Het beleidsplan cultuureducatie

Het beleidsplan cultuureducatie
Beleidsplannen voor cultuureducatie kunnen variëren van 1 A4 tot een compleet beleidsplan.
Belangrijk hierbij is dat het cultuureducatiebeleid onderdeel is van het schoolplan. Is het een uitgebreid
plan verwijs dan in het schoolplan naar een apart beleidsplan. Is het een korte visie en
aanpakbeschrijving neem het dan volledig op in het schoolplan. In het document ‘Cultuureducatie in
het schoolplan’ een korte omschrijving van wat het ministerie verwacht terug te zien in het schoolplan.
Onderdelen van het beleidsplan cultuureducatie:
1. Definieer cultuureducatie
Cultuureducatie omvat alle vormen van educatie waarbij cultuur als middel of doel fungeert. Zo is
cultuureducatie synoniem aan leren over, door en met cultuur. Overigens sluit dat louter
instrumenteel gebruik van cultuur – bijvoorbeeld het versterken van sociale cohesie – niet uit.
Meestal is evenwel sprake van cultuur gerelateerde doelstellingen. Onder die vlag vallen
kennismaking met of verdieping in kunst, cultureel erfgoed en/of media, maar ook het genieten,
leren beoordelen en zelf beoefenen van kunst. Tot slot is cultuureducatie de verzamelnaam voor
kunsteducatie, erfgoededucatie en media-educatie.
Er is dus niet één definitie van cultuur, en daarom is er ook geen algemeen geldende definitie voor
cultuureducatie. Elke school of instelling kan het beste zelf bepalen wat onder cultuureducatie
wordt verstaan, met de eigen leerlingen en de culturele omgeving in het achterhoofd.
Een goede
manier om te komen tot die definitie is een woordspin of mindmap
Tot cultuureducatie behoren de kunstzinnige vakken en uren (expressie), overige vakken waarin
cultuur voorkomt, vakoverstijgende projecten, culturele activiteiten.
Cultuureducatie is een heel breed begrip, waarbij we het respectvol omgaan met
maatschappelijke zaken als basis hanteren. Cultuureducatie is een middel om dit te leren.
Cultuureducatie is kennismaking, beleving en confrontatie. We gaan uit van een
cultuureducatief programma waarin onze leerlingen kunstuitingen, cultureel erfgoed en de
omgeving leren kennen, ervaren en beleven in een zinvolle en betekenisvolle context. De
culturele bagage van de leerlingen bestaat uit een pakket kennismaking en een dosis beleven
en ervaren. We vullen cultuureducatie, burgerschap en cultureel erfgoed in vanuit
thematisch werken; thema’s in de klas of schoolbrede thema’s en zoeken aansluiting bij de
kerndoelen ‘kunstzinnige oriëntatie’ en ‘oriëntatie op jezelf en de wereld’.
Cultuureducatie op de Wissel is een mix van activiteiten rondom kunst, cultuur. en erfgoed.
Uitgangspunt bij de uitvoering is een activiteiten gerichte aanpak waarbij activiteiten aan
moeten sluiten bij de thema’s en bij de ontwikkeling en belevingswereld van onze leerlingen.
Cultuureducatie op Dr. Poels bestaat uit de creatieve vakken en cultuureducatieve
activiteiten als verrijking op het dagelijkse lesprogramma. Onder cultuureducatieve
activiteiten verstaan we een kennismaking, confrontatie of beleving van allerlei vormen van
kunst en cultuur. We zien cultuureducatie niet (alleen) als leuk voor de leerlingen, maar ook
een van de manieren om leerlingen te laten ervaren dat wat je leert, je iets doet en je raakt.
Om dit te ontdekken is kennismaking met kunst en cultuur noodzakelijk, maar is het ook
belangrijk om aan te sluiten bij de dagelijkse praktijk op school, bij thema’s of onderwerpen
waar de klas mee bezig is. Niet al onze leerlingen groeien op met kunst en cultuur of komen
er thuis mee in aanraking, daarom zien we hierin een taak voor de school.
