Dit jaar is op vele fronten erg onzeker en verrassend geweest

August31,2016
Ditjaarisopvelefrontenergonzekerenverrassendgeweest.TerwijldeVerenigdeStatenverstriktzatenineen
pre-verkiezingsdramaenerspeculatiewasoverwatdeFederalReservezouaanzettenomderenteteverhogen,
stemdehetVerenigdKoninkrijkvooreenBrexitennamenverschillendecentralebankenoverdehelewereldhun
toevluchttoteennegatieverentebeleidineenpogingomdegroeiaantezwengelen.Hoewelniemandde
toekomstkanvoorspellen,hebbenwedrievanonzebeleggingsteamleaderssamengebrachtvooreen
rondetafelgesprekoverdeontwikkelingendievolgenshendewereldwijdemarktenzullenbeïnvloedeninde
tweedehelftvanhetjaar,enoverhunstrategieënvoortoekomstigeposities.
Metwelkefactorenengebeurtenissenmoetenbeleggersvolgensurekeninghoudenvoorderestvanhetjaar,en
zelfsmisschientotin2017?
RickFrisbie:Wezijnoponzehoedevoormogelijkeexogenegebeurtenissen.Ikdenkdatwezullenblijven
observerenhoedeBrexitevolueert.Kortnadefeiteniserheelwatmarktturbulentiegeweest,maardemarkten
buitenhetVerenigdKoninkrijkzijnsnelhersteld.Deherfstenwinterzullenhelemaalinhettekenstaanvanwat
deFederalReserve(Fed)gaatdoen.DatgaatvandeFedfuturestotde‘stembriefjes’vandegouverneurs,
aangezienditerallemaalopwijstdatmenvanhetextreemsoepelebeleidwilafstappen.Volgensonszijn
productiviteitstoenamesdeidealeovergangvandehuidigeNIRP&ZIRP(nulrentebeleiden
negatieverentebeleid),maarweziengewoongeensterketekenenvaneconomischegroeiindeontwikkelde
landen.
WemoetenooknogafwachtenwelkeinvloeddeAmerikaanseverkiezingenzullenhebbenopdevooruitzichten
voordeaandelenmarkten.WewetendatdeAmerikaansegroeiverderblijftkabbelen,endatdemarktenniet
altijdgunstigstaantegenoverpolitiekeregimesdiegerichtzijnopbelastingverhogingeneneengrotere
welvaartsverdeling.
MichaelHasenstab:Nuweuitkijkennaarheteindevanhetjaar,moetenweonsafvragenofdeAmerikaanse
overheidsrentesdiewevandaagzienwelzinhebben,geletopdetoenemendeinflatieendeveerkrachtdiede
Amerikaanseeconomieheeftlatenzien.VolgensonskanderallyvandeAmerikaanseTreasuriesevensnel
omslaanalshijbegonnenis,endaaromvermijdtonsteamechtdatdomein.Tentweedemakenweonsinde
eurozonezorgenoverdeopkomstvanhetnationalisme,datheteurozoneprojectterdiscussiestelt.Hetis
ongelooflijkmoeilijkomeenfiscaleunietevormendoorallegeopolitiekeuitdagingeninEuropa.Daaromgeven
wedevoorkeuraaneenshortpositieindeeuroalsafdekkingtegenpolitiekerisico’sdiezichkunnenblijven
voordoen.BovendienverlamtdeuitzonderlijkerallyvandeJapanseyendeeconomie,enwakkertditde
deflatoiredrukopnieuwaan.WijdenkendatdeJapanseeconomieendebeleidsmakershetknaplastigkrijgen
metdeopgedrevenniveausvandeyenendaardoorlijktdeenormerallyvandeyenvooronsmoeilijkhoudbaar
enmikkenweopeentrendommekeer.
Wezijndoorgaansergselectiefindeopkomendelanden.Hetanalyserenvandebeleidsbeslissingenvanelkland
enhetpolitiekelandschapzalvolgensonsindetoekomstergbelangrijkzijn,aangeziendeverschillen
waarschijnlijkgrootzullenzijn.Differentiatiezalvolgensonsvangrootbelangzijnnaarheteindevanhetjaar,en
ookvolgendjaar.Jekanopkomendemarktennietalséénhomogeenblokbehandelen–datisonze
hoofdboodschap.
