Document

http://www.tuxx.nl/
Beschrijving WMO praktijken
Richtlijnen voor de beschrijving van de wmo-praktijken ten behoeve van de nulmeting van de
werkplaats.
1. Wmo praktijk zoals beoogd
2. Criteria aan de hand waarvan we de effectiviteit, c.q. de mate van succes van de WMO praktijk
meten
3. De nulmeting (eind 2009/begin 2019)
4. Monitoring
5. De aansturingsrelatie tussen gemeente en instelling
6. Evaluatie van de WMO praktijk: is de interventie succesvol? Volgens welke criteria
7. Beschrijving verbeterde WMO praktijk
8. Vereiste competenties en vertaling naar onderwijs.
1.
De lokale WMO praktijk zoals beoogd
Het gaat hier om de eerste beschrijving van de praktijk, die aan de basis staat van de nulmeting,
monitoring en evaluatie. Als het goed is, is er een beschrijving vanuit de organisatie die de WMO
praktijk uitvoert.
De beschrijving bevat de volgende punten:
1. Omschrijving van het probleem dat wordt aangepakt
2. Doel van de interventie, methode
- hoofddoel, evt. subdoelen en nevendoelen
- beoogd resultaat in termen van de te bereiken eindsituatie van de cliënt/burger
3. Doelgroep
- kenmerken: demografisch, sociaal-economisch (opleiding, inkomen), problematiek,
toegankelijkheid, bereikbaarheid
- hoe wordt de doelgroep geselecteerd en evt. instrumenten die daarvoor gebruikt worden
- diversiteit binnen de doelgroep (etnisch, man/vrouw, leeftijd, sociaal-economisch): wordt
hiermee rekening gehouden in de methode?
4. Indicaties en contra-indicaties (voor toepassing van de methode)
5. De aanpak:
Werkwijze
- beschrijving van de (geplande, beoogde) opzet van de methode:
volgorde van de activiteiten, duur van de interventie, frequentie in intensiteit van de
contacten. locatie van uitvoering.
- de inhoud van de methode:
hoe worden de verschillende onderdelen van de methode ingevuld: beschrijf wat er precies
wordt gedaan tijdens de interventie en welke stappen daarbij gezet worden.
Protocol of handleiding
- is er een protocol of handleiding met een beschrijving van de te plegen handelingen en/of
procedures.
6. Materiaal
Is er materiaal beschikbaar zoals een handleiding (zie boven), video's; verslagen met
ervaringen e.d.
7. Benodigde competenties van de professional
- benodigde beroepsopleiding
- benodigde beroepscompetenties (generiek en specifiek)
- benodigde specifieke competenties voor het werken met deze methode
- benodigde bij- of nascholing of trainingen voor deze methode
- benodigde supervisie, intervisie of werkbegeleiding.
In geval er vrijwilligers met de methode werken, dan worden de benodigde competenties voor
de vrijwilliger ook beschreven.
8. Overige randvoorwaarden
- is evt. een indicatiestelling van toepassing? Indien ja: beschrijven.
Project ‘vul hier de titel van het project in’
Pagina 1 van 9
http://www.tuxx.nl/
- eisen t.a.v. de kwaliteitsbewaking en evt. hulpmiddelen die daatroe worden gebruikt
- kosten van de interventie, in welke kostenposten zitten de meeste kosten (licentie,
materiaal, menskracht, trainingen, kwaliteitsbewaking)
9. Overeenkomsten met andere interventies
- korte beschrijving soortgelijke methoden: belangrijkste overeenkomsten en verschillen.
2.
Criteria voor evaluatie van de WMO praktijk
Deze criteria worden vooraf vastgesteld. Ze zijn (mede) bepalend voor de vraagstelling van de
nulmeting, de monitoring en de evaluatie.
Voorlopig onderscheiden we drie groepen criteria. Dat gaat nog nader aangevuld en uitgewerkt
worden.
1. Criteria die kunnen worden afgeleid uit de doelstelling van de WMO. De WMO doelen:
- maatschappelijke participatie (meedoen): passieve, consumptieve participatie, actieve
participatie en burgerparticipatie
- zelfredzaamheid, een voorwaarde voor participatie
- sociale samenhang/cohesie, het (verwachte) gevolg van participatie.
