Federalisme en regionalisme binnen de Europese Unie

Infosessie overheidsopdrachten VVSG
Beoordeling en uitvoering
19 juni 2017 – Antwerpen
Matthias De Groot
2
• Selectie
• Regelmatigheid
• Gunning
3
Regelmatigheidsonderzoek
• Onderscheid formele en materiële
onregelmatigheid vervalt (zie evenwel art. 38,
§ 1, tweede lid Wet OHOP)
• Substantieel of niet substantieel onregelmatig
4
Regelmatigheidsonderzoek
• Substantieel onregelmatig “wanneer ze van aard
is de inschrijver een discriminerend voordeel te
bieden, tot concurrentievervalsing te leiden, de
beoordeling van de offerte van de inschrijver of
de vergelijking ervan met de andere offertes te
verhinderen, of de verbintenis van de inschrijver
om de opdracht onder de gestelde voorwaarden
uit te voeren onbestaande, onvolledig of
onzeker te maken”
5
Regelmatigheidsonderzoek
• Als substantieel beschouwd :
1° de niet-naleving van het milieu-, sociaal of
arbeidsrecht, voor zover deze niet-naleving strafrechtelijk
gesanctioneerd wordt;
2° de niet-naleving van de vereisten bedoeld in de
artikelen 38, 42, 43, § 1, 44, 48, § 2, eerste lid, 54, § 2,
55, 83 en 92 van dit besluit en in artikel 14 van de wet,
voor zover zij verplichtingen bevatten ten aanzien van de
inschrijvers;
3° de niet-naleving van de minimale eisen en de
vereisten die als substantieel worden aangemerkt in de
opdrachtdocumenten.
6
Regelmatigheidsonderzoek
• Driedeling naar gelang aard onregelmatigheid:
- substantieel onregelmatig
- meerdere niet-substantiële onregelmatigheden
waarvan de cumulatie of combinatie leidt tot
substantiële onregelmatigheid
- niet substantieel onregelmatig: niet nietig (art.
76 § 2 KB Plaatsing; geldt voor alle opdrachten)
7
Regelmatigheidsonderzoek
• Openbare en niet-openbare procedure:
- substantieel onregelmatig: nietig (art. 76 § 3
KB Plaatsing)
- meerdere niet-substantiële onregelmatigheden
waarvan de cumulatie of combinatie leidt tot
substantiële onregelmatigheid: nietig (art. 76 §
3 KB Plaatsing)
8
Regelmatigheidsonderzoek
• Procedure met onderhandelingen BOVEN
Europese drempels (art. 76 § 4 KB Plaatsing)
- FINALE offerte: zie regeling openbare en
niet-openbare offerte
- EERDERE offertes: regularisatieplicht vóór
onderhandelingen bij meerdere niet-substantiële
onregelmatigheden; nietigheid bij substantiële
onregelmatigheid, behoudens afwijkende regeling in
opdrachtdocumenten
9
Regelmatigheidsonderzoek
• Procedure met onderhandelingen ONDER
Europese drempels (art. 76 § 5 KB Plaatsing);
voor ALLE offertes
- substantieel onregelmatig: nietig of
regularisatiemogelijkheid
- meerdere niet-substantiële onregelmatigheden
waarvan de cumulatie of combinatie leidt tot
substantiële onregelmatigheid: nietig of
regularisatiemogelijkheid
10
Prijsonderzoek
• Verplicht prijs- of kostenonderzoek (art. 35 KB
Plaatsing)
• Abnormaal hoge of abnormaal lage prijzen of
kosten (art. 36, § 1 KB Plaatsing)
• Meldingsplichten (art. 36, § 5 KB Plaatsing)
11
Prijsonderzoek
• Vermoeden van abnormaliteit (art. 36, § 4 KB
Plaatsing): elke offerte waarvan het totale
offertebedrag minstens vijftien procent onder
het gemiddelde bedrag en minstens vier offertes
in aanmerking genomen
- opdracht voor werken of diensten in een fraudegevoelige sector
(openbare of niet-openbare procedure), indien enkel prijscriterium
- opdracht voor werken of diensten in een fraudegevoelige sector
(openbare of niet-openbare procedure), indien prijscriterium ten
minste vijftig procent totaal gewicht gunningscriteria (hoger
percentage dan 15 procent in opdrachtdocumenten mgelijk)
12
Prijsonderzoek
• Vermoeden van abnormaliteit (art. 36, § 4 KB
Plaatsing)
- Uitbreiding mogelijk in opdrachtdocumenten tot