EdPerks:DeAmerikaanseaandelenmarktisin2016inderdaadoverduidelijkdevoortrekkergeweestop
wereldvlak.Ophetvlakvanrelatievewaardering,alswekijkennaaraandelenenanderemarkten,zijnweons
ergbewustvandeinvloeddiedeBrexitkanhebbenopdegroeiindeeurozone,maarmeeralgemeenzijner,
zoalsMichaelalaangaf,regio’sindewereldmeteconomieëndieveelgezonderzijndandeconsensusdenkt.Ik
denkdatditvoordeaandelenmarktenin2017eenbelangrijkpuntwordt,enhoewelwepositiefblijvenvoorde
Amerikaansemarkt,denkenweookdatereenkansbestaatdatdeAmerikaanseaandelenmarktalswereldwijde
voortrekkerhetstokjezaldoorgeven.
Politiekeonzekerheidheeftduidelijkeenimpactopdewereldwijdefinanciëlemarktenin2016.Hoeheeftditde
visiesvanuwbeleggingsteamsbeïnvloed?
RickFrisbie:Wezienindewereldeenpaargeopolitiekehotspotsenpolitiekeuitdagingen,zoalseenopkomst
vanhetpopulismeindeVerenigdeStatenenelders,diezichheeftgeuitdooreenopschuddingvande
gevestigdepolitiekeorde.IndeVerenigdeStatenhebbenweontevredenenachtergesteldestemmersuitde
arbeidersklasse,endaardoorishetpolitiekekaderopgeschoveninderichtingvanhetpopulisme.InEuropa
haddendewaarnemersdereëlesteunvooreenBrexitinhetVerenigdKoninkrijkaanvankelijkverkeerd
ingeschat.Inderestvandewereldhebbenweverschillendepolitiekebewegingenenkandidatenzienopkomen
dieniettotdemainstreambehoren.
Wepositionerenonszekeropeenmeerdefensievemanier.Eriseengezegdedat“wanneerdeCBOEVolatility
Index(VIXindex)laagis,ishettijdomtegaan”–deVIXwordtvaakvernoemdalsdeangstbarometer,en
wanneerdieopeenlaagniveaustaat,kandatvolgensonseengoedmomentzijnomwatrisicovolleeffectenvan
dehandtedoen.MomenteelhandeltdeVIXrondde13,maarhet20-jarigegemiddeldenoteertnetbovende20
of21.Hijnoteertdusopeenlagerdangemiddeldniveau,endatbetekentdatveelbeleggerszichminderzorgen
makenoverrisicoenmisschienwatovermoedigzijn.
Erisal35jaareenseculairestierenmarktaandeganginvastrentendeeffecten,watgeenopenbaringis,maar
mensenbeginnenhetvertrouwenincentralebankenteverliezen.SindsdevalvanLehmanBrothersin2008
hebbende50belangrijkstecentralebankenterwereldderenteal673keerverlaagd,enhunpogingenomeen
negatieverentetoetepassenzijnvruchteloosgebleken.Wedenkendaterindewereldvelerisico’sbestaan,en
daaromisheteengoedmomentomdefensieftezijn.Datgezegdhebbende,hebbendeeconomieënvande
opkomendelandendoorgaanseenpositieveeconomischegroeineergezetdievoorheteerstinvierjaarweer
aantrekt.Daarnaastisdeoverdreven,oververkochtescherpedalingvandegrondstoffenprijzenwat
gestabiliseerd.Dewereldisgevuldmetheelwatontwrichtingenenhetligtvoordehanddatverschillenderenteenvalutaregimeszichzullenloswrikken.
Nadatwevoorinonzemulti-assetportefeuillesbijFranklinTempletonSolutionseenvrijbullishpositiehadden
ingenomen,zijnwedaareenbeetjevanafgestaptenzijnweonsdefensievergaanpositionerenvoorhetvierde
kwartaal,aangeziendeAmerikaanseverkiezingenvoordedeurstaanenereldersnogzakengebeuren.
Ed,hoehoudtjouwteamrekeningmetpolitiekeonzekerheid?
