen
van de voetbal. Om er achter te komen of dit nu echt waar is hebben onderzoekers gekeken
naar de concentratie van S-100B in de hersenen van voetballers. S-100B is een stofje dat
vrijkomt op het moment dat er hersenweefsel beschadigd raakt. Er bleek dat voetballers
meer S-100B in hun hersenen hadden na een wedstrijd en dat hoe vaker er een bal gekopt
werd, hoe hoger de concentratie S-100B werd. Dit zou er op wijzen dat het koppen van een
bal inderdaad weefsel kapot maakt in je hersenen.
Toch is niet iedereen overtuigd door dit resultaat. Veel mensen denken dat het slechter
presenteren op de cognitieve taakjes komt doordat voetballers veel vaker
hersenschuddingen oplopen. Het komt regelmatig voor dat twee voetballers met hun hoofd
tegen elkaar botsen of met hun hoofd tegen een elleboog aanbotsen. Dit heeft een veel
groter effect dan het koppen van een bal. Of het nu echt waar is dat er door het koppen van
een voetbal echt hersencellen afstoten is dus niet helemaal bewezen. Wat wel duidelijk is, is
dat hoe vaker je je hoofd stoot hoe groter de kans is op blijvende schade. Dus hoe vaker
iemand een hersenschudding oploopt, hoe groter de kans is dat je hersenen beschadigd
raken.
7. Schrijf een korte samenvatting van de ‘oplossing’ van dit probleem.
Sinds het begin van de jaren 90 is vast komen te staan dat er in het volwassen brein van
proefdieren wel nieuwe zenuwcellen kunnen ontstaan. Een doorbrak kwam in 1998 toen
Peter Eriksson het bewijs leverde, dat het ontstaan van nieuwe zenuwcellen, ook plaats vindt
in het volwassen brein van de mens. Aangezien de stamcellen naast het striatum liggen,
wordt er nu gezocht naar een methode om deze stamcellen om te vormen tot nieuwe
dopamine producerende zenuwcellen. In de komende jaren zal duidelijk worden of deze
stamcellen gestimuleerd kunnen worden om de beschadigde zenuwcellen daar te vervangen.
Men weet nu dat er nog steeds stamcellen aanwezig zijn in het volwassen brein en dus is het
theoretisch gezien mogelijk om een maier te ontwikkelen om de lichaamseigen stamcellen te
activeren om het eigen brein te repareren.
PROCESCONTROLE (punten,datum)
DOCENT
________________