Clair-obscur - Licht in de kunst

Clair-obscur (Italiaans: chiaroscuro, Duits: Helldunkel) is een techniek uit de schilderkunst, film en
fotografie waarbij de licht - donker contrasten sterker worden uitgebeeld dan ze in werkelijkheid vaak zijn.
Er wordt weinig gebruikgemaakt van de zogenaamde middentonen. Hiermee wordt een dramatisch effect
bereikt, waarmee driedimensionale vormen worden geaccentueerd.
De lichtbron zelf is meestal niet duidelijk aanwijsbaar; het zou de zon kunnen zijn, of een kaarsvlam.
De techniek is ontstaan in de hoge renaissance en toegepast door Masaccio. In de barokperiode werd het
systematisch toegepast . Ook al lijken schilderijen in clair-obscur realistisch geschilderd, ze zijn het over het
algemeen niet. De schilder gebruikt het licht en donker om de nadruk te leggen op vooral de lichte delen,
waarbij de donkere schaduwen naar de achtergrond worden gedrongen.
Meesters van het clair-obscur zijn bijvoorbeeld Rembrandt, maar ook zijn voorganger
Bij Caravaggio
Hij schilderde Bijbelse taferelen, precies zoals ook al zijn tijdgenoten dat deden, maar die van hem waren
nieuw en fris. De mensen in zijn schilderijen hadden bijvoorbeeld vieze voeten en zwarte randjes onder hun
nagels, net zoals in het echte leven. De priesters (die de opdrachten voor deze schilderijen gaven) spraken er
schande van! Maar Caravaggio wilde juist laten zien hoe het echt was. Hij wilde niet een ideaalbeeld van de
werkelijkheid maken.
De kunststroming barok ontstond in Italië. Deze stroming kenmerkt zich door overdadige vormgeving of
versieringen, de pracht en praal en het overdreven verbeelden van gevoelens Scherpe tegenstellingen tussen
licht en schaduw versterken de plasticiteit.
De barok is de periode na de renaissance. Deze stromingen verschillen van elkaar doordat in de renaissance
de individuele mens centraal stond terwijl in de barok God meer centraal stond.
De barok streeft naar tegenstellingen, dramatische effecten, weelderige vormen en vooral beweging.
Barok is een Kunst die wil aanlokken en overweldigen; die een beroep wil doen op de emoties van de
toeschouwer en die indruk wil maken door beweging en onrust. Vaak is een nieuwe stroming een reactie op
een voorgaande periode, waarin het zich afzet tegen ‘ouderwetse’ opvattingen. Het overdreven versierde was
kenmerkend voor de barok, het was een protest tegen de Renaissance. De barok is de kunst van gevoel en
was weer godsgericht.
The Conversion of Saint Paul