Cultuur is een kennismaking met allerlei vormen van kunst en cultuur, van dichtbij( uit eigen
omgeving) tot veraf ( een bezoek aan theater of museum). We zien cultuureducatie niet als
extraatje voor de leerlingen maar dat leerlingen gaan ervaren dat wat je leert, je wat doet en
je raakt.. Om deze verwondering en bewondering te ontdekken is kunst en cultuur
noodzakelijk Niet al onze leerlingen groeien op met kunst en cultuur of komen er thuis mee
in aanraking, daarom zien we hierin een taak voor school. We zijn ervan overtuigd dat
cultuureducatie werkt als het wordt verankerd in het schoolprogramma en gedragen door
alle leerkrachten. Niet leerkracht afhankelijk en binnen een steeds terugkerend stramien (
doorlopende lijn).
Cultuureducatie heeft zin:
 Als er aansluiting is bij de thema’s of onderwerpen binnen het onderwijs.
 Als er samenhang gezocht wordt met de andere leergebieden.
 Voortzetten van de creatieve middagen. Deze beperken zich nu tot tekenen en
handenarbeid ,maar zullen in de toekomst uitgebreid worden met dans, drama en
muziek.
 We gebruik maken van het aanbod dat vanuit diverse organisaties worden
aangeboden.
 Oriënteren op de mogelijkheden die geboden worden vanuit DOK6. B.v. film- en
theaterbezoek.
ERVAREN DOOR DOEN
Cultuureducatie is kennismaking met alle vormen van kunst, cultuur en erfgoed op een
toegankelijke manier. Binnen die kennismaking speelt het actief en praktisch bezig zijn van
de leerlingen een belangrijke rol. Leerlingen ontdekken en ervaren kunst, cultuur en erfgoed
door ‘te doen’. Daarom heeft de Fontein het volgende speerpunt voor cultuureducatie
geformuleerd: ervaren door doen. Dit speerpunt past bij onze leerlingen en hier leggen we
dan ook de verbinding tussen het onderwijs op onze school en cultuureducatie. We streven
naar kleinschalige activiteiten, dicht bij de leerlingen en de school. Leerlingen maken op
deze manier kennis met kunst, cultuur en erfgoed van dichtbij. Het ontdekken gebeurt door
te doen, te voelen, te proeven en te ruiken aan cultuur. Hierdoor ervaren leerlingen dat wat
je leert, je wat doet, je raakt. Cultuureducatie werkt als het wordt verankerd in het
schoolprogramma, daarom leggen we een relatie met het werken binnen de ateliers op
school en de thema’s die we behandelen.
De populatie kinderen op de SBO school maakt vanuit hun gezin en omgeving niet of
nauwelijks contact met theaterbezoek. De SBO school wil hierin graag een bijdrage leveren.
Daarom streven we ernaar leerlingen tijdens hun schoolcarrière minimaal 1 maal kennis te
laten maken met het theater.
2. Schooltypering
Beschrijf de school, wat voor onderwijs, hoe werken jullie, waar ligt de school? Is er een missie en
visie van de stichting op terrein cultuureducatie? Leg een link naar de schooldoelstellingen.
Beschrijf daarna de visie op cultuureducatie en hoe deze visie aansluit bij schooldoelstellingen. Het
belang van cultuureducatie op de school.
Voorbeelden van het belang van cultuureducatie:
 Cultuuroverdracht is van groot belang voor ieders betrokkenheid bij de samenleving.
Wie kennisneemt van kunst, erfgoed en media, en daar bewust en actief mee bezig is,
doet mee aan de samenleving en ontwikkelt begrip voor andere normen, waarden en
culturen. Cultuureducatie stimuleert kinderen bovendien om andere ‘talen te
spreken’, waardoor onvermoede talenten boven kunnen komen: leerlingen met een
taalachterstand blijken bijvoorbeeld een groot toneeltalent te zijn.