EdPerks:Rickheefteenpaarfactorenaangehaaldwaarmeewerekeningmoetenhoudenmetbetrekkingtot
politiekeonzekerheid,maarnuwenadenkenoverdegevolgenvandeBrexitendeonzekerheiddieeraanvooraf
ging,bleekhettocheenbehoorlijkeverrassing.NadeextremevolatiliteitdievolgdeopdeBrexit,begonnende
wereldmarktenoverhetalgemeentestabiliseren.Uiteindelijkdenkikdatditdestellingbevestigtdathet
bijzondermoeilijkisomdeuitkomstvanzulkesituatiesinteschatten.BijFranklinTempletonEquitywillenwe
vooraldeeconomischeomstandighedenendefinanciëlegezondheidenfundamentalsvandeindividuele
bedrijvenbegrijpenindesectorenenbrancheswaarinwebeleggen.Wanneeronverwachtegebeurtenissen
uitkomen,zorgtdatvooreenontwrichting,maarookvoorkansenvoorbeleggersdiemeeroplangetermijn
denken.Wemakenonsklaarommogelijkgebruiktemakenvanzulkeontwrichtingendiezichopkortetermijn
kunnenvoordoen.
Wanneerwesprekenoveronzekerheidenonverwachtegebeurtenissen,denkenwenatuurlijkmeteenaande
Amerikaansepresidentsverkiezingeninnovember,waaroverwehetalkorthadden.Kanelkvanjulliedenakende
presidentsverkiezingeneensinperspectiefplaatsenvoorbeleggers,enaangevenhoejulliedergelijke
gebeurtenissenbeheren?
MichaelHasenstab:Ikvinddevolatiliteitdiemomenteelgepaardgaatmetdepolitiekepolarisatieinde
VerenigdeStatenenEuropainteressant,omdatzebestaatnaasteenheelanderedynamiekindeopkomende
landen.Indeontwikkeldemarktenhebbenwehetpopulismezienopkomenomdatbepaaldestemmerszichzelf
alsachtergesteldbeschouwen.Dereëlelonenzijnnietgestegen,endatveroorzaaktpolitiekeonrust.Inde
opkomendelandenzijnlandenzoalsBraziliëenArgentinië,diehetspoorbijsterwareneneenonorthodoxbeleid
hebbengevoerd,opnieuweensoortplaneconomiegeworden;dezepolitiekeregimeszijnbeëindigdendeze
landenzijnopnieuweenmeermainstreamenorthodoxbeleidgaanvoeren.Mexicoiseenandervoorbeeld.
BuiteneenpaaruitzonderingenzoalsTurkijeenVenezuelazijndeopkomendelandenoverhetalgemeenrelatief
stabielgebleven.Volgensmijzijnhunonderliggendeeconomieënveerkrachtiggebleven,hoeweldegroeiwatis
afgezwakt.
Ditzijnwereldwijdehotspots,enindeVerenigdeStateniseronzekerheidoverhetbeleid,maarnogmaals,we
hebbenonsgerichtophetthemavandeopkomendelandenomdatwehebbenvastgestelddateconomieën
waarvanwevroegeraannamendatzepolitiekonstabielwaren,datuiteindelijkminderblekentezijnnaarmateze
eenmeerorthodoxbeleidvoeren.Domeinenwaarvanwedachtendatzeergriskantenkwetsbaarzijn(zoals
Mexico,IndonesiëenIndia)hebbenuiteindelijkeenergrechtlijnigbeleidgevoerddatvolgensmijbeleggersten
goedeisgekomen.DetoenamevanhetnationalismeenpopulismeinEuropakanvolgensonshethele
eurozoneprojectintwijfeltrekken.
EdPerks:IndienertweewoordenbestondenomdehuidigesituatieindeVSteomschrijvenophetvlakvande
economieendemarkten,zouik‘stabiel’en‘veerkrachtig’gebruiken.Deverkiezingenzijnnogmaarenkele
maandenvanonsverwijderd,enzezijnergpolariserendgeweest.Inzekerezinzorgtdatvooronzekerheidopde
markten.Ikdenkechterweldatweditinperspectiefmoetenplaatsen.Nuhetresultatenseizoenvoorhettweede
kwartaalachterderugis,hebbendemeesteS&P500bedrijvenverslaguitgebrachtoverhunprestatiesen
toekomstverwachtingen.Hetiseerdereenanekdote,maaralsjedeconferencecallsbeluistertenspreektmetde
analisten,behorendeAmerikaanseverkiezingenniettotdetop5bekommernissenvandebedrijven.Bedrijven
zijnnogsteedserggefocustopvalutatrendsdieeeninvloedhebbenophunzaken,enhetzelfdegeldtvoorde
margedruk–ofhetnugaatoverkosteninflatiealsgevolgvanloongroeiofprijsdeflatieenhetinkrimpenvande
marges.ZezijnnogsteedsergbegaanmetdeBrexitendemogelijkeimpactervanopdegroeiindeeurozoneen
hunactiviteitenindezeregio.OverhetalgemeenzijndeAmerikaanseverkiezingenechterwatnaarde
achtergrondverschoven.Naarmatedeverkiezingeninnovemberdichterbijkomen,enzekertijdenshet
resultatenseizoenvanhetderdekwartaal,zullendeverkiezingenopnieuwwatmeeropdevoorgrondkomen.
