Natuur en bodem Vanuit de perspectieven maatschappij, economie

Lezingen en workshops tijdens de bijeenkomst
‘Een vitale bodem als fundament voor een robuuste natuur’
Drie lezingen: Natuur en bodem
Vanuit de perspectieven maatschappij, economie en natuur geven Johan van den Hout,
Petra van Egmond en Rudy van Diggelen hun visie op bodem als fundament onder
natuur.
13.05 uur – 13.22 uur
Lezing Johan van den Hout,
gedeputeerde Natuur, Milieu en Water in de Provincie Noord-Brabant
Natuur en Bodem voor de Brabantse samenleving
Het natuurnetwerk is het domein van de flora en fauna. Natuur levert ons schone lucht en
rust. We gebruiken natuurgebieden om in te wandelen, te sporten of simpelweg om te
genieten. Een gezonde bodem vormt de basis voor een soortenrijke natuur én schoon
grondwater. Bodem en natuur zijn van levensbelang voor ons en onze kinderen.
13.25 uur – 13.55 uur
Lezing Petra van Egmond,
Programmaleider Natuurlijk Kapitaal Nederland; Planbureau voor de Leefomgeving
De waarde van natuur en bodem vanuit economisch perspectief
De ontwikkeling en beheer van natuur kost jaarlijks veel geld. Welke baten kunnen we
van de natuur verwachten en wegen de baten op tegen de kosten? Kunnen we bij het
ontwikkelen en beschermen van natuur en landschap meer anticiperen op de
ecosysteemdiensten? Welke rol speelt de bodem daarin? Wat schieten natuur en
landschap er uiteindelijk mee op?
13.55 uur – 14.25 uur
Lezing Rudy van Diggelen
Hoofddocent Ecosystem management, Universiteit van Antwerpen
Bodemmanipulatie bij natuurherstel: gebakken lucht of zinvolle aanvulling?
De natuur in Nederland en Vlaanderen is in hoge mate het resultaat van menselijke
ingrepen. Deze gaan soms zo ver dat bodems worden afgegraven om het
voedingsstoffenniveau te verlagen en natte omstandigheden te creëren. Of we grijpen in
de bodemchemie in om de stoffenbalans af te stemmen op de eisen van het natuurtype.
Wat heeft deze aanpak de natuur gebracht? Wat gebeurt er met het bodemecosysteem?
Acht workshops over twee rondes
Eerste ronde: A1, B1, C1 en D1
A. Bodemverbetering onder Brabantse bossen
A.1 Biodiversiteit verdient een vitale bodem: de aanpak op landgoed Schijf
Jos Koopmans, Rentmeester Landgoed Jachthuis Schijf
De bodems onder de naaldbossen van landgoed Jachthuis Schijf zijn door de dikke
strooisellaag behoorlijk verzuurd. Het leven in en op de bodem is hierdoor minimaal
ontwikkeld. Een nieuwe beheermethode die zich richt op het versterken van het
bodemleven via mycorrhiza-schimmels werpt haar vruchten af op de bovengrondse flora
en fauna. Een hierop gebaseerd verdienmodel houdt de kosten in de hand.
B. Handen aan de bodem voor meer biodiversiteit
B.1 Fosfaatverwijdering en natuurbeheer
Wim Dijkman, Centrum voor Landbouw en Milieu
De bodem van landbouwgronden binnen het natuurnetwerk moet worden herontwikkeld
om een geschikte uitgangssituatie te bieden voor nieuwe natuur, een nieuw soort
ontginningsproces. In de interactieve sessie gaan we in op de belangrijkste
bodemeigenschappen voor landbouw en natuur en de functionaliteit ervan. We maken
vergelijkingen tussen de nutriëntenvoorraad, het bodemleven, organische stof en
bodemverdichting en de mogelijkheden om deze eigenschappen vanuit de agrarische
situatie om te vormen naar de condities voor natuur.
