Grensoverschrijdende arbeid

www.oversalarisadministratie.nl
LOONHEFFINGEN
Grensoverschrijdende arbeid
Belastingheffing en sociale verzekeringen
De algemene kaders voor belasting en sociale verzekeringen bij een werknemer die vanuit het
woonland werkzaam is in een ander land komen in dit artikel aan de orde. Hierbij kan het
betreffende werkland zowel binnen als buiten de EU (EER) liggen. Wat betreft de werknemer
kan dit zowel een Nederlandse als een buitenlandse werknemer betreffen die in een ander land
voor een Nederlandse werkgever gaat werken.
mr. Bart Agerbeek
Specialist loonheffingen
Hendrikx en Bakker
www.hendrikxenbakker.nl
Werknemers werken niet alleen in hun woonland, maar
ook in andere landen waarbij ook hun werkgever niet
noodzakelijkerwijs in het woonland gevestigd is. Het
werken, al dan niet tijdelijk, in een ander land heeft gevolgen voor de toepassing van het heffingsrecht van belasting over het loon van de werknemer alsmede voor de
sociale verzekeringen. Hoe een en ander precies uitwerkt
hangt af van meerdere omstandigheden, zoals: de duur
en omvang van de buitenlandse werkzaamheden, het
werkland (binnen of buiten de EU), het al dan niet gelijktijdig verrichten van werk in meerdere landen en de
vestigingsplaats van de werkgever.
Let op:
Bij grensoverschrijdende arbeid moet u zich allereerst
beseffen dat het recht om belasting te heffen volledig
los staat van de vraag van welk land de sociale zekerheidswetgeving van toepassing is.
Heffingsrecht belasting over loon
De plaats waar de inkomsten uit dienstbetrekking in de
belastingheffing mogen worden betrokken wordt bepaald door de verdragen ter voorkoming van dubbele belasting. Nederland heeft met de meeste landen verdagen
gesloten. Het loon in het werkland mag in de heffing
worden betrokken, tenzij de duur van de werkzaamheden (in een periode van een jaar) niet meer bedraagt
dan 183 dagen en het loon als zodanig niet ten laste
komt van een in het werkland gevestigde werkgever of
vaste inrichting.
Bij het plannen van de grensoverschrijdende arbeid moeten werknemer en werkgever rekening houden met de
heffing over het loon in het land waar de werkzaamheden worden verricht en dat deze heffing plaatsvindt volgens de regels van het betreffende werkland.
Fiscaal ingezetene
Verder geldt dat dit heffingsrecht van loonbelasting
20
weer los gezien moet worden van de bepaling van het
land waarvan de werknemer fiscaal ingezetene is. Dit is
van belang voor de vraag waar de werknemer aangifte
inkomstenbelasting moet doen voor zijn wereldinkomen.
De Nederlandse werknemer die bijvoorbeeld voor de
duur van 19 maanden voor zijn werkgever werkzaam is
in het buitenland, kan nog fiscaal ingezetene van Nederland zijn waarbij het heffingsrecht over het loon is toegewezen aan het andere werkland. In dat geval moet
loonbelasting in het andere werkland betaald worden,
waarbij de werknemer aangifte inkomstenbelasting in
Nederland doet over zijn wereldinkomen en daarbij een
vermindering kan claimen ter voorkoming van dubbele
belasting.
Sociale verzekeringen EU/EER&verdragslanden
Bij internationale arbeidsverhoudingen binnen de lidstaten van de Europese Unie (of Europees Economische
Ruimte) wordt de toepasselijke wetgeving voor de sociale verzekeringen bepaald door de EU-verordening
883/2004. Wat betreft de Nederlandse loonheffingen
heeft dit betrekking op zowel de volksverzekeringen als
de werknemersverzekeringen.
Hoofdregel en uitzonderingen
De hoofdregel bij tewerkstelling binnen de EU/EER is
dat de SV-wetgeving van het werkland van toepassing
is. Hierop zijn een aantal uitzonderingen. Bij een tijdelijke detachering tot maximaal 24 maanden blijft
de SV-wetgeving van het woonland van toepassing.
Verder blijft ook het werken in meerdere landen de
SV-wetgeving van het woonland van toepassing, onder de voorwaarde dat de werkzaamheden in het
woonland substantieel van aard zijn, hetgeen inhoudt
dat ten minste 25 procent van de werkzaamheden of
het loon aan het woonland kan worden toegerekend.