Criteria kunnen dan zijn:
- draagt de methode bij aan versterken van zelfredzaamheid.
- draagt de methode bij aan versterken van participatie
- draagt de methode bij aan sociale cohesie (moeilijk te meten).
2. Criteria die zijn afgeleid van de doelstelling van de WMO praktijk zelf (die wellicht afgeleiden
zijn van de WMO doelen):
- de beoogde resultaten van de interventie, de beoogde eindsituatie van de cliënt/burger.
Wordt het beoogde resultaat (helemaal of gedeeltelijk) bereikt, wordt met de cliënt/burger
de beoogde eindsituatie geheel of gedeeltelijk bereikt, met welk percentage van de
doelgroep etc.
- beoogde doelgroep: wordt deze bereikt
- hebben de professionals en de vrijwilligers die met de methode werken, ook inderdaad de
vereiste competenties en is dat voldoende?
- ervaringen en meningen van de professionals
3. Criteria die iets zeggen over de kwaliteit van de methode:
- is er een duidelijk omschreven werkwijze, een protocol of handleiding?
- zijn de professionals en de vrijwilligers die met de methode werken, voldoende opgeleid en
geïnstrueerd voor de toepassing ervan?
3.
Monitoring en evaluatie
We gaan via monitoring en evaluatie meten of de WMO praktijken werken. Dat kan op
verschillende manieren. We kunnen via vergelijkend effectonderzoek (met controlegroep)
vaststellen of de methode effect heeft, maar dat lijkt niet haalbaar. Het kan ook via een quasiexperiment, zonder controlegroep. Of via (kwalitatief) onderzoek, waarin we de cliënten/burgers
volgen en hun evt. 'vooruitgang' of verbetering in hun situatie a.g.v. de interventie meten,
alsmede tevredenheid en de ervaringen van de professionals. Dit punt wordt nader uitgewerkt.
De keuze van de onderzoeksmethode is ook afhankelijk van de aard van de Wmo-praktijk.
In onderstaand overzicht wordt de variatie in de mate van werkzaamheid van een sociale
interventie in kaart gebracht.
Project ‘vul hier de titel van het project in’
Pagina 2 van 9
http://www.tuxx.nl/
niveau
?
potentieel
want:
onbeschreven
beschreven
veelbelovend
+ theorie
doeltreffend
+ doelen bereikt
doeltreffend tot
werkzaam
+ doelen bereikt
werkzaam
+ bewijs
aangetoond d.m.v.
?
interviews / descriptief / observationeel
/ documentatieanalyse
literatuur / meta-analyse /
kennisontlokkend
cliënttevredenheid / doelrealisatie /
verandering
normgerelateerd /
veranderingstheoretisch / quasiexperimenteel
N=1 (casus) / experimenteel
vergelijkend
bron: E.J. de Wilde, NJI
Bij de eerste beschrijving kunnen we al vaststellen op welk niveau de betreffende WMO praktijk
zit. Het zou mooi zijn als de WMO praktijken aan het eind van het project op z'n minst op het
niveau 'doeltreffend' zitten of liever nog op het niveau 'doeltreffend tot werkzaam'.
Dit punt wordt nader uitgewerkt.
Nulmeting
Elke WMO praktijk wil bepaalde problematiek aanpakken, heeft een bepaalde omschreven
doestelling en beoogde resultaten en start in een bepaalde context en beginsituatie.
Om bij de evaluatie te kunnen bepalen of er veranderingen zijn opgetreden die kunnen worden
toegeschreven aan de WMO praktijk, moeten we de uitgangssituatie beschrijven.
Wordt nader uitgewerkt, nadat we de criteria bepaald hebben.
De aansturingsrelatie tussen gemeente en instelling
Dit punt wordt binnenkort verder uitgewerkt. Er is landelijk gesuggereerd hierbij aan te sluiten bij
het Verweij-Jonker instituut, dat in het kader van het programma Beter in Meedoen onderzoek
doet naar governance strategieën. dat kan betekenen dat het
Verweij-Jonker instituut dit helemaal zou overnemen, het kan ook zo zijn dat wij gebruik maken
van hun kennis en ervaring die ze reeds ontwikkeld hebben rond dit thema.
Overig
De andere punten, beschrijving verbeterde WMO praktijk, vereiste competenties en vertaling naar
onderwijs komen in een later stadium aan de orde.
