presentatie van Valentijn Wosten

Nijmegen, 14 maart 2009
VEEHOUDERIJ EN MILIEU
DE SIAMESE TWEELING:
Lokale politiek en juridische procedures
Mr. Valentijn Wösten
Wösten juridisch advies, Den Haag
1. Korte geschiedenis veehouderij en politiek
2. Gehoord worden door de politiek, wat is er
politiek aan de veehouderij?
3. Waarom niet enkel juridische procedures?
4. Samenspel politieke en juridische actie
5. Burgernetwerk: doorbreken fragmentatie
belangen.
1. Korte geschiedenis veehouderij en politiek in
Nederland:
Meest veedichte gebied ter wereld
•
•
•
Van oudsher: melkveeland
Infrastructuur optimaal: transport voer, mest
en dieren
Wageningen: internationale landbouw
wetenschap: trendsetter in intensivering
Waar komen we vandaan?
Jaren ‘70/’80:
Eerste golf schaalvergroting en specialisatie,
waaronder veehouderij
Relatie met overheid, boeren-vrijstaat
Koekoek: het platteland is van de boeren!
Talloze illegale uitbreidingen.
Mestoverschot, uitrij-normen,
milieuvergunningen, Ecologische richtlijn, IAV,
stanknormen
En toen:
Dierziekte epidemiën, ruimingen:
Politiek momentum:
Reconstructiewet, varkensvrije zones zonering
extensivering en landbouwontwikkeling, later
ook verweving (het blijven politici ...).
2002-2009: reflex sector: nog meer
schaalvergroting: varkensflats, megastallen:
Van bedrijven van 2.000 varkens naar 20.000
varkens.
2. Gehoord worden door de politiek:
Er is genoeg politiek aan de veehouderij!
• Milieu: stank, geluid, fijnstof
• Volksgezondheid: MRSA, fijnstof
• Ruimtelijk: landschap (welstand),
inpasbaarheid, functies
• Natuur: ammoniak / stikstof
• Gebrekkige duurzaamheid
• Economisch belang
Maar...
Politieke organisatie veehouderij:
LTO, NVV, NMV, productschappen, LNV
En,
politieke organisatie overige
plattelandsbelangen:
dorpsraden, omwonenden, milieufederaties,
natuurbeheerders, enz.
Politiek = keuzes maken
Veehouderij en milieu: politiek verzuim.
Valse win-winbelofte, de grote mistmachine.
Help de politici keuzes maken, het piepsysteem.
Het beleid noemt al alle politieke argumenten;
genoeg informatie.
3. Waarom niet enkel juridische procedures?
•
•
•
•
•
Als politiek heeft besloten, is dat vaak
politiek een point of no return
Rechtszaak = vaak achterhoedegevecht
Rechter toets enkel juridisch, niet politiek
Rechtszaak vraagt vaak kostbare kunde:
beleidsvrijheid, zware bewijslast
appellanten
Overheden mogen fouten herstellen
4. Samenspel politieke en juridische actie
• Reconstructiepolitiek: beleidsontwikkeling:
kennis
• Ruimtelijke ordening: Best. Plan; politieke
kansen: waar liggen kansen?
• Milieu: gebonden beschikking
• Overig: o.a. Volksgezondheid, technische
kennis (o.a. luchtwassers)
Bestemmingsplan
•
•
•
•
•
•
Bestemmingsplan is vaak ook politiek
Bevoegdheid Raad?
Tijdig in actie komen: te laat = te laat
Ambtelijk advies, standpunt B&W
Commissievergadering
Raadsvergadering
Milieuvergunning
•
•
•
•
•
Milieu is gebonden beschikking
Bevoegdheid B&W
Lokaal politiek nauwelijks iets te winnen
Daarom: wél vooral juridisch aanpakken
Hoog kennisniveau jurisprudentie vereist
Tips voor de politiek
• Maak een PvA: KT en LT
• Hoofdregel: niet gelijk hebben, maar gelijk
krijgen, én houden
• Hardnekkiger zijn dan tegenstander
• ‘Nee’ bestaat niet
• Het lijntje mag niet breken
• Politici: lege hulzen: vullen!
De politici
• Lege hulzen
• In het begin is iedereen aardig: kan dat zo
blijven?
• Spanning langzaam opbouwen
• Zorgen dat je aandacht blijft houden
• Afstemmen op politieke agenda
• Politiek initiatief naar je toe trekken
5. Burgernetwerk: doorbreken fragmentatie
belangen
• Hoe heet je?
• Gratis en voor niks: het gelijk aan je zijde
• Taakverdeling: netwerk, politiek, media,
strategie
• Gun elkaar ruimte fouten te maken
• Draagvlak (óók van agrariërs!)
• Kennisopbouw
• Wiel deels steeds opnieuw uitvinden, maar:
burgernetwerk: samenwerken, netwerken