C. Bodem als verbinder tussen natuur en landbouw
C.1Bodem als verbinding tussen natuur en landbouw op en om landgoed Baest
Roland Pessers, Manager Stichting Landgoed Baest
De landbouwgronden op Landgoed Baest kennen een beheer dat nauw is afgestemd
met de omringende natuur. De positieve effecten van compost uit de natuur op de
agrarische productie hebben inmiddels de aandacht van de omliggende agrarische
bedrijven. Er is een fascinerend proces gaande waarbij tegenstellingen tussen landbouw
en natuur worden omgebogen naar samenwerking tussen agrariërs en landgoed.
D. Meten aan de bodem
D.1 Praktische kennis voor een vitale bodem en groen ondernemerschap
Elke Kunen en Ursula Kirchholtes, HAS Den Bosch
Er bestaan verschillende mogelijkheden en indicatoren om de toestand van het
bodemsysteem in beeld te brengen. De praktijk van het agrarische bedrijf en
natuurbeheer heeft behoefte aan methoden die op eenvoudige en goedkope wijze
informatie geven over kwaliteit van de bodem. De HAS heeft met studenten de nodige
ervaring opgebouwd in duurzaam bodembeheer en monitoring in de praktijk.
Tweede ronde:
A2, B2, C2 en D2
A. Bodemverbetering onder Brabantse bossen
A.2 Vitale bosbodems? Nutriëntenpomp aanslingeren!
Bart Nyssen, Bosgroep Zuid Nederland
De dominantie van eik en grove den heeft de bodems onder Noord-Brabantse bossen op
veel plaatsen verzuurd, verdroogd en verarmd, waardoor deze bosecosystemen weinig
robuust zijn tegen externe invloeden. De zure depositie van industrie, verkeer en
landbouw versterken hun kwetsbaarheid. Nu deze zure depositie is afgenomen, krijgt het
herstel van de bosbodem weer een kans. Een rijkere bomensamenstelling en een
nieuwe aanpak van bosbeheer zijn onderdeel van de herstelstrategie.
B. Handen aan de bodem voor meer biodiversiteit
B.2 Bodem op reis: habitatontwikkeling van de moerasstreekmier in blauwgrasland
Kars Veling, De Vlinderstichting
In het Life+-project Blues in the Marshes staat de natuurontwikkeling in het Natura 2000gebied Vlijmens Ven, van mais naar vochtig schraalland, centraal. De ontwikkeling van
de karakteristieke flora en fauna wordt gestimuleerd door de transplantatie van plaggen
vanuit de Moerputten en door het uitspreiden van maaisel. In de interactieve sessie
nemen we u mee in de werkwijze en tonen we de eerste resultaten.
C. Bodem als verbinder tussen natuur en landbouw
C.2 Bodem in pachtcontracten landbouwgrond in EHS-gebieden
Mary Fiers, Directeur Groen Ontwikkelfonds Brabant, GOB
Het Groen Ontwikkelfonds Brabant gaat vanaf 1 januari 2016 de pachtvoorwaarden voor
verpachting van de gronden aanpassen. Zowel binnen als buiten het Natuurnetwerk
Brabant. Behoud en verbetering van de bodemkwaliteit is daarbij uitgangspunt. De eerste
stap is gezet, maar er is nog een wereld te winnen. Meer weten? Denk dan mee. Samen
weten en kunnen we meer.
D. Meten aan de bodem
D.2 Bodemconditiescore (BCS) voor uw natuurpotentie!
Marco Arts, André de Bonte en Matheijs Pleijter, Aequator Groen & Ruimte,
Duurzaam bodembeheer en natuur is een logische combinatie. Ervaringen opgedaan in
de landbouw en in natuurbeheer bieden goede houvast om natuurlijke bodemprocessen
bij de omvorming van landbouwgrond naar natuur te stimuleren. In de interactieve sessie
wordt de Bodemconditiescore (BCS), een instrument dat de bodemtoestand van nieuwe
en bestaande natuurgebieden in beeld brengt, toegelicht.