Project ‘vul hier de titel van het project in’
Pagina 3 van 9
http://www.tuxx.nl/
Plan van aanpak
WMO Nieuwe Stijl -SWON
Facilitator/projectleider:
1.
Marianne Lenkhoff: facilitator HAN
Conny van der Aalsvoort: projectleider SWON
Martha van Biene: programmamanager WMO Nieuwe Stijl
Organisatie: SWON
Datum: 23 oktober 2009
Projectperiode:
Aanvang:
1 september 2009
Afronding:
1 september 2012
Opdracht WMO Nieuwe Stijl
1.1 0 Context WMO praktijk
Een WMO praktijk is een sociale interventie, gericht op het veranderen van het gedrag van
burgers en het beïnvloeden van hun omstandigheden, met als doel de kwaliteit van het leven of
het samenleven te vergroten. Deze interventie valt onder de reikwijdte van de WMO zoals
beschreven in de prestatievelden.
Overall doel van de WMO praktijk is het bevorderen c.q. ondersteunen van de maatschappelijke
participatie van de betreffende groep burgers.
Een sociale interventie kan uit één methode bestaan, of uit meerdere methoden die in combinatie
worden toegepast.
De WMO praktijk kent een duidelijk doel en beoogt resultaat en een aanpak hoe dit te bereiken.
De doelgroep is allochtone ouderen. In de WMO aanpak wordt in de volgende volgorde gewerkt:
1e Versterken van eigen kracht en verantwoordelijkheid; 2e. Inschakelen van en ondersteunen van
het eigen informele netwerk van de persoon; en 3e Aanbieden van dienstverlening.
In het contact met en tussen allochtone ouderen wordt het leer- en denkvermogen aangesproken
en wordt bereidheid gestimuleerd actief bij te dragen aan het optimaliseren van de persoonlijke
situatie. Personen in zijn/haar sociale omgeving worden betrokken als in- en formeel netwerk en
samen fungeren zij als één sociaal netwerk. Zij dragen hiermee bij aan het versterken van sociale
cohesie en naoberschap.
1.2.0 De lokale WMO praktijk zoals beoogd 1.
Het gaat hier om de eerste beschrijving van de praktijk welke de basis vormt van de beginsituatie
(nulmeting), de wijze van monitoring en evaluatie.
De methode
- Methode Vraagpatronen2: het verzamelen van verhalen van allochtone ouderen
(narratieven) over wonen, welzijn en zorg. De verhalen worden geanalyseerd en er wordt
met behulp van een vraaganalyse instrument gezocht naar vraagpatronen van individuele
Er wordt gebruik gemaakt van het document: Werkblad beschrijving methoden. Databank Effectieve
Interventies in de Sociale Sector. Beter in MEEDOEN. Movisie, 2009.
2 Een vraagpatroon is een set samenhangende vragen, behoeften en bijdragen van bewoners. Deze brengen
burgers naar voren in gesprekken (verhalen).
1
Project ‘vul hier de titel van het project in’
Pagina 4 van 9
http://www.tuxx.nl/
en groepen kwetsbare allochtone ouderen. De methode doet tijdens het vertellen van
verhalen (open interview methode) een beroep op het ‘versterken van eigen kracht en
verantwoordelijkheid’ (inviteren om het eigen verhaal te vertellen) en ‘het inschakelen van
het eigen informele netwerk van de persoon’ (allochtone ouderen kunnen gebruikmaken
van hun verwanten of betrokkenen die bijvoorbeeld bij taalbarrières het verhaal aanvullen.
- Het doel van de methode is dat – in de situatie van SWON – professionals van SWON en
studenten van de HAN met allochtone ouderen in gesprek gaan over hun
behoeften/vragen (needs), wat zij willen (wnats), wat zij eisen (demands) en wat zij willen
en kunnen bijdragen (competences), specifiek op het gebeid van wonen, welzijn en zorg.
Het doel van de methode: de logica van de bewoners is leidend voor dienstenontwikkeling
Wmo, c.q. nieuwe vormen van cliëntondersteuning.
- De methode is gericht op allochtone ouderen die wonen in Nijmegen.
