- Scholieren.com

Inhoud
1.
Samenvatting ............................................................................................................... 2
2.
Inleiding....................................................................................................................... 2
2.1
Algemeen............................................................................................................. 2
2.2
Symptomen .......................................................................................................... 3
2.3
Ontstaan ............................................................................................................... 4
2.3.1
Erfelijke factoren ......................................................................................... 4
2.3.2
Omgevingsfactoren...................................................................................... 4
2.4
Diagnose .............................................................................................................. 5
2.4.1
Anamnese .................................................................................................... 5
2.4.2
Lichamelijk onderzoek ................................................................................ 5
2.4.3
Aanvullend onderzoek ................................................................................. 6
2.5
Behandeling ......................................................................................................... 6
2.5.1
Curatief ........................................................................................................ 7
2.5.2
Palliatief....................................................................................................... 7
2.6
Complicaties ........................................................................................................ 7
2.7
Preventie .............................................................................................................. 8
3.
Materiaal en methode .................................................................................................. 8
4.
Resultaten .................................................................................................................... 9
5.
Discussie.................................................................................................................... 10
6.
Bronnen ..................................................................................................................... 10
7.
Bijlage: DNA lab blad .................................................. Error! Bookmark not defined.
1. Samenvatting
Tumoren in de mond- en keelholte komen steeds vaker voor, vooral bij vrouwen. Deze
tumoren kunnen voorkomen in de lip, amandelen, stembanden en andere plekken in dat
gebied. Uitzaaiingen kunnen ontstaan en gevaarlijk worden als de tumor in de lymfklieren
komt. Het is dus belangrijk om bij een patiënt met deze vorm van kanker vast te stellen of er
uitzaaiingen zijn. Er zijn verschillende klachten die voor kunnen komen bij tumoren in de
mond- en keelholte. Voorbeelden zijn: heesheid, slikklachten, wondjes die niet weggaan en
tanden of kiezen die losser gaan zitten. De grootste risicofactoren voor het ontstaan van
tumoren in de mond- en keelholte zijn overmatig roken en alcoholgebruik. Het blootstellen
aan zonlicht kan voor lipkanker erg gevaarlijk zijn. Ook kan bestraling op jonge leeftijd het
risico vergroten. Onderzoekers denken dat erfelijkheid ook een rol kan spelen, maar dat weten
ze nog niet precies.
Als een patiënt meerdere symptomen van een tumoren heeft, is het slim om naar de huisarts te
gaan. De huisarts zal die patiënt dan waarschijnlijk doorverwijzen naar de KNO-arts, die het
verder onderzoekt. Als blijkt dat er sprake is van een tumor in de mond- of keelholte, zal er
waarschijnlijk een operatie plaatsvinden om de tumor weg te snijden, als het nog in het begin
stadium is. Als de tumor al in een verder stadium is, kan chemotherapie of radiotherapie
worden toegepast. Er blijft een kans dat dit ook niet zal werken. Verschillende complicaties
die kunnen komen na een behandeling zijn bijvoorbeeld: verminderde eetlust, smaak die
verdwijnt of ontsteking in het slijmvlies. Het vermijden van bijvoorbeeld overmatig alcohol
en tabak gebruik of blootstelling aan zonlicht van de lippen, kan preventief werken.
2. Inleiding
Kanker is een steeds meer voorkomende ziekte, waarvoor nog steeds geen echt goed medicijn
beschikbaar is. Er zijn wel verschillende manieren om kanker tegen te gaan, zoals
chemotherapie of het wegsnijden van de tumor, maar dit werkt niet altijd.
2.1 Algemeen
Per jaar krijgen bijna 3000 mensen hoofd-hals kanker in Nederland. Dit is een verzamelnaam
voor kanker in de neusholte, mondholte, keelholte, lip, speekselklieren en strottenhoofd. Het
is een agressieve vorm van kanker waar jaarlijks in Nederland ongeveer 850 mensen aan
overlijden. Bij deze vorm van kanker is het belangrijk om vast te stellen of er sprake is van
uitzaaiingen in de lymfklieren. Als de tumor namelijk is uitgezaaid, is de levensverwachting
veel kleiner. Dr. Boudewijn Braakhuis, projectleider bij het VU Medisch Centrum in
Amsterdam, zegt: ”als we beter kunnen voorspellen welke patiënten uitzaaiingen hebben,
kunnen we het aantal onnodige halsklieroperaties terugbrengen. Zo behoeden we vele
patiënten voor de nare gevolgen van de operatie.”1
Het is dus van belang dat er bij een patiënt met kanker in de mond –en keelholte goed wordt
onderzocht of er sprake is van uitzaaiingen. Dr. Braakhuis onderzoekt de genetische
veranderingen in hoofd-halstumoren. Door zijn onderzoek is het bij een genetische test beter
mogelijk te voorspellen of een patiënt een uitzaaiing gaat krijgen. Dr. Braakhuis zegt:
“Tijdens de ontwikkeling van een tumor verandert het DNA voortdurend. Elke tumor in het
hoofd-halsgebied is genetisch anders. Met ons onderzoek willen we dit ontrafelen. Welke
genetische veranderingen hebben geleid tot het ontstaan van de hoofd-halstumor? Het doel
van het onderzoek is de genetische eigenschappen van een grote groep tumoren in kaart te
brengen en patronen te ontdekken die verantwoordelijk zijn voor het veroorzaken van
uitzaaiingen.
