Planeten-in-wording rond nabije dwergster

Utrechtse besmet met bse
Utrechts Nieuwsblad, 22 april 2005
Bij een 26-jarige Utrechtse patiënte in Mesos Medisch Centrum in Utrecht is een menselijke variant van de
gekkekoeienziekte, bse, vastgesteld. Het is voor het eerst dat vCJD (variant Creutzfeldt-Jakob Disease)
opduikt in Nederland.
Mesos Overvecht is compleet overvallen door de ziekte, zegt Ad Kloet van de Raad van Bestuur. ,, Daar hadden we nooit aan
gedacht. Maar het vermoeden van onze neuroloog Hoff bleek juist. Onderzoeken door specialisten van het expertisecentrum van
het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam en van het Europese centrum in Edinburgh hebben dat bevestigd.’’
De vrouw werd begin deze maand met psychische klachten in Mesos Overvecht opgenomen. In het ziekenhuis vertoonde zij
spiertrekkingen die op vCJD wezen. Hoe de vrouw is besmet, is nog een raadsel. Kloet: ,, Ze is niet in Engeland of Amerika
geweest. Ze heeft geen bloedtransfusie ondergaan of een recente operatie. Het verbaast ons enorm dat deze patiënt CreutzfeldtJakob heeft.’’ Het ziekenhuis heeft de afdeling waar de vrouw ligt, niet voor andere patiënten gesloten. ,,Daar is geen reden voor.
De ziekte verspreidt zich niet via de lucht.’’
De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) is niet verbaasd dat Creutzfeldt- Jakob in Nederland is vastgesteld. De ziekte is
eerder opgedoken in Groot- Brittannië, Ierland, Frankrijk, Italië, Japan, Canada en de VS. In totaal waren er 170 patiënten, van
wie 155 uit Groot- Brittannië. Patiënten stierven meestal binnen anderhalf jaar. IGZ-woordvoerder Kuit: ,,Nederland is wel een
van de eerste landen met 100 procent safe vlees. Dat wordt sinds 1997 goed gecontroleerd.’’ Dat voedt het vermoeden dat de
Utrechtse is besmet door het eten van met bse besmet rundvlees in een vroeger verleden.
De Utrechtse vrouw is geen bloed- of weefseldonor. Zo kan zij geen anderen hebben besmet.
Nauwelijks besmettelijk, wel dodelijk
De ’variant Creutzfeldt-Jakob ziekte’ (vCJD) is ontdekt in maart 1996 en treft vooral jonge mensen. De gemiddelde leeftijd van
de slachtoffers is 29 jaar. Het lijkt er op dat de meeste mensen vCJD oplopen via vlees van runderen, die zijn geïnfecteerd met
bse, de gekkekoeienziekte.
De klassieke Creutzeldt-Jakob bestaat al veel langer, maar is nog steeds een mysterie. De klassieke vorm treedt vooral op bij
mensen van de rond de 60 jaar. Kan er iets aan gedaan worden? Nee. Iedereen die de ziekte heeft, gaat dood. De incubatietijd
van de ziekte kan tientallen jaren duren, maar daarna gaat het razendsnel: gemiddeld veertien maanden, vanaf het moment dat
de ziekte zich heeft geopenbaard. Wat zijn de symptomen? De eerste symptomen zijn vaak psychisch: sterke
stemmingswisselingen, hallucinaties, depressies, lichte vormen van schizofrenie en psychoses. Daarna krijgen de slachtoffers
last van stijve ledematen, coördinatieproblemen en ook vaak een plakkerige huid.
De laatste maanden zijn een kwelling, waarbij de slachtoffers verschrikkelijk aftakelen. Ze kampen met geheugenverlies en
dementie. Ook kunnen ze steeds moeilijker praten en zien. Op het einde zijn ze volledig verlamd. Is de ziekte besmettelijk? De
ziekte zit in de hersenen. Dat maakt de kans op besmetting niet erg groot. Wel kan de ziekte via besmette instrumenten bij
hersenoperaties worden overgedragen. Ook bestaat er een gevaar als iemand menselijke groeihormonen krijgt toegediend, die
zijn besmet. Hoeveel slachtoffers zijn er al gevallen? Wereldwijd zijn 170 mensen aan de ziekte overleden, van wie 149 in het
Verenigd Koninkrijk. Het is onduidelijk hoeveel slachtoffers er nog bijkomen. In Nederland zijn er maar 77 koeien met bse
geïdentificeerd. In het Verenigd Koninkrijk meer dan 180.000.