- De methode is ontwikkeld door de HAN, lectoraat Lokale dienstverlening vanuit
klantperspectief en beschreven in twee publicaties:
o Boek: ‘De standaardvraag voorbij. Narratief onderzoek naar vraagpatronen (Biene
van, e.a., 2008)
o DVD: waarop het instrument als werkwijze wordt aangeboden voor de werk- en
leerpraktijk van professionals en studenten.
Probleemverkenning
Het probleem is dat kwetsbare allochtone ouderen met een zwak sociaal netwerk moeite hebben zich te
handhaven in hun dagelijkse leven, het geen blijkt uit al eerdere opgedane ervaringen van
ouderenadviseurs en literatuuronderzoek (nog uitzoeken).
Dat kwetsbare allochtone ouderen beter in staat zijn dat ouderen als ze (nog) ouder worden langer
thuis wonen en welk netwerk ze dan hebben. Waar mist het wat. Oog hebben voor het netwerk.
Tilburg familiezorg, systeembegeleiding., mantelzorgondersteuning.
Doel van het thema van de Wmo
Vragen in kaart brengen
Kijken of het toereikend en toegankelijk is
Doel:
De burger is met ondersteuning van zijn netwerk in de gelegenheid zijn welbevinden te
bevorderen.
De professional is in staat vanuit ondersteunend werken interventie in het netwerk duurzaam te
Netwerk in de training opnemen
Transdiciplinair uitkomsten bespreken met de respondenten
Onderzoeksvraag
Indicatie: dat de narratieve methode past goed bij deze doelgroep. Zij werken van nature al veel met verhalen, Afstandelijke
interviews leveren ook geen ….face to fase.
Contra-indicatie: dat de 40 respondenten is niet representatief voor de brede doelgroep te spreken krijgen, om die reden is
een explorartief onderzoek.
Project ‘vul hier de titel van het project in’
Pagina 5 van 9
http://www.tuxx.nl/
1.1.1 Opdrachtelementen: beschrijving van het idee dat wordt uitgewerkt . Geef een korte beschrijving aan
welke hoofdeisen het/de eindproduct(en) zal gaan voldoen; beschrijf wie de eindgebruikers zijn.
1.2.0 Verwachte onderzoeksresultaten en opbrengsten leerproducten
Voordelen resultaten:
1.3.0 Indicatoren die het uitgangspunt vormen bij het onderzoek
1.4.0 Afbakening
1.5.0 Relatie met andere initiatieven en/of projecten
1.6.0 Aanpak en faseering in tijd
Project ‘vul hier de titel van het project in’
Pagina 6 van 9
http://www.tuxx.nl/
1.61 Projectactiviteiten
Planning
Activiteit:
Uitgevoerd door:
Van
Welk resultaat
Tot
Fase 1:
Fase 2:
Fase 3:
Fase 4:
Mogelijke interventies:
los van de fase waarin het
project zich bevindt
1.6.2 Producten
1.6.3 Projectgrenzen
1.6.4 Risico’s
2. Projectleden en bijdragen
2.1 leden
Naam en organisatie:
Project ‘vul hier de titel van het project in’
Rol/functie binnen de
projectgroep:
Uren inzet van
Pagina 7 van 9
http://www.tuxx.nl/
2.2 Bijdrage van mensen met een beperking aan het project/onderzoek
Wat:
Wanneer:
2.3 Bijdrage van professionals en studenten aan het project/onderzoek
Wat:
Wanneer:
2.4 Bijdrage van docenten, management en externen aan het project/onderzoek
Wat:
Wanneer:
3. Te verwachten kosten leerproducten, afspraken en projectlogboek
3.1 Te verwachten kosten leerproducten
Activiteit 1
Omschrijving kosten en voorstel voor financiering:
Totale kosten activiteit 1
Activiteit 2
Totaal euro:
Omschrijving kosten en voorstel voor financiering:
Totale kosten activiteit 2
Activiteit 3
Euro:
Euro:
Totaal euro:
Omschrijving kosten en voorstel voor financiering:
Euro:
Totale kosten activiteit 3
Totaal euro:
Totale kosten van de leerproducten
Euro:
3.2 Afspraken
Project ‘vul hier de titel van het project in’
Pagina 8 van 9
http://www.tuxx.nl/
3.3 Projectlogboek
Project ‘vul hier de titel van het project in’
Pagina 9 van 9