ppt - Dr Hub Zwart

Inleiding in de Filosofie en de ethiek
Voor studenten Wiskunde, Natuurkunde, Sterrenkunde,
Scheikunde, Algemene Natuurwetenschappen
3 ECTS
7 september – 21 december
N8
Prof Dr Hub Zwart
Afdeling Filosofie & Wetenschapstudies
A2047
[email protected]
www.sci.kun.nl/filosofie
www.filosofie.sci.kun.nl/education/f1nswi.html
Opzet:
10 hoorcolleges
1 responsiecollege
Schriftelijk tentamen: 21 december
4 opdrachten
Eindcijfer = ((cijfers opdrachten / 4) + cijfer tentamen) / 2
I. Kentheorie / Geschiedenis
1
7.9
De eerste wetenschappelijke revolutie: Van Pythagoras tot Plato
2
14.9
Hoe groot is de ruimte? Van Aristoteles tot Copernicus
3
21.9
De tweede wetenschappelijke revolutie: Descartes, Pascal, Newton,
Kant
4
28.9
Wat is observeren?
5
5.10
Wat is kwantificeren?
-
12.10
Vervalt
6
19.10
Wetenschappelijk publiceren
II. Ethiek / Actualiteit
7
16.11
Angst voor wetenschap
8
23.11
De derde wetenschappelijke revolutie
9
30.11
Wetenschapsethiek
Food ethics
10
7.12
Wetenschap en literaire verbeelding
14.12
Responsie-college
21.12
Tentamen
Wat is filosofie?
Normatieve wetenschap
•Logica
•Kentheorie
•Wetenschapsfilosofie
•Ethiek
•Metafysica
•Esthetica
•Politieke wijsbegeerte
Verklaren – Begrijpen
Empirische wending
3 wetenschappelijke revoluties:
1e wetenschappelijke revolutie (± 400 v. Chr.)
Griekenland
Wiskunde, Filosofie
Thales, Pythagoras, Plato, Aristoteles, Euclides, Archimedes
2e wetenschappelijke revolutie (17e eeuw)
Europa
Copernicus, Galileï, Pascal, Boyle, Newton, Kant,
Laplace, Lavoisier, etc.
3e wetenschappelijke revolutie (1900 – Nu)
Europa / V.S.
Planck, Einstein, Bohr etc.
Nanotechnologie
500 v. Chr.
± 400 v Chr
Wiskunde: Thales, Pythagoras, Eudoxus, Theaetetus
Filosofie: Plato, Aristoteles
Denkstijl: more geometrico
1650 – 1750
Denkstijl: Het experiment
Fysica: Galileï, Newton
Chemie: Lavoisier
1900 – Nu
Fysica: Planck, Einstein, Bohr etc.
Life sciences: Watson, Crick, etc.
2003
1e wetenschappelijke revolutie
Zintuiglijke kennis is onbetrouwbaar. Daarom moeten we niet op onze
zintuigen vertrouwen, maar op ons denkvermogen.
Modelwetenschap: de wiskunde (= geometrie)
2e wetenschappelijke revolutie
Zintuiglijke kennis is onbetrouwbaar. Daarom moeten we instrumenten
Ontwikkelen die de betrouwbaarheid van zintuiglijke informatie
bevorderen. Kijken wordt meten.
Nieuw type wiskunde (het functiebegrip)
Natuurfilosofen:
 Elke verandering heeft een (natuurlijke) oorzaak
 De natuur schept er behagen in zich te verbergen
 De dingen zijn in wezen getallen
 Waarheid = overeenstemming tussen denken en zijn
Het begrip “Element”
Elementen – Latijn: principes – Grieks: Stoicheia
Elementen
1. Grondstoffen
2. Grondbeginselen
3. Elementaire kennis
4. Letters van het alfabet
Euclides (430 – 360 v Chr.)
Elementen (Stoicheia)
Koud
Warm
Vochtig
Water
Lucht
Droog
Aarde
Vuur
Aarde
Water
Lucht
Vuur
droog
koud
koud
vochtig
vochtig
warm
warm
droog
Plato (427 – 347)
Plato (De Staat / Politeia)
“Let us suppose we are rather
shortsighted, and are set to read
some small letters at a distance;
one of us then discovers the same
letters elsewhere on a larger scale
and larger surface...”
Plato: belangrijke begrippen
Epistemè (wetenschappelijke kennis) – Doxa (opinies)
Metafoor van de grot
Gezaghebbende opinies zijn onbetrouwbaar
Waarneming is onbetrouwbaar
Wiskunde is modelwetenschap (geen wetenschap zonder wiskunde)
Dialectiek (hypothese)
De werkelijkheid is een ‘kosmos’ (= sierraad), opgebouwd
Uit perfecte geometrische structuren (concentrische cirkels op
Meganiveau, regelmatige veelvlakken op microniveau)
 Het Apollinische (Griekse) denken
 Het Magische (Arabische) denken
 Het Faustische (Westerse) denken
Het Griekse denken:
Meetkunde: lichamen
Rekenkunde: gehele natuurlijke getallen
Fysica: Statica (Natuurkunde zonder tijdsdimensie)
Het magische denken:
Alchemie; Astronomie; Astrologie
De koepel: Pantheon
Het faustische denken:
Het experiment; Het begrip van het oneindige; het begrip kracht
De gotische kathedraal
500 v Chr
400 v Chr
±0
0 - 1000
> 1000
14e – 18e eeuw
Het vroege griekse denken: fysis
Het apollinische denken: kosmos
Van apollinisch naar magisch
Het magische denken
Opkomst van het faustische denken
2e Wetenschappelijke revolutie
1900 - Nu
3e Wetenschappelijke revolutie