Momenteel worden vaak nog de lymfeklieren in de hals verwijderd, zonder dat van tevoren
bekend is of er uitzaaiingen in deze lymfeklieren aanwezig zijn. Deze operatie is ingrijpend en
heeft voor de patiënt nadelige gevolgen. Zo kan de patiënt geconfronteerd worden met een
verminderde beweeglijkheid van hals en schouder en met chronische pijn. Wanneer we beter
weten welke tumoren uitzaaiingen veroorzaken en welke niet, kunnen we patiënten gerichter
behandelen en in veel gevallen onnodige operatieschade voorkomen.”. 1
Het voorspellend vermogen van de test is echter nog niet zo goed dat het bij patiënten kan
beslissen hoe de behandeling er uit gaat zien, maar er zijn wel veel tumorgegevens
verzameld.1
2.2 Symptomen
De klachten bij een tumor in de mond of keelholte zijn afhankelijk van de plaats van de
tumor:
-
Kanker in de keelholte
Keelkanker geeft in het begin vage klachten zoals slikklachten, veel slijm in de keel,
het gevoel dat er iets blijft hangen in de keelholte, pijnklachten en soms een zwelling
in de hals. Later kunnen ernstige slikklachten optreden en benauwdheid omdat de
tumor de doorgang van lucht en voedsel blokkeert. Daarnaast zijn bloed en slijm
ophoesten symptomen van een tumor in de keelholte. Bij tumoren op de stembanden is
heesheid het belangrijkste verschijnsel.
-
Tumoren op de stembanden
Heesheid is bij deze vorm van kanker in de mond of keelholte het belangrijkste
symptoom. Als de heesheid langer blijft dan 3 weken, moet er verder onderzoek
worden gedaan. Heesheid die langer dan drie weken blijft bestaan, is een reden voor
verder onderzoek.2
-
Lipkanker
Lipkanker ontstaat meestal op de onderlip. Een tumor ontstaat bijna altijd uit een
zweertje of wondje dat niet geneest.2
-
Tumoren in de mondholte
Deze tumoren geven in eerste instantie een zwelling van bijvoorbeeld het
wangslijmvlies of op de bodem van de mond, onder de tong. De zwelling kan pijn
veroorzaken en er kan sprake zijn van een zweer of wondje De tumor kan bloedingen
veroorzaken in de mondholte en kan ervoor zorgen dat de spieren aangetast worden
waardoor het bijvoorbeeld niet meer mogelijk is om de mond helemaal te openen.
Deze vorm van kanker kan voorafgaan door witte of rode veranderingen van het
slijmvlies die er niet afkomen (leukoplakie).2
-
Tumoren op het gehemelte of het tandvlees
Deze tumoren veroorzaken klachten aan de tanden en kiezen die losser gaan zitten.