opdrachten voor leveringen of andere opdrachten voor
diensten geplaatst bij openbare of niet-openbare
procedure, indien enkel prijscriterium
13
Prijsonderzoek
• Verplichte , schriftelijke bevraging indien
abnormaliteit vastgesteld (art. 36, § 1 KB Plaatsing);
herbevraging mogelijk
•
Uitzondering: “verwaarloosbare posten”
•
Uitzondering: mededingingsprocedure met onderhandeling,
vereenvoudigde onderhandelingsprocedure met voorafgaande
bekendmaking, onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande
bekendmaking (tenzij andersluidende bepaling in de
opdrachtdocumenten) indien opdracht voor leveringen of diensten met
geraamde waarde lager dan de Europese drempels of opdracht voor
werken lager dan 500.000 euro (art. 36, § 6 KB Plaatsing)
14
Prijsonderzoek
• Schriftelijke verantwoording binnen een
termijn van twaalf dagen, behoudens indien
- langere termijn in uitnodiging
- kortere termijn in opdrachtdocumenten bij
onderhandelingssprocedure zonder bekendmaking
15
Prijsonderzoek
• Mogelijke verantwoording(niet-limitatief):
1° de doelmatigheid van het bouwproces, van het
productieproces van de producten of van de dienstverlening;
2° de gekozen technische oplossingen of de uitzonderlijk
gunstige omstandigheden waarvan de inschrijver kan profiteren
bij de uitvoering van de werken, de levering van de producten of
het verlenen van de diensten;
3° de originaliteit van de door de inschrijver aangeboden
werken, producten of diensten;
4° de eventuele ontvangst van rechtmatig toegekende
overheidssteun door de inschrijver.
16
Prijsonderzoek
• Beoordeling verantwoording
1° Een of meer niet-verwaarloosbare posten vertoont
abnormaal karakter -> substantiële onregelmatigheid en
weren
2° Totale offertebedrag vertoont een abnormaal karakter
-> substantiële onregelmatigheid en weren
3° Totale offertebedrag vertoont geen abnormaal karakter
-> motiveren maar offerte blijft behouden
17
Prijsonderzoek
• Totale offertebedrag abnormaal laag is omdat de offerte niet
voldoet aan verplichtingen op het gebied van het milieu-,
sociaal- of arbeidsrecht-> weren
• Abnormaal laag ten gevolge van overheidssteun-> alleen op die
grond afgewezen na overleg met de inschrijver en nadat
inschrijver tijd heeft gehad te kunnen aantonen dat steun
verenigbaar is met de interne markt (enkel voor opdrachten
boven Europese drempels)
• Rekening houden met inlichtingen die niet afkomstig zijn van de
inschrijver -> eerst voorgelegd aan de inschrijver
18
Beoordeling
• Economisch meest voordelige offerte (art. 81,
§ 1 Wet OHOP)
1° prijs
2° kosten, rekening houdend met de kosteneffectiviteit, zoals de
levenscycluskosten (zie art. 82 Wet OHOP)
3° beste prijs-kwaliteitsverhouding: criteria die verband houden
met voorwerp opdracht
19
Beoordeling
• Criteria die verband houden met het voorwerp van de opdracht
a) kwaliteit, waaronder technische verdienste, esthetische en
functionele kenmerken, toegankelijkheid, geschiktheid van het ontwerp
voor alle gebruikers, sociale, milieu- en innovatieve kenmerken, de
handel en de voorwaarden waaronder deze plaatsvindt;
b) de organisatie, de kwalificatie en de ervaring van het personeel
voor de uitvoering van de opdracht, wanneer de kwaliteit van dat
personeel een aanzienlijke invloed kan hebben op het niveau van de
uitvoering van de opdracht;
c) klantenservice en technische bijstand, alsook leveringsvoorwaarden
zoals de leveringsdatum, de leveringswijze en de leverings- of
uitvoeringstermijn.
20
Beoordeling
• Gunningscriteria mogen niet tot onbeperkte keuzevrijheid
leiden. Specificaties noodzakelijk aan de hand waarvan de
informatie kan worden getoetst om te beoordelen in welke
mate de offertes aan de gunningscriteria voldoen.