Indien de werkzaamheden in het woonland onvol-
PRAKTIJKBLAD SALARISADMINISTRATIE
nr 9 / 12 juni 2015
LOONHEFFINGEN
doende substantieel zijn, geldt als regel dat in dat
geval de toepasselijke SV-wetgeving ligt bij het land
waarin de werkgever gevestigd is.
A1-verklaring
Voor de arbeidsrechtelijke verhoudingen binnen de lidstaten van de EU (en EER) geldt dat een bevestiging van
de toepasselijke SV-wetgeving kan worden verkregen
door een verklaring van de sociale verzekeringsinstantie,
de zogeheten ‘A1-verklaring’ (voorheen genaamd E101).
In Nederland worden deze verklaringen afgegeven door
de Sociale Verzekeringsbank (SVB). Andere landen zijn in
principe gehouden zich te conformeren aan het met de
A1-verklaring gegeven oordeel omtrent de toepasselijke
SV-wetgeving.
Als een werkgever bijvoorbeeld een medewerker naar
Italië detacheert voor de duur van 18 maanden, zal de
SVB in een A1-verklaring aangeven dat voor de duur van
de detachering de Nederlandse SV-wetgeving van toepassing blijft waarbij de Italiaanse SV-instantie de verklaring van de SVB zal respecteren en geen premies in
Italië zal heffen.
Sociale verzekeringen niet-verdragslanden
Buiten het kader van de EU/EER wordt het bepalen en
toepassen van de SV-wetgeving wat ingewikkelder. Met
een aantal landen buiten de EU/EER heeft Nederland
een bilateraal verdrag gesloten inzake de sociale zekerheid waarbij, net als met voormelde EU-verordening,
aangegeven wordt onder welke voorwaarden en in welke
situaties de SV-wetgeving van een land van toepassing
is. In tegenstelling tot de fiscale verdragen betreft dit
maar een beperkt aantal landen.
Nationale regels SV-wetgeving
Voor de overige landen, die dus niet vallen onder de EUverordening of bilaterale verdragen, geldt dat de sociale
verzekeringspositie in de betreffende landen beoordeeld
moet worden volgens de hiervoor in die landen van toepassing zijnde regels met betrekking tot de sociale zekerheid. Voor Nederland geldt dat deze regels in eerste
instantie zijn opgenomen in de diverse sociale verzekeringswetten, zoals de werknemersverzekeringen (WIA/
WAO, de Ziektewet, Werkloosheidswet) en de volksverzekeringen (Algemene Ouderdomswet, Algemene nabestaandenwet, AWBZ, Zorgverzekeringswet).
Werkingssfeer uitbreiden of beperken
Daarnaast bevat de Nederlandse wetgeving eenzijdige
regelingen die bepalen in welke situaties van internationale arbeidsverhoudingen de werkingssfeer van de volksverzekeringen en werknemersverzekeringen uitgebreid
of beperkt moet worden. Dit betreft het Besluit uitbreiding en beperking kring verzekerden volksverzekeringen
en het Besluit uitbreiding en beperking kring verzeker-
den werknemersverzekeringen. Voor de duidelijkheid zij
nog opgemerkt dat ingeval de EU-verordening of een
bilateraal verdrag van toepassing is, we niet toekomen
aan een beoordeling op basis van voormelde besluiten.
In deze gevallen waarin er geen verordening of verdrag
is, zal in het andere (werk)land eveneens een beoordeling plaatsvinden op basis van de in dat land geldende
sociale zekerheidswetgeving.
Ingezetenschap
Op basis van de hiervoor genoemde Nederlandse sociale
zekerheidswetgeving is een werknemer die uitsluitend
buiten Nederland werkt, in beginsel wel onderworpen
aan de Nederlandse regelingen inzake de sociale zekerheid mits hij ingezetene is van Nederland en in dienst is
van een in Nederland gevestigde werkgever. Het ingezetenschap van Nederland is dus bepalend voor onderworpenheid aan de Nederlandse sociale zekerheidswetgeving in die situaties waarin u een werknemer voor u in
het buitenland laat werken.
Uitbreiding verzekeringsplicht
Met betrekking tot de werknemers die voor de werkgever gaan werken in een land buiten de EU/EER waarmee
Nederland geen bilateraal verdrag inzake de sociale zekerheid heeft gesloten, geldt dat de toepassing van de
sociale zekerheid beoordeeld moet worden met inachtneming van de in Nederland en het betreffende andere
21
www.oversalarisadministratie.nl
LOONHEFFINGEN
werkland geldende nationale wetgeving. Voormelde besluiten inzake uitbreiding en beperking beogen dubbele
verzekering of niet verzekerd zijn, te voorkomen. Zoals
hiervoor aangegeven geeft Nederland met de besluiten
met name een uitbreiding van verzekeringsplicht voor
die situaties waarin de werknemer ingezetene blijft van
Nederland.