Ook bij deze vorm van kanker kan er een zwelling met pijn ontstaan. Het kan ook zijn
dat mensen dan vaak merken dat een kunstgebit niet meer goed past.2
2.3 Ontstaan
Een tumor in de mond –en keelholte is een steeds meer voorkomende ziekte bij vooral
vrouwen. Deze vorm van kanker is moeilijk te bestrijden en erg gevaarlijk. Onder de naam
van de tumor wordt het gedeelte van de keelholte (farynx) achterin de mond bedoeld. In de
mondkeelholte (orofarynx) zitten ook de keelamandelen. Wanneer er in dit gebied een tumor
ontstaat, wordt er gesproken van keelkanker. Kwaadaardige tumoren in de mondkeelholte zijn
tumoren (gezwellen) die het gebied rond de mondkeelholte aantasten met een kans op
uitzaaiingen naar andere weefsels.3
2.3.1 Erfelijke factoren
Het is nog niet duidelijk of erfelijkheid een rol speelt bij kanker in de mond of keelholte. Het
kan zijn dat er sprake is van aanleg. Dit wil zeggen dat sommige mensen gevoeliger zijn voor
oorzaken van het ontstaan van tumoren (in het volgende stuk uitgelegd) dan anderen.4
5
2.3.2 Omgevingsfactoren
De belangrijkste oorzaak voor het ontstaan van kanker in de mond of keelholte is alcohol –en
tabaksgebruik. Het pruimen van tabak en het roken van een pijp (verhoogt vooral de kans op
lipkanker) verhogen het risico op tumoren. Mensen die
tabak én alcohol gebruiken, hebben een groter risico op
tumoren in de mond of keelholte. Hiernaast vergroot slechte
mondhygiëne, een slecht passend kunstgebit of een prothese
de kans op tumoren. Ook vergroot blootstelling van zonlicht
kans op tumoren op de lip. Mensen die roken, veel alcohol
drinken of zich niet goed insmeren op hun lippen als ze
liggen te zonnen, hebben een grotere kans op tumoren in de
mond en keelholte.5 Andere risicofactoren zijn leeftijd,
Chinese ras, expositie aan nikkel, arseen, chloor, houtstof en textielvezels, bestraling op jonge
leeftijd en immuun suppressie.6
Dit zijn de plekken waar tumoren in de mond en keelholte kunnen ontstaan (dit geldt ook voor de lip, die hier
niet is aangegeven):
7
2.4 Diagnose
Om de ziekte te vinden moet er natuurlijk een diagnose worden gemaakt. Er vindt een
lichamelijk onderzoek plaats en er wordt gevraagd en gekeken naar de ziekte geschiedenis
van de patiënt. Zoals andere ziektes die de tumor in de mond en keel holte een grotere kans
kunnen geven. Het kijken naar de ziekte geschiedenis wordt anamnese genoemd.8
2.4.1 Anamnese
Als je met één of meerder symptomen naar de huisarts gaat, zal hij eerst een
anamnese afnemen. Je kan bijvoorbeeld het virus Humaan papillomavirus al
hebben, hier kan een oorzaak in zitten voor kanker in de mond- en keelholte. De
patiënt moet dit zeggen en er wordt rekening mee gehouden in de diagnose. Bij het
humaan papillomavirus is er ook geen remmende celgroei van de slijmvliezen
aanwezig. Omdat dit in de hals gebeurt, is er een grotere kans op het ontwikkelen
van sommige vormen van kanker waaronder tumoren in de mond- en keelholte.9
2.4.2 Lichamelijk onderzoek
Bij een lichamelijk onderzoek bij kanker wordt er naar de klachten geluisterd van
de patiënt. Als er meerdere symptomen worden vernomen vindt er een lichamelijk
onderzoek plaats. De huisarts geeft als het nodig is medicijnen, bijvoorbeeld hoest
drank, antibiotica of een slijmoplossend middel.10
2.4.3 Aanvullend onderzoek
Als dan de klachten in de
keelholte en mond niet
ophouden binnen 2 weken
wordt de patiënt doorverwezen
naar een keel- neus- en oorarts
(KNO-arts).
De specialist zal het hele gebied van de keel mond, neus en oren onderzoeken om
te voelen en te kijken of er sprake is van eventuele uitzaaiingen in de lymfeklieren.
Met behulp van spiegeltjes en goed licht wordt er een lokalisatie, groeiwijze en
afmetingen van de tumor gemaakt en in een tabel gezet. De kleinste tumor geeft
weinig tot geen klachten (T1). Maar vanaf de tweede groep (T2) kunnen er wel
klachten ontstaan. Ook kunnen er röntgenfoto’s van de hals worden gemaakt.
Zoals de CT-scan (computertomografie) of een MRI-scan (magneetscan). Met
deze scans kan je in de hals kijken waar je niet met een spiegeltje kan komen.
Vervolgens wordt er een afbeelding gemaakt en er wordt gekeken of er
afwijkingen te zien zijn op de foto. Een nadere methode is om te kijken of de
lymfeklieren zijn vergroot. Deze worden onderzocht met behulp van
dunnenaaldaspiratiecytologie. Met deze methode wordt een dunne naald in de
lymfeklier gebracht en daardoor wordt er een stukje weefsel of celmateriaal
weggesneden en gebruikt voor microscopisch onderzoek. Als de patiënt moet
worden behandeld volgt de behandeling.11
2.5 Behandeling
Het hangt ervan af of de kanker vroeg of laat wordt ontdekt. In het begin kan het nog goed
worden behandeld, maar later wordt er alleen behandeld tegen de pijn.