• In geval van twijfel controleert de aanbestedende
overheid de juistheid van de informatie en
bewijsmiddelen.
• Gunningscriteria vermeld in de aankondiging van een
opdracht of in een ander opdrachtdocument.
21
Beoordeling
• Gelijk of hoger dan Europese drempels
- relatieve gewicht van elk van de criteria in de
opdrachtdocumenten, behalve wanneer uitsluitend
prijscriterium
- Vork met een passend verschil tussen het minimum en
het maximum mogelijk
- weging om objectieve redenen niet mogelijk ->
vermelding criteria in dalende volgorde van belang
22
Beoordeling
• Lager dan Europese drempels:
- ofwel het relatieve gewicht van elk van de criteria
- ofwel de dalende volgorde van belangrijkheid
- Zo niet: gunningscriteria dezelfde waarde
23
Beoordeling
• Eigenlijke beoordelingsmethodiek (art. 87 KB
Plaatsing)
- varianten
- opties
- percelen
- indien ex aequo: prijsverminderingen of
verbeteringsvoorstellen ; indien nog ex aequo:
loting
24
Uitvoering
• Uitvoeringsfase (voor het eerst) behandeld in
EU-richtlijnen:
- Onderaanneming (art. 71 RL )
- Wijzigingen aan de opdracht (art. 72 RL)
- Beëindiging van de opdracht (art. 73 RL)
25
Uitvoering
• KB tot wijziging van het KB Uitvoering van 14
januari 2013
• Nog niet gepubliceerd in Belgisch Staatsblad,
maar inwerkingtreding op 30 juni 2017 (art.
47 wijzigingsKB)
26
Overzicht aanpassingen
• Toepassingsgebied
• Wijzigingen opdracht
• Strijd tegen sociale dumping/Onderaanneming
• “Louter technische aanpassingen”
27
Toepassingsgebied
• Opschrift gewijzigd
• KB tot bepaling van de algemene
uitvoeringsregels van de overheidsopdrachten
en van de concessie voor openbare werken
-> KB tot bepaling van de algemene
uitvoeringsregels van de
overheidsopdrachten
28
Toepassingsgebied
• Tot 30.000 euro niet (meer) van toepassing,
behoudens andersluidende bepaling in
opdrachtdocumenten
• Zowel klassieke als speciale sectoren
29
Toepassingsgebied
• Nieuwe uitsluitingen, ongeacht geraamde
waarde, oa:
- Bank- en verzekeringsdiensten, beleggingen en diensten
van financiële instellingen.
- Gezondheids- en sociale diensten.
- Internationale samengevoegde opdrachten.
- Opdrachten van personen met alleenrechten
- Juridische diensten inzake geschillenbeslechting
• Reeks kernartikelen toepasselijk + toepasselijk
worden verklaard
30
Wijziging opdracht
• Globale regeling voor de wijziging van
opdrachten
• Uitgangspunt: enkel wijziging zonder nieuwe
plaatsingsprocedure indien voorzien in KB
Uitvoering (art. 37)
31
Wijziging opdracht
• Herzieningsclausule: wijziging mag wanneer
ze, ongeacht de geldelijke waarde ervan, in de
oorspronkelijke opdrachtdocumenten was
voorzien in een duidelijke, nauwkeurige en
ondubbelzinnige herzieningsclausule en voor
zover de algemene aard van de opdracht niet
verandert (art. 38)
32
Wijziging opdracht
• Aanvullende werken, leveringen of diensten die
noodzakelijk zijn geworden en die niet in de
oorspronkelijke opdracht waren opgenomen (art. 38/1),
indien de verandering van opdrachtnemer
• 1° niet mogelijk is om economische of technische
redenen, zoals wanneer de aanvullende goederen of
diensten uitwisselbaar of interoperabel moeten zijn met
bestaande uitrusting, diensten of installaties;
• 2° tot aanzienlijk ongemak of een aanzienlijke
kostenstijging zou leiden
• Beperking tot 50% waarde oorspronkelijke wijziging MAAR
per wijziging te bekijken
33
Wijziging opdracht
• Onvoorzienbare omstandigheden in
hoofde van de aanbesteder (art. 38/2)
1° wijziging noodzakelijk gevolg van omstandigheden die
een zorgvuldige aanbesteder niet kon voorzien
2° geen verandering in de algemene aard van de opdracht
3° de prijsverhoging niet hoger dan vijftig procent van
oorspronkelijke opdracht (per wijziging te bekijken)
34
Wijziging opdracht
• Vervanging opdrachtnemer/toestemming
AO vereist (art. 38/3)
• 1° een ondubbelzinnige herzieningsclausule OF
• 2° een rechtsopvolging onder algemene of gedeeltelijke titel in
de positie van de aanvankelijke opdrachtnemer, ten gevolge van
herstructurering van de onderneming, onder meer door
overname, fusie, acquisitie of insolventie, door een andere
ondernemer die voldoet aan de aanvankelijk vastgestelde
selectiecriteria, mits dit geen andere wezenlijke wijzigingen in
de opdracht meebrengt
35
Wijziging opdracht
• De minimis-regel (art. 38/4), indien het
bedrag waarmee de wijziging gepaard gaat
lager is dan elk van beide volgende bedragen
1° Europese drempel EN
2° tien procent van de waarde van de aanvankelijke
opdracht voor leveringen en diensten en vijftien procent
van de waarde van de aanvankelijke opdracht voor
werken.
