Nederlanders weten nauwelijks (meer) wat Europese Grondwet

Nederlanders open voor nieuw Europees verdrag
Ruim anderhalf jaar na de afwijzing van de Europese Grondwet door Nederland en
Frankrijk, gaat Duitsland, als voorzitter van de Europese Unie, proberen het proces
weer vlot te trekken. Staat Nederland open voor een nieuw Europees Verdrag? Het
heeft er de schijn van. De Nederlanders zijn weer bijna net zo positief over één of
andere vorm van grondwet voor Europa als drie jaar geleden, ver vóór het referendum
over de Europese Grondwet van juni 2005. Maar de Europese Grondwet van 2005
zouden ze opnieuw wegstemmen. Al weten ze nauwelijks nog wat er in die Grondwet
stond.
Indien de Nederlandse regering een nieuw Europees verdrag van de grond wil krijgen,
is dit het moment de voorlichting te starten. De voedingsbodem is nu vruchtbaar en de
radiostilte heeft lang genoeg geduurd. Ook in de kabinetsformatie moet een Europese
Grondwet een rol spelen.
Eind 2003 zijn we begonnen de stemming ten aanzien van een Europese Grondwet te meten 1.
De stemming was toen overwegend positief, de helft (51%) stond hier positief tegenover, een
kwart was neutraal en slechts 13% was negatief. Gedurende de campagne voor de Europese
Grondwet, begin 2005, sloeg de stemming echter om en eind mei, vlak voor het referendum,
was de houding van de Nederlanders per saldo negatief. Op dit moment denkt men weer – per
saldo – positief over een Europese Grondwet: 47% is positief, 18% negatief. Al is het nog
niet op het niveau van 2003. En: het gaat hier niet om de Europese Grondwet zoals in 2005 is
voorgelegd aan de Nederlanders, maar om het concept van een Europese Grondwet.
1 | Houding ten aanzien van een Europese Grondwet bijna even positief als in 2003
November
Maart
April
Mei
Jan.
2003
2005
2005
2005
2007
%
%
%
%
%
Heel positief
12
9
7
5
13
Tamelijk positief
39
34
29
25
34
Neutraal
26
26
28
27
33
Tamelijk negatief
9
14
20
25
12
Heel negatief
4
8
8
11
6
Weet niet / geen mening
9
8
8
8
8
________________________________________________________________________
1
Vraagstelling: Wat zou u ervan vinden als er een Europese Grondwet komt, die voor alle burgers van
Europa zou gaan gelden. Vindt u dit positief of negatief?
Desalniettemin zou opnieuw een meerderheid tegen de Grondwet stemmen zoals die in juni
2005 is voorgelegd in het referendum. 31% zou nu voor stemmen, 47% tegen. Zonder de
‘weet niets’ en de ‘niet stemmers’ zou 40% voor en 60% tegen stemmen. 2
2 | Meerderheid zou de Europese Grondwet opnieuw wegstemmen
Nov.
Maart
April
31 Mei
Jan.
2003
2005
2005
2005
2007
%
%
%
%
%
Voor
39
22
19
26
31
Tegen
10
24
28
47
47
Weet (nog) niet
41
48
48
18
13
N.v.t., ik ga niet stemmen
10
7
5
8
9
________________________________________________________________________
We zien dat zowel de voor- als tegenstemmers uit 2005 overwegend bij hun oordeel blijven
en dat degenen die in 2005 niet hebben gestemd overwegend tegen de Europese Grondwet
zouden stemmen.
3 | Meerderheid zou de Europese Grondwet opnieuw wegstemmen
Stemde 1 juni 2005:
Voor
Tegen
Niet
Totaal
2007
%
%
%
%
Voor
84
10
19
31
Tegen
8
81
37
47
Weet (nog) niet
8
8
21
13
N.v.t., ik ga niet stemmen
0
0
23
9
Nederlanders weten nauwelijks (meer) wat Europese Grondwet inhield
Als we de Nederlanders vragen of men een of meer maatregelen kan noemen die met de
Europese Grondwet zouden worden geregeld, blijkt slechts 23% hier een antwoord op te
kunnen geven. Dit zijn vooral de voorstemmers uit 2005 (40% kan een antwoord geven).
