PGO 1 - WordPress.com

PGO-leidraad Algemene NatuurWetenschappen
Module: Leven
Voorzitter: Niels Verheyden
Notulist: Stijn Cuijpers
Overigen: Sjors Trepels en Tristan Verheijden
Artikel: Erfelijke aanleg
1. Verhelder onduidelijke termen en begrippen
2. Definieer het centrale probleem / vraag van het artikel
Wat is kanker?
3. Analyseer het artikel / de rode draad
De snelheid waarmee celdeling in verschillende lichaamsdelen plaatsvindt, wordt
nauwkeurig geregeld. Als de wond dicht is neemt de snelheid van celdeling weer af. Soms
kunnen cellen zich ongeremd gaan delen, er ontstaat dan een gezwel (tumor).
Bij kanker ontstaan kwaadaardige tumoren. Bij een kwaadaardige tumor zijn de cellen
ongevoelig voor stoffen die de celdeling remmen. Bij kanker is genezing mogelijk, maar
alleen als de tumor tijdig wordt gesignaleerd.
Als er metastase plaatsvindt, dan is de tumor terechtgekomen in het bloed of in de lymfe,
waardoor er in andere organen een nieuwe tumor kan ontstaan.
In het laatste stadium van de metastase groeien er netwerken van bloedvaten in de tumoren
die de tumoren van voedingsstoffen voorzien, waardoor verdere groei mogelijk wordt.
Kanker blijkt meestal te worden veroorzaakt door mutaties in bepaalde genen.
Er zijn genen gevonden die de celdeling stimuleren en genen die de celdeling remmen.
Alle invloeden uit het milieu die mutageen zijn, zijn in principe ook carcinogeen
(kankerverwekkend).
4. Orden de ideeën uit de analyse van het probleem
Cellen kunnen zich delen. Soms gaan cellen zich ongeremd delen. Dan ontstaat er een
tumor. Als deze tumor kwaadaardig is, dan is het een kankercel. Zodra deze bij bloed- of
lymfevaten in de buurt komt, kan er in andere organen ook een tumor ontstaan. Ook hier
blijft de tumor ongeremd delen.
5. Formuleer leerdoelen
1. Wat kunnen andere oorzaken van kanker zijn?
2. Wanneer kunnen cellen zich ongeremd gaan delen?
3. Wat zijn de bijwerkingen van cytostatica?