36
Wijziging opdracht
• Pressetext criteria (art. 38/5 en 38/6):
wijziging mag indien ze, ongeacht de waarde
ervan, als niet-wezenlijk moet worden
beschouwd
• Wezenlijke wijziging indien opdracht materieel
verschilt van de oorspronkelijke opdracht
37
Wijziging opdracht
• 1° de wijziging voorziet in voorwaarden die, als zij deel
van de aanvankelijke plaatsingsprocedure hadden
uitgemaakt, de toelating van andere dan de aanvankelijk
geselecteerde kandidaten of de gunning van de opdracht
aan een andere inschrijver mogelijk zouden hebben
gemaakt dan wel bijkomende deelnemers aan de
plaatsingsprocedure zouden hebben aangetrokken;
• 2° de wijziging verandert het economisch evenwicht van
de opdracht of de raamovereenkomst ten gunste van de
opdrachtnemer op een wijze die niet is voorzien in de
oorspronkelijke opdracht of raamovereenkomst;
38
Wijziging opdracht
• 3° de wijziging leidt tot een aanzienlijke
verruiming van het toepassingsgebied van de
opdracht
• 4° een nieuwe opdrachtnemer in de plaats is
gekomen van de opdrachtnemer aan wie de
aanbesteder de opdracht aanvankelijk had
gegund in andere dan onder artikel 38/3
bedoelde gevallen
39
Wijziging opdracht
• Prijsherziening (art. 38/7)
- Nog steeds verplicht voor opdrachten voor werken en
bepaalde opdrachten voor diensten (“gekenmerkt door
manuele prestaties”)
- Niet verplicht indien bedrag onder 120.000 euro EN
initiële uitvoeringstermijn minder dan 120 werk- of 180
kalenderdagen
- Facultatief voor overige opdrachten voor diensten en
leveringen
- Toepassingsmodaliteiten behouden (index wel
geschrapt voor verplichte prijsherziening)
40
Wijziging opdracht
• Heffingen die weerslag hebben op
opdrachtbedrag (art. 38/8)
• Beperkte aanpassing: herziening slechts
mogelijk indien wijziging in werking is
getreden (ipv bekendmaking in BS) na de
tiende dag die tijdstip voor uiterste ontvangst
offerte voorafgaat
41
Wijziging opdracht
• Onvoorzienbare omstandigheden die
contractueel evenwicht ontwrichten in
nadeel opdrachtnemer (art. 38/9):
• Meer gedifferentieerde regeling voor kwalificatie
“zeer belangrijk nadeel”// onderscheid werken
en manuele diensten enerzijds en leveringen en
overige diensten anderzijds
42
Wijziging opdracht
• Onvoorzienbare omstandigheden die
contractueel evenwicht ontwrichten in
voordeel opdrachtnemer (art. 38/10):
• Meer gedifferentieerde regeling voor
kwalificatie “zeer belangrijk voordeel”
43
Wijziging opdracht
• Feiten ten laste van de AO of de
opdrachtnemer (art. 38/11)
• Samengevoegd tot één bepaling
• Gevolg:
- Aanpassing contractuele bepalingen
- Schadevergoeding
- Verbreking van de opdracht
44
Wijziging opdracht
• Schorsing op bevel AO van de opdracht
(art. 38/12):
• Integrale schadevergoeding (verplichte clausule) indien
meer dan 1/20ste uitvoeringtermijn en minstens 10 werkof 15 kalenderdagen, niet gevolg van ongunstige
weersomstandigheden en binnen uitvoeringstermijn
• Andere gevallen: facultatieve clausule met als gevolg
enkel verlenging uitvoeringstermijn
45
Wijziging opdracht
