invoeren stand-still voor de hele Brabantse veestapel

Memo voor Ronde 2 van de Brabantse regionale Mestdialogen (Over het ‘hoe?)
Noodzakelijke eerste stap: invoeren stand-still voor de hele Brabantse
veestapel
De mensen die vanuit de Brabantse natuur- en milieuorganisaties en het Brabants Burgerplatform
deelnemen aan de regionale mestdialogen willen dat zo spoedig mogelijk een einde komt aan de
groei van dieraantallen in heel Brabant.
De zeer intensieve varkens- pluimvee- en melkveehouderij, die voor een groot deel op export is
gericht, heeft in de afgelopen 40 jaar diepe sporen getrokken in Brabant. In de eerste ronde van de
mestdialogen zijn deze problemen aan de orde gesteld.
Toelichting. De vergaande intensivering in landbouw en veeteelt zoals we die ook in Brabant
kennen heeft er toe geleid dat de randvoorwaarden voor een gezonde leefomgeving, goede
bodem- en waterkwaliteit en de bescherming van de natuur en biodiversiteit vergaand zijn
overschreden. Denk aan zaken als het verdwijnen van kleinschalige landschappen vanwege
de ruilverkaveling, het overmatig gebruik van kunstmest en gevaarlijke bestrijdingsmiddelen,
antibiotica en hormoonpreparaten, de hinderlijke, ongezonde en schadelijke emissies en
stank bij veehouderijen, de uitbraken van dierziekten en de impact daarvan op de
volksgezondheid, de vervuiling van het oppervlakte- en grondwater door het uitspoelen van
mest- en andere stoffen, de achteruitgang van bodemleven door de overbemesting, de
dieronwaardige behandeling die het vee ondergaat in de intensieve veeindustrie. Voor de
Brabantse mestdialoog is van belang om in het oog te houden dat de enorme Brabantse
veestapel dagelijks een gigantisch mestoverschot produceert.
Het gesprek in de volgende ronde van de dialoog gaat wat ons betreft over de manier waarop de
veehouderij kan worden omgevormd tot een sector die binnen ecologische, sociale en
economische randvoorwaarden werkt. We bepleiten de volgende stapsgewijze aanpak.
1. De naar onze mening absoluut noodzakelijke eerste stap is:
o stoppen met de problemen steeds groter te maken, te beginnen met een stop op
groei van de veestapel en
o versneld doorgaan met verlaging van de milieudruk in overbelaste gebieden.
Hierbij moet worden voorkomen dat de veestapel, de veedichtheid en daarmee de
milieudruk door veehouderij in andere delen van Brabant toeneemt. Een ‘waterbed-effect’
moet worden voorkomen. Compartimentering, waarbij in elk compartiment een standstill
geldt, biedt daartoe de mogelijkheid. Per compartiment kan ook de reductie van
dieraantallen en de milieudruk, en de omvorming naar ecologisch houdbare, diervriendelijke
stank en overlastvrij veehouderij uitgewerkt worden.
2. Als tweede stap zien wij voor ons verdere vermindering van de veedichtheid en toewerken
naar grondgebonden vormen van veehouderij. Grondgebondenheid op regionale schaal, op
weg naar grondgebondenheid per bedrijf, waarbij kringlopen worden gesloten. Ook dit kan
binnen de compartimenten nader vorm krijgen.
3. Gekoppeld aan deze stappen moet een grondige hersteloperatie worden georganiseerd voor
de leefomgeving, bodem, water, natuur en biodiversiteit.
1
4. De eerste twee stappen leiden tot forse vermindering van dieraantallen en de
mestproductie, maar desondanks zal er nog geruime tijd sprake zijn van een mestoverschot.
(Dat wil zeggen mest die we vanwege het herstel en behoud van een gezonde bodem niet
over landbouwgronden kunnen verspreiden.) Daarom zal als afgeleide van de eerste twee
stappen nog gedurende een reeks van jaren een veilige verwerking van het mestoverschot
noodzakelijk zijn. Hierbij moet nadrukkelijk in ogenschouw worden genomen hetgeen de
Technische Commissie Bodem in 2010 schreef in haar advies aan de ministers van LNV en
VROM. (Zie bijlage). Wij vragen u dit advies te volgen.
De Technische commissie bodem beveelt de volgende stappen aan, in volgorde van
de korte naar langere termijn:
1. Omvang van de veehouderij in overeenstemming brengen met de
plaatsingsruimte van nutriënten uit mest.
2. In verband daarmee dierrechten en melkquota of een vergelijkbaar
sturingsinstrument na 2015 continueren en uitbreiden naar dierrechten voor
rundvee, geiten en schapen.
3. Kennisontwikkeling op het gebied van verwerken van mest tot
kunstmestvervangers en het sluiten van nutriëntenkringlopen.
4. Verdere stimulering van mestverwerking tot kunstmestvervangers, met
name om transport en export van nutriënten uit mest te bevorderen.
5. Als 4. voldoende is gerealiseerd, de omvang van het gebied van waaruit
nutriënten via veevoer wordt aangevoerd in overeenstemming brengen met
de omvang van het gebied waar nutriënten uit mest naartoe worden
gebracht, bijvoorbeeld op de schaal van Europa.
Slotsom
- In het kader van de regionale mestdialogen die de provincie vorige maand is gestart,
verzoeken zij de provincie voor de zomer van 2016 als eerste stap in de noodzakelijke
sanering en grondige verduurzaming van de intensieve veeindustrie, een standstill in te
stellen op voor de omvang van de Brabantse veestapel.
-
We verzoeken de provincie om de bij de dialoog betrokken experts de opdracht te geven
voor de afronding van en besluitvorming over veedichtheid en mestverwaarding, een
adequaat voorstel voor een Brabants dierstandstill en geleidelijke vermindering van
dieraantallen uit te werken, waarbij een waterbed-effect wordt voorkomen.
-
De omvorming van de landbouw en veeteelt naar in sociaal, ecologisch en economische
opzicht duurzame, fossiele energiearme, diervriendelijke productiebedrijven van gezond
voedsel (onderdeel van stap 2 hierboven) en de hersteloperatie voor leefomgeving,
bodem, water, natuur en biodiversiteit (stap 3 hierboven) staan niet op de agenda van de
mestdialoog. We verwachten van het provinciebestuur dat ze deze uitdagingen verbindt
met de aanpak van de problemen in de huidige intensieve veeindustrie en daarin een proactieve en voortvarende koers vaart. Kort gezegd: organiseer en benut synergie bij het
aanpakken van deze opgaven!
Brabantse Milieufederatie
Brabants Burgerplatform Minder Beesten
5 maart 2016 (v1)
Bijlage: Advies van de Technische commissie bodem aan de ministers van LNV en VROM (13-08-2010)
2