De behandeling vindt plaats onder bepaalde factoren, zoals de plaats en grootte van de tumor.
Ook is het belangrijk voor de behandeling of de tumor is uitgezaaid in andere deelweefsel.
Het succes met de behandeling hangt dus voornamelijk af van de grootte en de lokalisatie van
de tumor. Er is natuurlijk ook een combinatie tussen meerdere behandelingen mogelijk. De
bekendste behandelingen van hals kanker zijn:
-
Radiotherapie (Bestraling): een behandeling waarbij de kankercellen worden gedood,
terwijl de gezonde cellen niet vernietigd worden. De gezonde cellen blijven namelijk
zoveel mogelijk gespaard. De bestraling kan in inwendige of uitwendige vorm
gebruikt. Uitwendig is dat straling uit een bestralingstoestel komt. De straling gaat
door de huid heen en er wordt gezorgd dat alleen de kwaadaardige tumoren worden
bestraald. Bij inwendige straling wordt er radioactief materiaal in of bij de tumor
gelegd.
-
Chirurgie (operatie) : via een operatie nemen de chirurgen de tumor met omheen
liggend weefsel weg. T1 en T2 (zie tabel classificatie) kunnen met chirurgie goed
behandeld worden. In het geval van een operatie wordt de kankertumor samen met
een stukje omliggend gezond weefsel weggenomen. Ook worden de opgezwollen
lymfeklieren in de hals verwijderd.
-
Combinatie van radiotherapie en chirurgie. Dit is het geval bij behandelingen van
T3 en T4
-
Chemotherapie: per infuus, per injectie of als tablet krijg je cel vernietigende of cel
remmende medicijnen gegeven.
-
Chemoradiatie: een combinatie van radiotherapie en chemotherapie.
Als de tumor in het begin stadium is, wordt er meestal gekozen voor een operatie. Dan
worden ook de lymfeklieren in de hals verwijderd. Ook wordt er bestraling toegepast met
radioactieve naalden. Kanker in een vergevorderd stadium wordt behandeld met
chemotherapie en bestraling. Behandeling van een tongcarcinoom (=tongtumor): Door de
chirurg wordt de tumor weggesneden. Daarna moet de patiënt regelmatig terugkomen om de
tong te controleren. Als de kans op uitzaaiingen verhoogd is wordt er soms nog radiotherapie
gegeven.12
2.5.1 Curatief
Patiënten krijgen een curatieve behandeling als er kans is op genezing. De behandeling is daar
op gericht. Patiënten met een kleine tumor hebben een 5 jaar overleving van meer dan 80%.
Daarbij heeft de primaire tumor geen metastasen (uitzaaiingen).13
2.5.2 Palliatief
Patiënten krijgen een palliatieve behandeling om de ziekte af te remmen en om de klachten te
verminderen. Palliatieve bestraling kan worden uitgevoerd. Kortademigheid en slik klachten
als gevolg van een grote tumor kunnen hiermee worden verholpen.13
2.6 Complicaties
Als de patiënt niet behandeld wordt, krijgt de patiënt misschien problemen met praten en
slikken. De tumor kan bovendien uitzaaien naar de lymfe klieren in de hals en naar de andere
organen. Bij een aanzienlijk deel van de patiënten ontwikkelt later 2de primaire tumor meestal
in het hoofd/hals gebied, de slokdarm of de longen. Bijwerkingen vinden plaats nadat de
patiënt is bestraald bij de hals. Deze kunnen tijdelijk zijn maar ook blijvende last veroorzaken:
-
Verminderede eetlust
Speekselklieren kunnen worden beschadigd
Ontstekingen slijmvlies
De smaak kan minder worden of zelfs verdwijnen
Ontstaan van wondjes. Bij slikken kan dit het bemoeilijken
-
-
Bij een operatie:
Ademhaling. Door een operatie kan tijdelijk een zwelling ontstaan waardoor de
ademhaling wordt belemmerd.
Bij chemotherapie. Medicijnen cytostatica, volgens het KWF:
Haaruitval
Misselijkheid en braken
Darmstoornissen
Een verhoogde kans op ontstekingen en infecties
Vermoeidheid
Nierfunctiestoornissen14
2.7 Preventie
Door het vermijden van overmatig alcohol- en tabaksgebruik neemt het risico van de meeste
vormen van mondkanker af. Ook het weg laten snijden van ruwe randjes van beschadigde
element of vullingen helpt om de tumoren in de mond- en keelholte te vermijden. Uit
onderzoek blijkt dat vitamine C en E extra bescherming bieden, maar dit is nog niet zeker.