 Cultuureducatie maakt onderwijs levendig, concreet en aanschouwelijk. Het
inspireert, stimuleert, motiveert en geeft kinderen onvergetelijke ervaringen.
Leerlingen leren door het werken met cultuur beter kijken en beter vragen stellen.
Competenties die kinderen ontwikkelen door cultuureducatie:
 Creërend vermogen
 Vermogen zich te presenteren
 Reflectief vermogen
 Onderzoekend vermogen
 Receptief vermogen
 Vermogen tot zelfstandig werken
 Vermogen tot samenwerken
 Leren openstellen en kijken
 Onderzoeken en toepassen
 Zelf iets leren maken
 Leren analyseren
 Interpreteren en waarderen
 21st century skills.
 Ontwikkelen creativiteit
3. Doelen cultuureducatie
Wat vind je belangrijk dat leerlingen ’leren’?
Hoe verhouden zich de doelen voor cultuureducatie tot de kerndoelen?
De kerndoelen zijn geordend in zeven domeinen: Nederlands, Engels, Friese taal, Rekenen en
wiskunde, Oriëntatie op jezelf en de wereld, Kunstzinnige oriëntatie en Bewegingsonderwijs.
Cultuureducatie behoort tot het domein Kunstzinnige Oriëntatie maar kan ook alle andere
leergebieden ondersteunen, bijvoorbeeld bij taalontwikkeling, ruimtelijk inzicht of natuurkundig
inzicht. Ook kan cultuureducatie bijdragen aan kind-, school-, inhoudelijke-, educatieve-,
ervaringsgerichte- en ontwikkelingsgerichte doelen.
Hieronder volgt een opsomming aan doelen voor je beleidsplan en visie. Je kunt deze doelen
bespreken met je team en een keuze maken die bij jullie school past.
Kerndoel Kunstzinnige oriëntatie
Cultuureducatie valt onder het leergebied Kunstzinnige oriëntatie. Dit leergebied omvat drie
kerndoelen:
54. De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken, om er
gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren.
55. De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren.
56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van
cultureel erfgoed.
Kerndoelen en erfgoededucatie Erfgoed valt zowel onder het leergebied Kunstzinnige oriëntatie als onder het leergebied Oriëntatie
op jezelf en de wereld. In dit laatste leergebied oriënteren leerlingen zich op hun omgeving, waarbij
ze onder meer gebruik maken van cultureel erfgoed. Daarnaast is erfgoed nauw verbonden met
geschiedenis en het ontwikkelen van historisch besef, dat ook onder laatstgenoemd leergebied
valt.
Kinddoelen
 Kinderen in aanraking brengen met kunst en cultuur
 Kennis en vaardigheden op het gebied van kunst en cultuur vergroten
 Kennis en waardering van de eigen omgeving
 Kinderen leren waarnemen, analyseren en waarderen
 Deelname aan kunst en cultuur buiten school stimuleren
 Talentontwikkeling stimuleren
 Leren omgaan met verschillende culturen
 Persoonlijke ontwikkeling stimuleren (zelfbeeld, sociale vaardigheden, etc)
Schooldoelen
 Breed ontwikkelingsklimaat stimuleren
 Cultuurprofielschool
Inhoudelijke doelen
 Opbouw culturele bagage van leerlingen
o Kennis en inzicht vergroten
o Ontdekken
o Plezier en waardering ontwikkelen
 Leren over cultuur, erfgoed en media: leren is niet alleen vaardigheden opdoen, maar ook
beleven, ontdekken, ervaren, houding, etc. Al deze facetten komen afwisselend aan bod
gedurende de basisschoolperiode.