Watookhetresultaatvandeverkiezingenis,enzelfsindienwevolatiliteitkrijgenzoalsnadeBrexit,denkikdat
demarktendeverkiezingenuiteindelijkzullenverterenenachterzichlaten.
RickFrisbie:Ikdenkdatwaarnemersonzekerheidverwachten,alsjekijktnaardestandvandeimpliciete
dollarfuturesronddeverkiezingen.Erwordtwatvolatiliteitverwacht,maarTINA(‘ThereIsNoAlternative’)
beheerstdeaandelenmarktenaleentijd,endatiseenzegengeweest.IkbenhetermeeeensdatCEO’sen
CFO’ssterkgerichtzijnophetrunnenvanhunactiviteiten,enophetefficiëntinzettenvankapitaal.De
kapitaaluitgaven(Capex)zijnechtervrijzwakgeweest,alsgevolgvanhetpessimismeoverdetoekomstige
vraagenprijszettingskracht.Ikdenkdaterwatonzekerheidverwachtwordt,maarikbenhethelemaaleensmet
EddatdeAmerikaanseeconomiegewoonverbazendsterkblijft.Ikdenkdatweallemaallangetijdmet
ingehoudenademafgewachthebbenofdeopkomendelandenveerkrachtigzoudenblijven–zoalsMichaelalzei–
enhetisbemoedigendomteziendatditeffectiefhetgevalisendereëlegroeiovereindblijft.
Watverklaartdeveerkrachtdiedemarktenditjaarhebbengetoond,enmisschiennogbelangrijker,zijner
verborgenrisico’s?
MichaelHasenstab:Inhetbeginvanhetjaarwaseenvanonzesterksteovertuigingendatdeopkomende
landenoververkochtwaren,zelfstoenerzoveelonzekerheidwas.Erisgeengebrekgeweestaanonverwachte
schokkenenwereldwijdevolatiliteit,maarondanksheelwatverontrustendeberichtenzijndefundamentalsvan
demeesteopkomendelandensteviggebleven.Demarktenzijnongelooflijkveerkrachtiggeweest,hoewelhet
vooronsduidelijkwasdatdeonderliggendefundamentalsvaninvididuelelandenvanbelangzijn.Neemnu
Brazilië.Demuntvandatland(dereal)ismetzowat20%gestegentegenoverdeUSdollar,enderenteop10jarigstaatspapierisgedaaldvan16%aanhetbeginvanhetjaarnaarminderdan12%deafgelopendagen.Dat
isdusvooronseenvandebelangrijkepunten:deveerkrachtvanopkomendelandenineenvolatieleperiode.
EdPerks:Ikhaakgraagaanopdatthema.Wanneerwestilstaanbijonzeverwachtingenvoordewereldwijde
markteneindvorigjaarenbegin2016,zettenwedeperceptieaftegenoverderealiteit.Erwasenormveel
onrustopdeaandelenmarkten,maarderealiteitdiewetoenzagen,leekdatnietterechtvaardigen.Toen2016
ongeveerzeswekenoudwas,haddendeaandelenmarktennethetslechtstejaarbeginooitachterderug,
tenminstevoorwatdeS&P500-indexindexindeVerenigdeStatenbetreft.Deaandelenmarktenevolueerdenop
datmomenthelemaalnietvolgensdeverwachtingen,maarikdenkdatdemarktensindsdienvrijgoedovereind
zijngeblevenomdatbeleggerszichteextreemhaddengepositioneerd.Veelangstendiebeleggersbegin2016
hadden,zijnuiteindelijknietuitgekomen.DeFedverhoogdederenteindeeerstejaarhelftniet,ende
bezorgdheidoverdecrashvandegrondstoffenprijzeniswatafgenomenenheeftvoorwatstabiliteitgezorgd.