Nieuwe tekst besluiten
Eind december 2014 zijn deze besluiten met betrekking
tot de uitbreiding en beperking van de sociale verzekeringen aangepast. Voortaan worden ook onder de Nederlandse sociale zekerheidswetgeving gebracht de (buiten
Nederland) in een ander EU/EER-land woonachtige
werknemers die werkzaam zijn voor een in Nederland
gevestigde werkgever en in een ander land tewerkge-
Bij werken over de grens is
SV-wetgeving van slechts
één land van toepassing
steld worden.
Onder de oude tekst van de besluiten viel de in het buitenland woonachtige werknemer die werkzaam was in
Nederland voor een in Nederland gevestigde werkgever
(en daarom in Nederland verzekerd was), niet meer onder de regels van de Nederlandse sociale verzekeringen
als gevolg van de internationale tewerkstelling. Deze tegenstrijdigheid op grond van het ingezetenschap is door
de wijziging in de besluiten opgeheven.
de regels van dat andere werkland en inkomstenbelasting in het woonland (waarbij een vermindering kan
worden geclaimd ter voorkoming van dubbele belasting.
De werkgever die de werknemer in een ander land tewerkstelt heeft daarom ook een bepaalde verantwoordelijkheid.
Sociale verzekeringen
Voor de sociale verzekeringen is het uitgangspunt bij
internationale arbeidsverhoudingen dat slechts van één
land de sociale zekerheidswetgeving van toepassing is.
Binnen de kaders van de EU/EER is hierbij de EU-verordening 883/2004 van toepassing die het bevoegde land
vaststelt. Bij tewerkstelling buiten de EU/EER zijn er
een aantal landen waarmee Nederland een verdrag heeft
gesloten die de toepasselijke SV-wetgeving aanwijst. Ingeval van een tewerkstelling naar een niet-verdragsland
is de SV-wetgeving van ieder van de landen van toepassing. Voor deze situaties geldt wel dat Nederland in twee
besluiten eenzijdig de verzekeringsplicht voor volksverzekeringen en werknemersverzekeringen uitbreidt of beperkt. Deze besluiten omtrent uitbreiding en beperkingen van de verzekeringsplicht zijn eind 2014 aangepast
en ook van toepassing op ingezetenen van andere EU/
EER-landen die werkzaam zijn voor een in Nederland gevestigde werkgever.
Salarisadministratie
De werkgever moet zich ervan bewust zijn dat sommige
premies voor sociale verzekeringen ook in andere landen
een last zijn die direct op de werkgever drukken, zoals in
Nederland het geval voor de premies werknemersverzekeringen. U zult zich dan in dat andere werkland moeten aanmelden als werkgever en hiervoor een salarisadministratie (laten) voeren. Als in dat geval ook de
heffing over het loon aan dat andere land is toegewezen, is het veelal praktisch om dit ook mee te nemen in
de salarisadministratie en aangifte.
Conclusie
Toewijzing van heffingsbevoegdheid van belasting over
loon en de toepasselijke SV-wetgeving is een eerste stap
bij de afwikkeling van grensoverschrijdende arbeid. Vervolgens zal in dat betreffende land beoordeeld moeten
worden of, en in hoeverre, volgens de aldaar toepasselijke nationale fiscale en SV-wetgeving ook daadwerkelijk
belasting en premies verschuldigd zijn.
Belastingheffing
Met betrekking tot de belastingheffing is daarnaast van
belang te beseffen dat het land waaraan de heffing over
het loon is toegewezen volgens het belastingverdrag,
niet per se het land is waar de werknemer aangifte inkomstenbelasting moet doen. Als de belastingheffing
daarom is toegewezen aan een ander land dan het woonland, moet loonbelasting betaald worden in en conform
22
Laat u adviseren
Een goede beoordeling van de situatie met betrekking
tot de (loon)belasting en premies sociale verzekeringen
is belangrijk bij het aangaan of opzetten van internationale arbeidsverhoudingen. Zeker bij het tewerkstellen
van (buitenlandse) werknemers naar landen buiten de
EU/EER waarmee Nederland geen verdrag heeft gesloten
inzake de sociale zekerheid, is het raadzaam om advies
in te winnen.