• Hangende besprekingen inzake toepassing art. 38/9
tem 38/12 -> verbod uitvoering te
onderbreken/vertragen (art. 38/13)
• Indieningsvoorwaarden (art. 38/14 tem 38/17) :
summiere aanpassingen
• Publicatieverplichting (art. 38/19) bij aanvullende
opdracht of wijziging wegens onvoorzienbare
omstandigheden indien geraamde waarde boven
Europese drempels = NIEUW
46
Onderaanneming
• Machtiging in art. 86 Wet OHOP :
- de keten van onderaannemers beperken
- nazicht op de afwezigheid van
uitsluitingsgronden in hoofde van de
onderaannemers uitbreiden naar de
plaatsingsprocedure
- de erkenning als aannemer uitbreiden naar
alle onderaannemers van de keten
47
Onderaanneming
• Uitgangspunt: opdrachtnemer aansprakelijk
voor onderaannemers
• Verplicht beroep op vooraf bepaalde
onderaannemer (enkel vervanging mits
akkoord AO)
- wanneer de opdrachtnemer zich voor studie- en
beroepskwalificaties of beroepservaring beroept op
draagkracht onderaannemer
- aanbesteder legt het op
48
Onderaanneming
• Verplichte erkenning, ongeacht de plaats in de
keten, voor opdrachten van werken in verhouding tot
het deel van de opdracht dat zij uitvoeren (art.
78/1)// opdrachtnemer aansprakelijk jegens AO
• Controle uitsluitingsgronden in hoofde van
onderaannemers// mogelijkheid tot doorschuiven
minimumeisen inzake technische en
beroepsbekwaamheid, in verhouding tot het deel van
de opdracht dat zij uitvoeren
49
Onderaanneming
• Informatie mee te delen door opdrachtnemer, ten laatste
bij aanvang uitvoering opdracht, alsook iedere wijziging
van alle onderaannemer, ongeacht de plaats in de keten
• Mogelijkheid tot controle uitsluitingsgronden, t.a.v.
rechtstreekse onderaannemer en verderop de keten
• Verplicht ten aanzien van rechtstreekse onderaannemer in
fraudegevoelige sectoren boven de Europese drempels,
“onverwijld” na verstrekken informatie
50
Onderaanneming
• Indien uitsluitingsgrond van toepassing (geldt
t.a.v. rechtstreekse onderaannemer en
verderop de keten)
- Verplichte uitsluitingsgrond: verplicht verzoek tot
vervanging
- Facultatieve uitsluitingsgrond: mogelijk verzoek
tot vervanging
51
Onderaanneming
• Reactie opdrachtnemer op proces-verbaal
binnen 15 dagen (evt. korter)
- mogelijkheid tot regularisatie voor fiscale en sociale
schulden (hoogstens éénmaal per onderaannemer
gedurende hele opdracht) en self-cleaning measures voor
overige gronden
- zo niet: vervanging aannemer
- Inbreuk op vervangingsplicht: ambtshalve maatregelen
en dagelijkse straf van 0,2 % van oorspronkelijke
aannemingssoms (in bepaalde gevallen geplafoneerd)
52
Onderaanneming
• Volledige onderaanneming in de tweede graad
is verboden (art. 12/3 § 1 KB)
• Beperking onderaannemingsketen (art. 12/3 §
2 KB)
- opdrachten voor werken in een categorie ingedeeld: max. 3
niveaus in onderaanneming
- opdrachten voor werken in een ondercategorie ingedeeld: max.
2 niveaus in onderaanneming
- Diensten in fraudegevoelige sector: max. 2 niveaus in
onderaanneming
- Eén bijkomend niveau uitzonderlijk mogelijk
53
Bedankt voor uw
aandacht!