 Bevordering van cultuurbeleving; leerlingen moeten de kans krijgen cultuur te voelen, te
ervaren en te ontdekken
 Kennismaking met cultuur, erfgoed en media
 Een brede blik ontwikkelen; openstaan voor het onbekende
Educatieve doelen
 Verrijking van ons schoolklimaat en de onderwijskundige leeromgeving
 Cultuureducatie biedt inspiratie voor vernieuwingen, zoals integrale aanpak, verrijking WOthema’s, samenwerking, onderzoekend leren, etc
 Cultuureducatie doet een beroep op meer dan alleen cognitieve vaardigheden, ook voor de
leerkrachten
 Leerlingen ontdekken dat thematisch onderwijs niet alleen binnen het schoolgebouw
plaatsvindt, maar zeker ook daarbuiten. Levensecht leren!
 De activiteiten dienen aan te sluiten bij het niveau en de belevingswereld van de leerlingen.
Ervaringsgerichte doelen
 Bevordering van cultuurparticipatie nu en later
 Leerlingen ontdekken wat hun talenten zijn en waar de interesse ligt. Ontdekken waar je
goed in bent!
 Bevordering sociale cohesie en versterking van burgerschap; maatschappelijke
betrokkenheid vergroten
 Ontwikkelen positieve houding ten aanzien van kunst en cultuur
 Meer waardering voor multiculturele samenleving door kennismaking met andere culturen
(kerndoel 38)
 Kinderen moeten kunnen ervaren/ontdekken dat iedereen cultuur op zijn eigen manier kan
beleven. Er zijn vele culturen in ons land en verspreid over de hele wereld. Kinderen moeten
leren om een eigen mening te vormen en te leren kijken naar verschillen/overeenkomsten
tussen diverse culturen. Ervaren en ontdekken wat de ideeën zijn achter verschillende
culturen en begrijpen dat de waarde ervan voor iedereen anders kan zijn.
Ontwikkelingsgerichte doelen
 Leerlingen kennis laten maken met de culturele omgeving (lokaal, regionaal, provinciaal)
 gebruik maken van de culturele omgeving van de school en hierdoor hun kijk op de
omgeving verrijken
 Horizon van leerlingen verbreden door op zoveel mogelijk manier en geïntegreerd in
diverse (vak) gebieden cultuureducatie aan te bieden.
 Ervaren door doen – een beroep doen op andere intelligenties zoals fantasie, creativiteit en
nieuwsgierigheid
 Leerlingen leren zich te uiten door middel van kunst en cultuur (expressie)
 Werken met, leren van en onderzoeken van materialen waarmee ze normaal niet zo vlug in
contact komen. Dingen leren door ergens heen te gaan, nader te bekijken, en dergelijke.
4. Verankering van cultuureducatie
Hoe veranker je cultuureducatie in het curriculum?
Cultuureducatie als vak of cultuureducatie geïntegreerd in de andere vakken.
Voorbeelden:
 Een gestructureerd meerjarenplan (discipline per groep per jaar),
 Een thematische aanpak
 Een programma cultuureducatie waarin relaties gelegd worden met de andere vakgebieden
5 Programma cultuureducatie
Het programma cultuureducatie op onze school bestaat concreet uit de volgende onderdelen:
 Binnen het curriculum; vakken en uren (bijv. muziek op rooster, kunstcircuit)
 Vakoverstijgende projecten
 Doorlopende lijnen
 Culturele activiteiten
 Verwijzing naar methoden, leerlijn
 Eigen expertise team
Hou bij het beschrijven van het programma rekening met de volgende vragen:
Hoe is de samenhang binnen deze onderdelen? Doen jullie alle onderdelen, kan ook een keuze zijn.
 Samenhang tussen vakken en leergebieden.
 Samenhang tussen groep 1-8
 Samenhang tussen binnen- en buitenschools leren
6 Organisatie van cultuureducatie
Hoe organiseer je cultuureducatie op school? Rollen beschrijven, werkwijze.
 werkgroep
 cultuurcoördinator (op school, bovenschools)
 samenwerking met andere werkgroepen binnen school of stichting
 externe samenwerking
 docenten informeren en anderen
7 Budget / begroting
Welke middelen zet de school in?