Lagegrondstoffenprijzenstimulerenopbepaaldegebiedenimmersdevraag.Uiteindelijkdenkikdateenvande
redenenwaaromdeaandelenmarktenzosterkzijngeblevenisdatbeleggerszijngaanbeseffendatdebedrijven
behoorlijkgezondzijn.Debedrijvenblijvenbehoorlijkevenwichtig,enveleervanhebbenbeslistomhunkapitaal
intezettenopeenmanierdiegunstigisgeblekenvoorhunaandeelhouders.Denkenwemaaraanhettoekennen
ofverhogenvandividenden,endeinkoopvaneigenaandelen.
Deverklaringen,meningenenanalysesvertegenwoordigenhetpersoonlijkestandpuntvande
beleggingsbeheerder.Zijzijnenkelbedoeldteralgemeneinformatieenmogennietwordenbeschouwdals
individueelbeleggingsadviesofalseenaanbevelingofverzoekomenigeffecttekopen,teverkopenofte
houden,ofenigebeleggingsstrategietevolgen.Zevormengeenjuridischoffiscaaladvies.Deinformatieindit
documentwordtverstrektperdepublicatiedatumenkanzonderkennisgevingveranderen,enisnietbedoeldals
eenvolledigeanalysevanelkbelangrijkfeitovereenland,regio,marktofbelegging.
Erkunnenbijdeopstellingvanditdocumentgegevensvanexternebronnenzijngebruiktdienietonafhankelijk
doorFranklinTempletonInvestments(‘FTI’)zijngecontroleerdofbevestigd.FTIaanvaardtgeen
aansprakelijkheidvoorverliezendievoortvloeienuithetgebruikvandezeinformatie,endegebruikerdientzelf
tebepaleninwelkematehijwilvertrouwenopdezeverklaringen,meningenenanalyses.Producten,dienstenen
informatiezijnmogelijknietinallerechtsgebiedenbeschikbaarenwordenalleendooranderegelieerde
ondernemingenvanFTIen/ofhundistributeursaangebodenalsdatdoordelokalewet-enregelgevingwordt
toegestaan.Gelieveuweigenbeleggingsadviseurteraadplegenvoornadereinformatieoverdebeschikbaarheid
vanproductenendiensteninuwrechtsgebied.
UkuntmeervooruitzichtenvanFranklinTempletonInvestmentsinuwinboxontvangen.Schrijfinopdeblog
BeyondBulls&Bears.
VoortijdigebeleggingstipskuntuonsvolgenopTwitter@FTI_BelgiumenopLinkedIn.
Watzijnderisico’s?
Allebeleggingengaanmetrisico’sgepaard,waarondereenmogelijkverliesvanhetingelegde
kapitaal.Dewaardevanbeleggingenkanzoweldalenalsstijgenenbeleggerskrijgenmogelijkniet
hetvolledigeingelegdebedragterug.Aandelenkoersenvertonensomssnelleenscherpeschommelingen
alsgevolgvanfactorendieeeninvloedhebbenopindividuelebedrijven,specifiekesectorenofbedrijfstakken,of
opdealgemenemarktomstandigheden.Obligatiekoersenevoluerendoorgaansinomgekeerderichtingals
rentevoeten.Wanneerdekoersenvanobligatiesineenbeleggingsportefeuillezichaanpassenaaneenstijging
vanderentevoeten,kandewaardevandeportefeuilledalen.Beleggingeninhetbuitenlandhoudenspeciale
risico’sin,zoalswisselkoersschommelingen,eenonstabieleconomischklimaatenpolitiekeontwikkelingen.
Beleggingeninopkomendemarktengaangepaardmetgrotererisico’sdieverbandhoudenmetdezelfde
factoren,bovenopderisico’sdieverbondenzijnaanhunrelatiefgeringeomvang,delagereliquiditeitenhet
gebrekaaneengevestigdwettelijk,politiek,zakelijkensociaalkaderomeffectenmarktenteondersteunen.
____________________________________________________
1.TheCBOEMarketVolatilityIndexmeasuresmarketexpectationsofnear-termvolatilityconveyedbyS&P500
stockindexoptionprices.Indexesareunmanaged,andonecannotdirectlyinvestinthem.Theydonotinclude
fees,expensesorsalescharges.Pastperformanceisnotanindicatororaguaranteeoffutureperformance.
©2017.FranklinTempletonInvestments.Allrightsreserved.