Het risico van lipkanker wordt kleiner als de lippen niet aan zonlicht worden blootgesteld. Als
de lippen wel zijn beschadigd, kan het ontstaan van kanker worden voorkomen met een
operatie of laserbehandeling.15
3. Materiaal en methode
Om dit verslag te maken zijn er natuurlijk bronnen en materiaal gebruikt. Er zijn zoveel
mogelijk verschillende soorten bronnen/materiaal gebruikt. Denk aan websites, mensen die
gespecialiseerd zijn in tumoren in de keel-en mondholte, geneeskundeboeken, kranten,
artikelen en grafieken. Bij de bronnen van internet zoals websites en verslagen van
gespecialiseerde mensen, en kranten artikelen, zijn er meerdere databanken gebruikt. Met
deze manier kan men het beste en sneller bronnen vinden. Er is gebruik gemaakt van:
-
Google
Google Solar
Google geavanceerd zoeken
Bing
Zoeken op pdf formaat, om artikelen te vinden
Er zijn gespecialiseerde, betrouwbare bronnen gebruikt zoals:
-
CZ: zorgverzekeraar
NWHHT: Nederlandse Werkgroep Hoofd- Hals Tumoren
Verschillende artikelen
Informatie uit geneeskunde boeken
- KWF kankerbestrijding
Ook zijn er (minder) betrouwbare websites gebruikt waarvan de informatie eerst is vergeleken
met ander materiaal. Bijvoorbeeld:
-
Wikipedia
4. Resultaten
Kanker van de mond- en de keelholte staat op de zevende plaats van de meest voorkomende
tumoren in de wereld. Het risico op kanker in de mond- of keelholte is groter op latere leeftijd
en de ziekte komt het meest voor bij mensen van 50 jaar en ouder. Het aantal nieuwe
patiënten met kanker in de mond- en keelholte in Nederland is jaarlijks bijna 1500. Daarvan is
66% man.16
Overzicht van factoren op het gebied van voeding, voedingsstoffen en lichamelijke activiteit die het risico van
kanker kunnen verhogen of verlagen
5. Discussie
6. Bronnen
1. http://www.kwf.nl/onderzoek/welk-onderzoek-krijgtgeld/Pages/Onderzoekervandeweekboudewijnbraakhuis.aspx
het onderzoek van dit artikel is gestart in 2009 en gemaakt door Dr. Braakhuis.
2. http://www.mlds.nl/ziekten/22/kanker-van-de-mond-of-keelholte/klachten/
Deze pagina is gebruikt voor de symptomen van kanker in de mond of keelholte en het
is gemaakt en geplaatst door de maag, lever en darm stichting.
3. http://medicinfo.cz.nl/%7Bcab66683-305e-42dc-904a-a0e3fc7bef4b%7D
Deze pagina is op 23-04-14 geplaatst en gemaakt door medicinfo.
4. Pdf van kanker in de mond –en keelholte. Dit kwam van de maag, lever en darm
stichting.
5. Google afbeeldingen, zoekterm: roken en alcohol.
6. https://www.kanker.nl/bibliotheek/keelkanker/wat-is/1568-keelkanker
Deze pagina is op 17-06-13 geplaatst en gemaakt door de KWF kankerbestrijding.
7. Google afbeeldingen, zoekterm: hoofd-hals kanker.
8. https://www.gezondvgz.nl/%7Bb2a035de-301c-46ce-a776ec14c052b3f9%7D#{ca3a3928-8d65-4a93-8d51-7de7a30ac967}
9. http://nl.wikipedia.org/wiki/Humaan_papillomavirus
10. http://www.nwhht.nl/
11. - Geneeskunde boek: Keel-neus-oorheelkunde en hoofd-hals chirurgie – Prof.
dr.K.Graamans e.a. 2008
- http://www.nwhht.nl/
- http://medicinfo.cz.nl/%7Bcab66683-305e-42dc-904aa0e3fc7bef4b%7D#{ca3a3928-8d65-4a93-8d51-7de7a30ac967}
12. Boek geneeskunde keel- en mondholte aandoeningen – A. de Sutter e.a.
13. Boek geneeskunde Hoofd-halsgebied-van der Meer
14. Site van KWF: kankermondkeel
15. http://www.merckmanual.nl/mmhenl/sec08/ch113/ch113d.html
Deze
pagina is geplaatst in februari 2003
16. E Kampman - Nederlands Tijdschrift Tandheelkunde, 2008 - library.wur.nl
http://www.chirurgenoperatie.nl/pagina/buik_specifiek/slokdarmkanker.php
17. - Nederlandse Kankerregistratie, 2003
- World Cancer Research Fund/American Institute for Cancer Research , 2007.
3085woorden