Kijken we vervolgens welke maatregelen men noemt, dan blijk eens te meer dat men
nauwelijks nog weet waar de Europese Grondwet voor stond. Het meest genoemd worden
democratischer besluitvorming in Europa (5% van de 23% die denkt het te weten; 1% van
alle Nederlanders) en het Europees parlement zou meer macht krijgen (4%, 1% van allen),
voor het overige worden zaken genoemd als criminaliteits- en terrorismebestrijding,
asielbeleid, aanpak van milieuvervuiling, maar ook zaken die er niet zo veel mee te maken
2
In 2005 was de opkomst 63%. Hiervan stemde 62% tegen en 38% voor.
hadden als: de toetreding van Turkije tot de EU , de maximumsnelheid op de wegen en vrije
marktwerking tussen de leden van de EU.
Ontevredenheid over radiostilte rondom Europese Grondwet
Een meerderheid van de Nederlanders zegt sinds het referendum over de Europese Grondwet
nooit (17%) of zo goed als nooit (41%) meer iets over de Europese Grondwet gezien,
gehoord of gelezen te hebben. Ruim een derde (37%) zegt hier af en toe nog iets over gehoord
te hebben en 3% vaak.
Maar liefst acht op de tien (80%) zijn van mening dat de Nederlandse overheid ze momenteel
onvoldoende informeert over de status van de Europese Grondwet, slechts 17% vindt dit wel
voldoende en 3% weet het niet.
Vooral degenen die in 2005 tegen de Europese Grondwet stemden, zijn hierover kritisch:
maar liefst 90% van de tegenstemmers noemt de informatievoorziening onvoldoende.
Bijna de helft van de Nederlanders positief over nieuw Europees verdrag
De respondenten in het onderzoek is voorgelegd dat Duitsland, als nieuwe EU-voorzitter,
zal proberen de Europese Grondwet weer leven in te blazen. Angela Merkel heeft als doel
om eind 2007 een aangepaste tekst te hebben die alle lidstaten dan moeten ratificeren. In 2009
moet er een nieuw Europees 'verdrag' zijn ingevoerd.
Bijna de helft (47%) van de volwassen Nederlanders staat hier positief tegenover, 36%
oordeelt neutraal en 17% negatief. Gezien de eerdere stemintentie tegen de Europese
Grondwet (47% van allen zou nu tegen gaan stemmen, van de stemmers zou dat 60% zijn) is
dit opvallend te noemen. Ook als we zien dat van degenen die nu zouden stemmen tegen de
grondwet zoals die in 2005 is voorgelegd, een kwart (25%) positief staat tegenover dit
initiatief van Duitsland als EU-voorzitter. Van deze groep oordeelt 43% neutraal en ‘slechts’
31% negatief.
4 | Degenen die stemden tegen de Europese Grondwet zijn per saldo positief over een nieuw
Europees Verdrag
Oordeel over nieuw leven inblazen van
een Europees verdrag door Duitsland
Zou nu stemmen over de Europese
Grondwet van juni 2005:
Voor
Tegen
Niet
Weet
Totaal
%
%
%
%
%
Positief
87
25
35
40
47
Neutraal
11
43
51
55
36
Negatief
1
31
14
3
17
Weet niet
-
-
-
1
0
niet
Meerderheid vindt Europese Grondwet onderwerp voor kabinetsformatie
Bijna twee op de drie Nederlanders (64%) vinden de Europese Grondwet een onderwerp dat
een rol zou moeten spelen in de kabinetsformatie. Vooral de voorstanders van de Europese
Grondwet zijn deze mening toegedaan (77%).
Verantwoording
Het onderzoek is telefonisch uitgevoerd in opdracht van RTL Nieuws. Het veldwerk vond
plaats op 17 januari 2007. In totaal werden 600 personen van 18 jaar en ouder, behorend tot
het Leven-in-Nederland-Forum, ondervraagd. De resultaten van het onderzoek zijn herwogen
naar geslacht, leeftijd, opleiding, gezinsgrootte, werkzaamheid, stemgedrag Referendum
Europese Grondwet juni 2005.
TNS NIPO
Peter Kanne
17 januari 2007